Racibórz i ziemia raciborska w okresie wielkiej wojny 1914-1918 cz. 7

Mobilizacja na Śląsku

Jak już wspomnieliśmy wyżej, Racibórz był w omawianym okresie jednym z ważniejszych i większych górnośląskich miast, które od roku 1742 pełniło rolę przygranicznego garnizonu pruskiego. Warto dodać, że w przeciągu ponad półtora wieku w mieście stacjonowały różne jednostki kawalerii i piechoty. W roku 1914 raciborski garnizon stanowiły: dowództwo królewskiego garnizonu znajdujące się przy ul. Nowomiejskiej 13/15 z dowódcą podpułkownikiem Röhlem (adiutantem dowódcy był porucznik Friedrich Rocholl), sztab i dowództwo 3. Górnośląskiego Pułku Piechoty nr 62 stacjonującego pod tym samym adresem, 3. batalion fizylierów wspomnianego pułku oraz 3 „raciborski” eskadron Pułku Huzarów Graf Goetzen (2. Śląski) nr 6 (Husaren- [Regiment Graf Goetzen (2. Schlesisches) Nr. 6.], którego dowódcą był rotmistrz von Manstein. W owym czasie liczba osób, których pobyt w mieście związany był z garnizonem (żołnierzy, urzędników oraz członków ich rodzin) zamykała się ilością ok. 2000 osób.

VI korpus śląski

Garnizon raciborski był częścią VI korpusu armii pruskiej, którego dowództwo stacjonowało we Wrocławiu. W okresie pokoju korpus składał się 11 i 12 dywizji oraz wielu mniejszych jednostek.

Sztab 11 dywizji znajdował się we Wrocławiu, 12 zaś w Nysie. W czasie mobilizacji i w przypadku wojny jednostki raciborskie należały do 12 dywizji piechoty oraz 24 brygady piechoty (3. Górnośląskiego Pułku Piechoty nr 62). 3 „raciborski” eskadron Pułku Huzarów Graf Goetzen (2. Śląski) nr 6 wchodził w skład 12 brygady kawalerii, która też była częścia wspomnianej dywizji. Pozostałe eskadrony (szwadrony) Pułku Huzarów Graf Goetzen stacjonowały w Głubczycach.

Podczas działań I wojny światowej do szeregów armii niemieckiej powołano setki tysięcy Ślązaków. Zaciągano ich głównie do oddziałów podległych VI korpusowi. Każdy z korpusów miał własny okręg poborowy, z którego powoływał rekrutów. Tylko korpus gwardii oraz marynarka wojenna nie miały własnych okręgów i zaciągały rekrutów z krajów niemieckich (gwardia) lub całej Rzeszy (marynarka). Oddziały gwardii mogły przy tym wybierać najlepszych pod względem fizycznym i umysłowym rekrutów. Bardzo wielu Ślązaków, głównie synów bogatych chłopów i rzemieślników służyło w oddziałach gwardyjskich. Służba ta była uważana za pewną nobilitację.

Pobór

Na terenie administracyjnym danego korpusu dowodził jednoosobowo generał – dowódca korpusu (Kommandierender General, Chef des Korps). Sprawami wojskowymi, głównie rekrutacyjnymi, zajmowały się też instancje cywilne z najwyższymi urzędnikami i urzędami prowincjonalnymi i krajowymi, ustalając corocznie ilość rekrutów przydzielanych do oddziałów. Teren Rzeszy był podzielony na 24 (korpuśne) okręgi rekrutacyjne. Okręgi te dzieliły się na mniejsze – okręgi poszczególnych brygad piechoty i landwery, okręgi powiatowe i mniejsze okręgi poboru rekruta. Oprócz tego istniały specjalne komisje poborowe dla wykształconych ochotników do służby jednorocznej (Einjährig- Freiwilligen).

Po wybuchu wojny w systemie rekrutacyjnym zapanował ogólny chaos. Oddziały rozstrzygały samodzielnie i bardzo dobrowolnie o poborze rekruta. Po pewnym czasie sytuacja się ustabilizowała i powrócono do starego systemu.

Nowe oddziały

W okresie wojny powstały też nowe, wielkie formacje wojskowe. Na Śląsku utworzono (Śląski) Korpus Landwery - Das (Schlesische) Landwehrkorps, gdzie zaciągano rekruta z prowincji śląskiej i poznańskiej. Korpus podlegał dowództwu 8 armii niemieckiej i walczył potem na froncie wschodnim z armią carską. Utworzono też całe dywizje, brygady, pułki i bataliony śląskiej landwery, w który służyło setki tysięcy Ślązaków.

Sformowano też VI (śląski) korpus rezerwowy, któremu podlegały na początku wojny, w sierpniu 1914 roku m.in: 11 i 12 dywizja rezerwowa, w skład których wchodziły brygady i pułki rezerwy. W skład 23 brygady rezerwy wchodził 22 pułk rezerwowy, którego I batalion stacjonował, następnie miał ośrodek szkoleniowy i pobierał rekruta w Rybniku, II batalion w Raciborzu, III zaś w Koźlu. We wspomnianych wyżej formacjach służyło tysiące raciborzan.

Cdn. Renata, Piotr Sput