Wyjątkowy koncert w kaplicy zamkowej. Zabrzmią odrestaurowane organy

Organy z kaplicy zamkowej w Raciborzu, według dotychczasowych ustaleń, zostały wykonane w 1873 roku przez organmistrza Johanna Mathiasa Vincenta Haasa, działającego na ziemi raciborskiej w drugiej połowie XIX wieku. Przypisanie autorstwa Haasowi opiera się na analizie charakterystycznych elementów konstrukcji mechanizmu, w tym bezsprężynowej klawiatury pedałowej, co jest jednym z jego znaków rozpoznawczych. 

Organy zdemontowano w 1988 roku w celu przeprowadzenia konserwacji. Jednak prace te nie zostały w pełni zrealizowane. Elementy instrumentu, odpowiednio zabezpieczone, kilkakrotnie zmieniały miejsce składowania. W 2018 roku Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach objął instrument ochroną konserwatorską, a 25 marca 2022 roku potwierdził plany ich renowacji oraz ponownej instalacji w kaplicy zamkowej.

Powiat Raciborski, który od wielu lat przywraca Zamek Piastowski w Raciborzu do świetności, pozyskał na renowację i ponowny montaż instrumentu 460 600 złotych z programu Polski Ład - Rządowy Program Odbudowy Zabytków. Prace zakończono wiosną tego roku. Wykonała je Pracownia Organmistrzowska Marty Kogut z Rybnika.

Organy ponownie zabrzmią 11 czerwca. Koncert Musica sacra ex arce Piastensi rozpocznie się o godz. 20.30. Będzie go można wysłuchać wewnątrz świątyni oraz na widowni wokół kaplicy. Po koncercie będzie możliwość wejścia na chór kaplicy oraz obejrzenia odrestaurowanego instrumentu. Pula bezpłatnych wejściówek (po jednej na osobę) na koncert do odebrania w Punkcie Informacji Turystycznej Zamku Piastowskiego od 9 czerwca, do wyczerpania limitu.

Program wydarzenia:

godz. 20.30 – przywitanie gości i krótka informacja nt. kaplicy i instrumentu
godz. 20.45 – koncert w wykonaniu:
Aleksandra Zamojska (Salzburg) – sopran
Arkadiusz Popławski (Racibórz) – organy
Mariusz Wycisk (Kuźnia Raciborska) – organy

Program koncertu:

- Georg Friedrich Haendel - "Arrival of the Queen of Sheba"
- Bernardo Storace - "Baletto"
- Luigi Cherubini - "Ave Maria"
- Girolamo Frescobaldi - "Toccata prima del secondo libro" 
- Alessandro Grandi "O quam tu pulchra es"
- Jan Pieterszoon Sweelinck - "Ballo del granduca"
- Astor Piazzolla - "Ave Maria"
- Johann Jakob Froberger - Fantasia "ut, re, mi, fa, sol, la"
- Johann Sebastian Bach - aria "Bist du bei mir" 
- Johann Sebastian Bach - "Kleines harmonisches Labyrinth" 
- Carl Philipp Emanuel Bach - aria "Quia respexis" z Magnificat 
- Johann Christian Bach - Sonata D - dur op. 5 nr 2 
- Johann Sebastian Bach / Charles Gounod - "Ave Maria" 
- Mikołaj z Krakowa - taniec "Zakłułam się tarnem" z tabulatury Jana z Lublina 
- Tabulatura Christiana Löffelholtza - taniec "Ein gutter polnischer Tanz" 
- Georg Muffat - Toccata prima z "Apparatus musico organisticus" 
- Improwizacja nt. antyfony "Ecce panis angelorum" z Oficjum dominikanek 
- Improwizacja nt. hymnu "Te Deum laudamus" z Oficjum dominikanek 
- Improwizacja nt. antyfony "Gloria tibi Trinitas" z Oficjum dominikanek 
- Improwizacja nt. hymnu "Tantum ergo Sacramentum" z Oficjum dominikanek 
- Felix Mendelssohn - Bartholdy - aria "Meine Seele dürstet nach Gott" 
- Wolfgang Amadeus Mozart - "Exultate jubilate" 

Sylwetki wykonawców

Aleksandra Zamojska urodziła się w Kielcach. Studiowała wychowanie muzyczne i grę na skrzypcach w Akademii Muzycznej w Krakowie, a następnie klasyczny śpiew solowy w Katedrze Wokalistyki i Aktorstwa u prof. Christiana Elssnera oraz Zdzisławy Donat. W 1998 roku ukończyła studia z wyróżnieniem, uzyskując dyplom artystyczny i tytuł magistra sztuki. Już w czasie studiów współpracowała jako solistka z Warszawską Operą Kameralną. Od 1998 roku kontynuowała edukację wokalną w Mozarteum w Salzburgu u Lilian Sukis i Bredy Zakotnik, uzyskując dyplom operowy w czerwcu 2002 roku.

Aleksandra Zamojska jest laureatką wielu konkursów. Otrzymała m.in. nagrodę Europejskiej Fundacji Mozarta oraz Filharmonii Słowackiej podczas Międzynarodowego Konkursu Wokalnego „Hommage à Lucia Popp” w Bratysławie. W tym samym roku zdobyła wyróżnienie w kategorii pieśniarskiej na konkursie wokalnym w Dusznikach-Zdroju oraz wzięła udział w festiwalu młodych talentów w Schwetzingen. W 1997 roku została uhonorowana „Specjalną Nagrodą im. Karola Szymanowskiego” za interpretację pieśni podczas Konkursu Sztuki Wokalnej im. Ady Sari w Nowym Sączu oraz „Nagrodą Ryszarda Karczykowskiego” za osiągnięcia w interpretacji i technice wokalnej podczas kursu dla śpiewaków operowych w Warszawie.

W latach 1996–1998 była stypendystką polskiego Ministerstwa Kultury i Sztuki, a w latach 1999–2001 dwukrotnie otrzymała stypendium rządu austriackiego.

W sezonie 2001–2002 zadebiutowała w Théâtre des Champs-Élysées w roli Królowej Nocy w Czarodziejskim flecie. W 2002 roku wystąpiła w Operze w Montpellier jako Pamina oraz w Chrystusie na Górze Oliwnej Beethovena pod batutą Marca Minkowskiego. W Duisburgu wzięła udział w Ruhr Triennale, śpiewając w Drabinie Jakubowej Schönberga pod kierownictwem Kenta Nagano oraz w produkcji Wolf w reżyserii Alaina Platela z Klangforum Wien (trasa koncertowa: Amsterdam, Londyn, Zurych, Berlin, Wiedeń, Gandawa, Bruksela, Paryż).

W 2004 roku otrzymała pierwsze angaże na Festiwalu w Salzburgu jako modystka w Kawalerze srebrnej róży Richarda Straussa. W roku jubileuszowym Mozarta (2006) wystąpiła tam jako Madame Herz w Dyrektorze teatru oraz jako Bastienne w Bastien und Bastienne.

W kolejnych latach występowała w Operze Bastille i Garnier, m.in. jako Xenia w Borysie Godunowie Musorgskiego (reż. Francesca Zambello), Ninetta w Miłości do trzech pomarańczy Prokofjewa (reż. Gilbert Deflo), Amor w Orfeuszu i Eurydyce Glucka (reż. Pina Bausch), Zerlina w Don Giovannim Mozarta (reż. Michael Haneke) oraz Gianetta w Napoju miłosnym Donizettiego (reż. Laurent Pelly). Śpiewała również partie Aspazji w Mitridate re di Ponto oraz Giunii w Lucio Silla Mozarta w teatrach operowych w Akwizgranie i Fryburgu.

W 2008 roku wykonała oratorium Et iterum venturus est Petera Bannistera z Ensemble Orchestral de Paris (obecnie: Orchestre de Chambre de Paris). W 2011 roku, na zaproszenie tego samego zespołu, wystąpiła w Théâtre des Champs-Élysées pod dyrekcją Paula McCreesha.

W roku 2009 nawiązała współpracę z Wiener Akademie pod kierownictwem Martina Haselböcka, z którym wykonywała operę Jaś i Małgosia Humperdincka, Stabat Mater Haydna (trasa koncertowa w Ameryce Południowej) oraz koncerty w Dreźnie, Norymberdze i Zurychu. Wraz z nim śpiewała w produkcji The Infernal Comedy, opartej na historii seryjnego mordercy Jacka Unterwegera, z udziałem amerykańskiego aktora Johna Malkovicha.

W 2010 roku wykonała prapremierę opery Koukourgi Luigi Cherubiniego w Klagenfurcie oraz koncerty z Bamberger Symphoniker pod dyrekcją Stefana Vladara (m.in. cykl pieśni Chantefleurs et Chantefables Lutosławskiego). W 2011 roku wystąpiła w sali Festspielhaus w Salzburgu w noworocznym koncercie z Carmina Burana Orffa, a następnie w roli Madame Herz w Dyrektorze teatru w Bernie. Wzięła także udział w koncercie transmitowanym na żywo przez radio Ö1, wykonując Pasję według św. Jana J. S. Bacha z zespołem Pandolfis Ensemble.

Reżyser Ludger Engels stworzył specjalnie dla niej performans Semele Walk, inspirowany operą Händla, z kostiumami Vivienne Westwood. Spektakl był prezentowany z Kaleidoscop Ensemble pod dyrekcją Olofa Bomana na KunstFestSpiele Herrenhausen, a następnie w Sydney i Tongyeong.

Z repertuarem kompozytorów takich jak Pärt, Morton i Vivaldi wystąpiła na Festiwalu w Mariborze pod batutą Richarda Tognettiego. W latach 2011–2013 była solistką Teatru we Fryburgu, gdzie śpiewała role Paminy (Czarodziejski flet), Gildy (Rigoletto), Almireny (Rinaldo), Jenny (Mahagonny) oraz sopranową partię w Królu Arturze Purcella.

W 2014 roku wzięła udział w Festiwalu Glucka w Norymberdze jako Helena w operze Parys i Helena pod batutą Andreasa Speringa i w reżyserii Sebastiana Hirna. W tym samym roku w Schwetzingen wykonała rolę Ifigenii w Ifigenii na Taurydzie Traetty, w reżyserii Rudolfa Freya i z muzyką Lautten Compagney pod kierownictwem Wolfganga Katschnera. W teatrze w Salzburgu (Theater Quartier) zaśpiewała rolę kobiety w La voix humaine Francisa Poulenca w reżyserii Karstena Bohna.

W 2015 roku wystąpiła w Warszawie jako Angelica w Orlandzie Händla w reżyserii Natalii Babińskiej i pod batutą Liliany Stawarz. W 2016 roku występowała podczas Festiwalu Glucka w Norymberdze i w Berlinie, a także na Festiwalu Barokowym w Warszawie. Z Leipziger Streichquartett koncertowała w Meksyku, wykonując Siedem ostatnich słów Chrystusa.

Wieloletnia współpraca z Wolfgangiem Brunnerem zaowocowała m.in. interpretacją i nagraniem roli Diany w L’Endimione Michaela Haydna. Z zespołem Pandolfis Consort, z którym współpracuje regularnie, nagrała płyty Nulla pax in mundo z motetami A. Vivaldiego oraz Pasję według św. Jana J. S. Bacha.

W 2017 roku, obok aktywności artystycznej, rozpoczęła studia z pedagogiki śpiewu i muzykoterapii na Akademii Muzycznej w Krakowie, które ukończyła w 2020 roku. Prowadzi lekcje śpiewu oraz kursy mistrzowskie, m.in. w ramach festiwalu Wratislavia Cantans.

Od 2024 roku Aleksandra Zamojska regularnie współpracuje z wybitnym dyrygentem Christophem Eschenbachem. W listopadzie 2024 roku wystąpiła pod jego batutą w Stabat Mater Antonína Dvořáka w Hongkongu – projekcie, który spotkał się z szerokim międzynarodowym uznaniem. W 2025 roku zaśpiewała IX Symfonię Beethovena podczas EXPO 2025 w Osace, a następnie Niemieckie Requiem Brahmsa w Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu.

Współpraca z Eschenbachem będzie miała swoją kontynuację w kolejnych miesiącach – latem 2025 artystka wystąpi ponownie pod jego batutą na jednym z najważniejszych światowych festiwali w Matsumoto (Japonia), założonym przez legendarnego Seiji Ozawę, a obecnie prowadzonym przez jego córkę Seirę Ozawę. Tam wykona partię sopranową w monumentalnej II Symfonii Gustava Mahlera (Zmartwychwstanie). W styczniu 2026 roku ponownie zaśpiewa Stabat Mater Dvořáka – tym razem we Wrocławiu.

W najbliższych planach znajdują się także: Msza wojskowa (Paukenmesse) Josepha Haydna oraz koncert wyjazdowy w Merano (Włochy) z Mszą C-dur KV 194 Mozarta. Latem wystąpi podczas renomowanego Festiwalu im. Krystyny Jamroz w Busku-Zdroju i Ostrowcu Świętokrzyskim, współpracując z wybitnym organistą i dyrektorem Filharmonii Bałtyckiej Romanem Peruckim.

Arkadiusz Popławski – urodzony w 1975 r. w Raciborzu. W rodzinnym mieście rozpoczął swoją muzyczną edukację w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia, gdzie już od 6. roku życia kształcił się najpierw w ognisku muzycznym w klasie akordeonu mgr Marcelego Kapuścika, a następnie w dziale dziecięcym I stopnia w klasie fortepianu mgr Marii Jochemczyk-Mury, mgr Pawła Kowola oraz mgr Ireny Burbeło. Ostatecznie ukończył raciborską PSM I stopnia w dziale młodzieżowym w klasie organów jako jeden z ostatnich absolwentów prof. Henryka Klai.

Już w czasie szkoły podstawowej prywatnie kształcił się również w zakresie gry liturgicznej u raciborskich organistów – maestry Bronisławy Dragi z kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz maestro Józefa Oślizły z kościoła pw. Wniebowzięcia NMP. Oboje byli wychowankami słynnego raciborskiego muzyka, dyrygenta i kompozytora Hugo Wieczorka, działającego w Raciborzu w pierwszej połowie XX w. Dzięki temu Arkadiusz Popławski stał się dziedzicem i kontynuatorem przedwojennej kościelnej tradycji i kultury muzycznej Raciborza – zwłaszcza w zakresie stylu i estetyki muzycznej.

Kolejny etap edukacji to Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia w Rybniku w klasie organów mgr Elżbiety Włosek-Żurawieckiej oraz Metropolitalne Studium Muzyki Kościelnej w Katowicach. Następnie ukończył studia muzyczne, uzyskując tytuł magistra sztuki na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach – Wydziale Artystycznym w Cieszynie (obecnie Instytut Sztuk Muzycznych). Studiował na Wydziale Instrumentalistyki w klasie organów dra hab. Tomasza Orlowa oraz na Wydziale Edukacji Artystycznej w klasie fortepianu prof. Magdaleny Jasińskiej-Żaby. Równolegle realizował specjalność dyrygencką „Prowadzenie chórów i orkiestr” w klasie dr Jadwigi Sikory i dr hab. Izabeli Zieleckiej-Panek.

Po ukończeniu studiów odbył dwuletnie praktyki organmistrzowskie, zakończone referencjami polecającymi do prac m.in. przy organach zabytkowych u dra hab. Tomasza Orlowa. W zakresie działalności liturgicznej ukończył kurs kantorski w Elbląskiej Szkole Kantorów w zakresie wykonawstwa psalmodii, śpiewów międzylekcyjnych, Ordinarium Missae i Proprium Missae po Soborze Watykańskim II, pod kierunkiem ks. dra Piotra Towarka oraz ks. dra Grzegorza Mocarskiego.

Jest wielokrotnym uczestnikiem międzynarodowych kursów improwizacji organowych w ramach Internationale Orgelakademie w Odenthal-Altenbergu w Niemczech, prowadzonych przez prof. Wolfganga Seifena, a także krajowych kursów improwizacji i interpretacji organizowanych przez Akademię Muzyczną w Gdańsku pod kierunkiem prof. Romana Peruckiego.

Już w wieku 12 lat rozpoczął działalność organistowską w Raciborzu. W latach 1987–1996 pełnił funkcję organisty w kościołach św. Mikołaja, Wniebowzięcia NMP, Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz św. Jana Chrzciciela na Ostrogu. W latach 1996–2010 był etatowym organistą w Bazylice pw. Narodzenia NMP w Pszowie. W latach 2012–2017 piastował stanowisko etatowego organisty oraz dyrektora Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej w Archikatedrze pw. Wniebowzięcia NMP i św. Andrzeja we Fromborku. W latach 2015–2017 był również wykładowcą gry liturgicznej, improwizacji i literatury organowej na Akademii Muzycznej w Bydgoszczy.

Po powrocie na Śląsk w 2017 r. związał się ponownie z Raciborzem jako organista w kościele farnym pw. Wniebowzięcia NMP, a od 2024 r. pełni również funkcję organisty w kaplicy pw. św. Tomasza Becketa na Zamku Piastowskim. Współpracuje z Raciborskim Centrum Kultury w zakresie działalności koncertowej oraz stroicielskiej podczas przygotowań do koncertów.

Od niemal 30 lat prowadzi aktywną działalność koncertową jako solista i akompaniator w zakresie gry organowej i fortepianowej. Występował na licznych festiwalach i koncertach okolicznościowych w Polsce, a także za granicą – m.in. w Niemczech, Czechach, Słowacji i na Litwie.

Arkadiusz Popławski, oprócz działalności artystycznej, prowadzi również działalność organmistrzowską na terenie Górnego i Dolnego Śląska, Pomorza i Warmii. Jest członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kościelnych.

W swoim dorobku artystycznym i liturgicznym ma pracę w Archidiecezjalnej Komisji Muzyki Sakralnej w Katowicach. Posiada organowe nagrania płytowe – zarówno solowe, jak i z muzyką wokalno-instrumentalną z udziałem chórów. Jest autorem wielu opracowań chóralnych oraz akompaniamentów organowych do pieśni zawartych w „Chorale Śląskim” i „Chorale Opolskim”. Jego biografia została opublikowana w Słowniku biograficznym muzyków kościelnych i twórców kultury muzycznej na Górnym Śląsku w XIX i XX wieku autorstwa ks. prof. Antoniego Reginka.

Za całokształt działalności artystycznej, w szczególności społecznej, animatorskiej i propagatorskiej, został wielokrotnie uhonorowany odznaczeniami państwowymi oraz nagrodami władz lokalnych:

- Srebrną, Złotą oraz Złotą Odznaką z Wieńcem Laurowym nadanymi przez Polski Związek Chórów i Orkiestr
- Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego, nadaną przez Sejmik Województwa Śląskiego
- Złotą Odznaką Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, nadaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
- Brązowym Krzyżem Zasługi, nadanym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
- Nagrodą Burmistrza miasta Fromborka
- Nagrodą Prezydenta miasta Raciborza

Został również wpisany w poczet współczesnych artystów raciborskich (rzaciborz-art.pl).

Mariusz Wycisk – urodzony w 1999 r. w Raciborzu, pochodzi z Kuźni Raciborskiej. Naukę muzyki rozpoczął w 2007 r. w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia im. Stanisława Moniuszki w Raciborzu, w klasie akordeonu mgr Teresy Kwiatkowskiej. Już w 2012 r. zdobył II miejsce w Wojewódzkim Konkursie Akordeonowym Uczniów Szkół Muzycznych I i II stopnia w Raciborzu. W tym samym roku ukończył szkołę z wyróżnieniem.

Równocześnie w 2012 r. rozpoczął naukę gry na organach pod kierunkiem mgr Elżbiety Włosek-Żurawieckiej – najpierw w raciborskiej PSM, a następnie w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia im. Karola i Antoniego Szafranków w Rybniku. Już od 2014 r. zdobywał czołowe miejsca w konkursach organowych, m.in. I miejsce w I Transgranicznym Konkursie Organowym w Raciborzu, gdzie otrzymał także wyróżnienie za najlepsze wykonanie utworu Feliksa Nowowiejskiego.

W kwietniu 2019 r. odniósł znaczący sukces, zdobywając Grand Prix w Ogólnopolskim Konkursie Organowym Centrum Edukacji Artystycznej we Wrocławiu. W tym samym roku ukończył PSM II stopnia w Rybniku w klasie organów mgr Elżbiety Włosek-Żurawieckiej z oceną celującą.

Brał udział w licznych kursach interpretacji i improwizacji organowej prowadzonych przez uznanych pedagogów z Polski i z zagranicy. Jest czynnym organistą liturgicznym, a swoje umiejętności w zakresie muzyki sakralnej rozwijał także podczas specjalistycznych warsztatów gry liturgicznej. Regularnie bierze udział w festiwalach muzycznych, w tym w cyklu koncertów „Dni Muzyki Organowej i Kameralnej” w Raciborzu i Rybniku oraz w licznych koncertach okolicznościowych w Polsce i za granicą.

Za wybitne osiągnięcia artystyczne był wielokrotnie nagradzany. Czterokrotnie uhonorowany tytułem „Rybnickiego Prymusa” przez Prezydenta Miasta Rybnika, otrzymał również stypendium Marszałka Województwa Śląskiego. Trzykrotnie został stypendystą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a w 2021 r., decyzją MKiDN, przyznano mu stypendium w ramach prestiżowego programu „Młoda Polska”.

W październiku 2022 r. zdobył II miejsce w Międzynarodowym Konkursie Organowym im. Petra Ebena w czeskiej Opawie. W lipcu tego samego roku, wspólnie z Arkadiuszem Popławskim, nagrał płytę pt. Organy kościoła farnego w Raciborzu. W styczniu 2023 r. zrealizował solowy album prezentujący organy firmy Rieger w kościele pw. Nawiedzenia NMP w Domaniowie.

W 2024 r. uzyskał tytuł magistra sztuki, kończąc studia z oceną celującą na Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach w klasie organów prof. Juliana Gembalskiego oraz as. Daniela Strządały.

W swoim dorobku koncertowym może poszczycić się współpracą z wieloma zespołami jako solista i wykonawca basso continuo, m.in. z: Akademicką Orkiestrą Symfoniczną i Akademicką Orkiestrą Barokową Akademii Muzycznej w Katowicach, Śląską Orkiestrą Kameralną Filharmonii Śląskiej, Kwintetem Śląskich Kameralistów, Cavatina Symphonic Orchestra, Orkiestrą Afidare Musicae, Filharmonią Rybnicką oraz licznymi zespołami kameralnymi.

Poza działalnością organową, aktywnie działa również jako pianista, kompozytor, aranżer oraz dyrygent.