Delegacja Miasta Racibórz z wizytą w Leverkusen

Członkami delegacji byli: wiceprezydent Raciborza Michał Fita oraz Gizela Kowacz z Urzędu Miasta Racibórz, koordynator projektu i prezes TMZR dr Piotr Sput, dwie członkinie TMZR, a zarazem wykładowczynie akademickie raciborskiej PWSZ dr Renata Sput i mgr Sonia Ciupke, historyk z raciborskiego CKZiU nr 2 „Mechanik” Piotr Machelski oraz uczeń wspomnianej szkoły Marcel Barucha.

Wspomniana delegacja brała udział w trzydniowych obchodach z okazji trzech ważnych wydarzeń: wspomnianego już zakończenia europejskiego projektu „I wojna światowa w naszych miastach”, zakończenia wystawy „Koniec wojny w miastach partnerskich Europy” oraz oficjalnej prezentacja książki „Kriegsenden in europäischen Heimaten“ (Koniec wojny w europejskich miastach), która jest niejako głównym pokłosiem projektu i została opracowana przez uczestniczących w projekcie partnerów. Warto wspomnieć, że Racibórz jest miastem partnerskim Leverkusen od 2002 roku, zaś współpraca towarzystw historycznych obydwu miast (OGV i TMZR) trwa już od ponad dekady. We wspomnianych przedsięwzięciach, których część realizowana była od roku 2013, brali udział przedstawiciele miast, także historycy z miejscowych uczelni i przedstawiciele współpracujących towarzystw historycznych oraz muzeów z miast Bracknell, Jülich, Ljubljana, Leverkusen, Racibórz, Schwedt i Villenueve d' Ascq.

Jak wspomniano, pierwszym, dużym przedsięwzięciem projektu było zorganizowanie przez Towarzystwo Historyczne Opladener Geschichtsverein (OGV) von 1979 e.V. Leverkusen wystawy pt. „Kryzys lipcowy i euforia wojenna 1914 roku“. W związku ze wspomnianą wystawą w dniach od 13 do 15 września 2014 roku na zaproszenie wspomnianego wyżej Towarzystwa Historycznego OGV przebywali w Leverkusen dwaj członkowie TMZR – wiceprzewodnicząca Halina Misiak oraz dr Piotr Sput.

Drugim, dużym przedsięwzięciem były warsztaty historyczne zorganizowane w kwietniu 2017 roku, które opatrzono mottem: „Pierwsza wojna światowa – euforia i nowy początek. Tendencje i poglądy w europejskich miastach w latach 1914 i 1918“. Zorganizowano je w kooperacji z organizatorem kulturalno-oświatowym „Thomas-Morus-Akademie“ z Bergisch-Gladbach niedaleko Kolonii w hotelu Kardinal-Schulte-Haus w Bergisch Gladbach-Bensberg. Tam został wygłoszony przez obecnych raciborzan, Renatę i Piotra Sputów, wykład z prezentacją multimedialną pt. „Racibórz w okresie wielkiej wojny”. Prócz wymienionych udział w warsztatach wziął uczeń CKZiU nr 2 „Mechanik” w Raciborzu Daniel Klima.

Trzecim ważnym wydarzeniem projektu było spotkanie w dniach 7-10 września 2018, które odbyło się w mieście partnerskim Raciborza – Leverkusen, gdzie gościła liczna, 15-osobowa delegacja Raciborza. Wspomniana delegacja brała udział w trzydniowych obchodach z okazji trzech ważnych wydarzeń: zakończenia europejskiego projektu „I wojna światowa w naszych miastach”, wystawie „Koniec wojny w miastach partnerskich Europy” oraz obchodach 15. dnia historycznego miasta Leverkusen oraz towarzystwa historycznego OGV Leverkusen.

Obecna wizyta była więc czwartym, dużym przedsięwzięciem projektu. Warto dodać, że w okresie jego realizacji odbyło się bardzo wiele drobnych spotkań, konsultacji, wymiany uwag i idei – zarówno w formie bezpośredniej jak i elektronicznej. Opracowywano wystawy, katalogi, broszury, wydawnictwa zwarte.

Wracając do najnowszej wizyty należy stwierdzić, że jej uczestnicy przylecieli do Niemiec w piątek rano. Po przylocie do Düsseldorfu i przewiezieniu do hotelu Best Western Leoso w centrum Leverkusen, delegacja została serdecznie przywitana przez nadburmistrza Leverkusen Uwe Richratha. Przybyłe delegacje miast i organizacji partnerskich odwiedziły okoliczne pomniki poświęcone ofiarom I wojny światowej, w tym w Opladen, gdzie złożono wieniec. Wieczorem nastąpiło oficjalne spotkanie wszystkich delegacji w pobliskiej restauracji Mattea, które otworzyli pierwszy burmistrz Leverkusen Bernhard Marewski oraz przewodniczący OGV Leverkusen Michael Gutbier.

W sobotę do południa uczestnicy spotkania zwiedzali muzeum i fortyfikacje byłej twierdzy w Jülich. Po południu zaś młodzi uczestnicy brali udział w dyskusji o znaczeniu I wojny światowej dla młodego pokolenia. Moderatorem był prof. dr Wolfgang Hasberg, który był niezmiernie zadowolony z wyników dyskusji. Stwierdził także, że o I wojnie światowej nie powiedziano ostatniego słowa, a każda nacja pojmuje ową wojnę i jej skutki nieco odmiennie. W dyskusji młodych brał czynny udział Marcel Barucha. Starsza część delegacji została zaś zaproszona na koncert wokalno-instrumentalny pt. „Musik im Spiel des Ersten Weltkriegs“.

Wieczorem uczestnicy spotkali się w restauracji Gartenklause Kettnersbusch, gdzie w ramach akcji „get together” omawiano plany dalszej współpracy. W niedzielę o godz. 10.00 w dawnym starostwie, a obecnie Archiwum Krajowym na Landrat-Trimborn-Platz, miało miejsce oficjalne spotkanie wszystkich delegacji na rozmowach plenarnych. Głos zabierali przedstawiciele delegacji miast partnerskich, a także nadburmistrz Leverkusen Uwe Richrath, burmistrz Bernhard Marewski, dr Heidi Hoffmann – urzędniczka z Kancelarii Rządu Krajowego Nadrenii-Westfalii ds. Kultury i Europy oraz moderujący całość prof. dr Wolfgang Hasberg.

Po południu uczestnicy spotkali się w siedzibie towarzystwa historycznego (OGV) z Leverkusen, które znajduje się w zabytkowej Willi Römer. Zwiedzano tam kończącą się wystawę, spotkano z sekretarzem stanu w Ministerstwie Kultury i Nauki Landu NRW Klausem Kaiserem oraz nadburmistrzem Uwe Richrathem. O godz. 16.00, we wspomnianym już byłym starostwie na Landrat-Trimborn-Platz odbyła się prezentacja książki Kriegsenden in europäischen Heimaten, która jest głównym pokłosiem projektu. W owym, liczącym 638 stron, wydawnictwie opisano wojenne losy wszystkich współpracujących w projekcie miast. Są tam też zawarte losy Raciborza w tamtym okresie. Współautorami wydawnictwa, autorami dwóch artykułów są Renata oraz Piotr Sput. W książce zamieszczono też ciekawe artykuły raciborzanki mieszkającej od wielu lat w Leverkusen Marii Lorenz i Dariusza Andruszkiewicza oraz nestora raciborskiej historiografii Pawła Newerli. Wydawnictwo zostało przez znawców materii ocenione bardzo wysoko, co ważniejsze wszyscy podnosili jego doniosłość i wyjątkowość.

Poniedziałek był dniem pożegnań. Większość delegacji rano, po śniadaniu, pożegnała się z organizatorami i pojechała, jak zwykle z żalem, na lotnisko w Düsseldorfie. Wymiana i współpraca będzie oczywiście trwała nadal, uczestnicy już planują nowe projekty.

Piotr Sput