Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie Mokrem – centrum nauki, edukacji i rekreacji na Śląsku

Historia powstania i rozwój instytucjiKorzenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego sięgają 2003 roku, kiedy to powstał Związek Stowarzyszeń, skupiający m.in. Województwo Śląskie, Miasto Mikołów, Powiat Mikołowski, Racibórz, Radzionków, Uniwersytet Śląski oraz Polską Akademię Nauk. Oficjalną decyzję Ministra Środowiska o powołaniu ogrodu wydano w roku 2006. Siedziba placówki znajduje się na Sośniej Górze w sołectwie Mokre w Mikołowie – miejscu, które w naturalny sposób sprzyja działalności przyrodniczej i edukacyjnej.

Od początku swojej działalności ogród konsekwentnie rozwijał swoją infrastrukturę i programy. Z czasem przekształcił się w instytucję, która pełni rolę ważnego ośrodka edukacyjno-naukowego i kulturalnego w regionie.

Misja i cele

Misją Śląskiego Ogrodu Botanicznego jest ochrona i zachowanie dla przyszłych pokoleń bogactwa biologicznego Śląska oraz całej strefy klimatu umiarkowanego. To także szeroko zakrojona edukacja ekologiczna, przyrodnicza i prozdrowotna, której celem jest budowanie wrażliwości i odpowiedzialności wobec środowiska.

Ogród prowadzi działalność naukową, wspiera badania nad bioróżnorodnością, a jednocześnie stwarza przestrzeń do odpoczynku i rekreacji. Dzięki temu staje się miejscem, które łączy naukę z codziennym doświadczeniem mieszkańców regionu.

Struktura i charakterystyka ogrodu

Śląski Ogród Botaniczny został podzielony na kilka pracowni i obszarów tematycznych, które ułatwiają prowadzenie różnorodnych działań:

Pracownia Kolekcji Roślin Ozdobnych – gromadzi i pielęgnuje rośliny zachwycające walorami estetycznymi.
Pracownia Kolekcji Naukowych i Zachowawczych – odpowiada za ochronę cennych gatunków, w tym prowadzenie banku nasion.
Pracownia Kolekcji Siedliskowych – zajmuje się odtwarzaniem i ochroną naturalnych zbiorowisk roślinnych.
Pracownia Edukacji Ekologicznej i Przyrodniczej – prowadzi warsztaty, lekcje terenowe i inne zajęcia.
Pracownia Studiów nad Systemami Adaptacyjnymi – bada procesy rozwojowe drzew oraz mechanizmy przystosowawcze roślin.

W strukturze placówki wyróżnia się trzy zasadnicze ogrody: Ogród Nauki, Ogród Kolekcji i Ogród Kształcenia.

Ogród Kolekcji to przestrzeń bogata w różnorodne zbiory roślin. Znajdują się tu m.in. tradycyjne odmiany drzew owocowych (jabłonie, wiśnie, grusze, śliwy), kolekcje roślin energetycznych oraz ozdobnych. Szczególnym zainteresowaniem cieszy się Ericarium – kolekcja roślin wrzosowatych oraz Kolekcja Dendrologiczna, obejmująca m.in. rododendrony i magnolie.

Ogród Nauki to miejsce badań nad bioróżnorodnością i zagrożeniami dla gatunków. Prowadzi się tu analizy przyczyn zanikania roślin i monitoruje ich populacje.

Ogród Kształcenia skupia się na działalności edukacyjnej skierowanej do dzieci, młodzieży, nauczycieli i edukatorów.

Edukacja – fundament działalnościEdukacja jest jednym z filarów działalności ogrodu. Pracownia Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej prowadzi szeroki wachlarz zajęć – od warsztatów terenowych, poprzez seminaria, aż po zajęcia laboratoryjne i programy badawcze.

Proponowane aktywności są dostosowane do różnych grup wiekowych i poziomów wiedzy. Szczególną popularnością cieszą się zajęcia dla szkół – dzięki nim uczniowie mogą w praktyce poznawać prawa przyrody. W ofercie znajduje się m.in. szkoła eksperymentu przyrodniczego oraz warsztaty tematyczne, które rozwijają ciekawość świata i umiejętność krytycznego myślenia.
Znaczną część działań edukacyjnych wspiera finansowo Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, co pozwala na profesjonalne przygotowanie materiałów dydaktycznych i organizację bezpłatnych lub niskokosztowych zajęć.

Śląski Kalendarz EkologicznyJednym z najbardziej rozpoznawalnych przedsięwzięć ogrodu jest Śląski Kalendarz Ekologiczny – cykl imprez przyrodniczo-ekologicznych, które odbywają się od kwietnia do października. Są to plenerowe pikniki skierowane do całych rodzin, o różnorodnej tematyce – od Święta Żaby i Święta Ptaków, przez Dzień Pszczoły, aż po Dzień Ziemi czy Dzień Pioruna.

Każde z wydarzeń ma swój unikalny charakter, a jego celem jest nie tylko zabawa, ale przede wszystkim edukacja. Uczestnicy mogą brać udział w warsztatach, happeningach, grach terenowych, konkursach, prelekcjach czy wycieczkach z przewodnikiem. Na terenie ogrodu odbywają się również kiermasze rękodzieła i produktów ekologicznych, a lokalni wytwórcy mają okazję do promocji swoich wyrobów.

Imprezy realizowane w ramach Kalendarza odbywają się zarówno w Ogrodzie Żółtym przy ul. Sosnowej, jak i w Ogrodzie Czerwonym przy ul. Grudniowej. Łączy je ścieżka edukacyjna biegnąca przez Fiołkową Górę – przestrzeń wyjątkowo malowniczą, chętnie odwiedzaną przez spacerowiczów.

Miejsce rekreacji i spotkańŚląski Ogród Botaniczny to nie tylko przestrzeń nauki i edukacji, ale również miejsce odpoczynku. Tereny spacerowe, bogata roślinność i infrastruktura rekreacyjna sprawiają, że jest to idealne miejsce na rodzinne wycieczki, pikniki czy aktywny wypoczynek na świeżym powietrzu.

W budynku głównym działa restauracja serwująca dania obiadowe, przekąski i napoje, co dodatkowo sprzyja spędzaniu czasu w ogrodzie. O każdej porze roku można tu znaleźć coś interesującego – wiosną kwitnące magnolie, latem zielone zakątki, jesienią barwne liście, a zimą – ciszę i spokój, które przyciągają miłośników przyrody.

Znaczenie dla regionuŚląski Ogród Botaniczny w Mikołowie to instytucja o ogromnym znaczeniu dla regionu. Łączy elementy ochrony przyrody, edukacji, nauki i kultury, stając się miejscem integrującym lokalną społeczność. W czasach, gdy wyzwania ekologiczne są coraz poważniejsze, rola takich ośrodków nabiera szczególnej wagi – inspirują one do działań proekologicznych, uczą szacunku do środowiska i pokazują, że przyroda jest dobrem wspólnym, które należy chronić.

 

„Za treści zawarte w materiale dofinansowanym ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja”.