Petycja do marszałka: brakuje informacji o uchwale antysmogowej!

Jakość powietrza w województwie śląskim pozostaje bardzo zła – to najbardziej zanieczyszczony region w całej Unii Europejskiej. Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym i rakotwórczym benzo[a]pirenem są pozaklasowe kotły na paliwa stałe nazywane kopciuchami. Skutki ich użytkowania są powszechnie znane – to poważne choroby i przedwczesne zgony.

– Uchwała antysmogowa to szansa, aby to zmienić i zachęcić bądź zmusić gminy z całego województwa do stanowczych działań na rzecz wymiany źródeł ciepła oraz podnoszenia efektywności energetycznej budynków. Potrzebujemy jednak ze strony Zarządu Województwa Śląskiego zdecydowanych działań wspierających gminy i ich mieszkańców w dostosowaniu się do przepisów wynikających z uchwały antysmogowej. Użytkownicy najstarszych kopciuchów mają czas tylko do końca 2021 roku na ich wymianę – mówi Janusz Piechoczek z Polskiego Alarmu Smogowego.

Co oznacza uchwała antysmogowa dla przeciętnego użytkownika kotła na węgiel? Każdy, kto ma starego kopciucha (ponad 10-letniego na dzień wejścia w życie uchwały) jest zobowiązany do zastąpienia go nowym urządzeniem grzewczym, np. kotłem gazowym, pompą ciepła lub kotłem węglowym co najmniej 5 klasy. Na wymianę pozostało niewiele czasu, bo tylko osiem miesięcy. Polski Alarm Smogowy szacuje, że takich urządzeń jest w śląskich kotłowniach ponad 140 tysięcy . Jeśli ich użytkownicy nie zastosują się do przepisów zawartych w uchwale antysmogowej będą podlegali karze. Antysmogowi aktywiści podkreślają jednak, że kara to ostateczność. Najważniejsze, żeby mieszkańcy województwa dobrze wykorzystali najbliższe miesiące i dostosowali źródło ogrzewania do nowych przepisów.
Wacław Wrana – koordynator akcji Karny Kopciuch podkreśla, że pomimo kampanii i działań informacyjnych, wiedza mieszkańców regionu na temat smogu i uchwały antysmogowej nadal jest niewystarczająca, a w wielu przypadkach znikoma.

– Notorycznie spotykamy się z sytuacjami, że mieszkańcy nie wiedzą o konieczności wymiany kotła oraz zupełnie nie rozumieją zagrożeń wynikających z wdychania trującego powietrza. Potrzeba więc jeszcze większego zaangażowania samorządu województwa w upowszechnianie informacji dotyczących uchwały antysmogowej – tłumaczy Wacław Wrana.

Część postulatów aktywistów dotyczy Programu ochrony powietrza (POP). Autorzy petycji wskazują, że brakuje w nim wskaźników, które wymusiłyby na gminach prowadzenie rzeczywistych, a nie pozornych działań antysmogowych. Domagają się także zakazu dofinansowywania do kotłów węglowych ze środków publicznych. Aktywiści podkreślają, że POP powinien zobowiązać gminy do prowadzenia punktów doradczych wspierających mieszkańców w zakresie wymagań uchwały antysmogowej i pozyskiwania dofinansowania z Programu Czyste Powietrze.

Aktywiści deklarują ponadto gotowość do wspólnych działań z władzami województwa.

– Jesteśmy otwarci na współpracę i chętnie służymy pomocą nie tylko przy wdrażaniu uchwały antysmogowej. Chcemy tylko, żeby powietrze przestało zagrażać zdrowiu mieszkańców i żeby śląskie miasta zniknęły z kompromitujących region niechlubnych rankingów zanieczyszczeń. Jeśli Zarząd Województwa Śląskiego zechce skorzystać z naszych doświadczeń, obserwacji i wysłuchać naszych pomysłów, to w każdej chwili jesteśmy gotowi do spotkania – podkreśla Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w woj. śląskim.

Aktywiści reprezentujący organizacje zrzeszone w Polskim Alarmie Smogowym i pomysłodawcy akcji „Karny Kopciuch” domagają się m.in.:

1. intensywnej kampanii edukacyjno-informacyjnej skierowanej do wszystkich mieszkańców województwa śląskiego na temat obowiązków wynikających z uchwały antysmogowej, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych mediów, które są najbliższym mieszkańców nośnikiem wiarygodnych informacji;
2. działań mających na celu ponownego przeszkolenia pracowników straży gminnych i miejskich oraz pracowników urzędów gminnych i miejskich z województwa śląskiego w zakresie skutecznej egzekucji uchwały antysmogowej;
3. aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa śląskiego skutkującej:
a. określeniem wartości docelowych dla wszystkich wskaźników wskazanych w działaniach naprawczych dla wszystkich stref;
b. podaniem dodatkowych wskaźników z określeniem poziomu docelowego dla wszystkich stref: w działaniu naprawczym Ograniczenie emisji z instalacji o małej mocy do 1 MW, w których następuje spalanie paliw stałych – liczba punktów obsługi Programu Czyste Powietrze, w działaniu naprawczym Prowadzenie edukacji ekologicznej (ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje, konferencje, działania informacyjne i szkoleniowe) związanej z ochroną powietrza – pracownicy dedykowani do walki z niską emisją zatrudnieni w gminie;
c. możliwością finansowania wyłącznie instalacji zasilanych biomasą w przypadku finansowania ze środków publicznych instalacji grzewczych na paliwa stałe o mocy do 1 MW;
d. wprowadzeniem dla gmin obowiązku utworzenia i utrzymania punktów świadczących wsparcie doradcze w zakresie ubiegania się o dofinansowanie w ramach Programu Czyste Powietrze na podstawie porozumień z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska w Katowicach;
e. wprowadzeniem dla gmin obowiązku zatrudnienia i utrzymania stanowiska pracownika/zespołu dedykowanego do walki z niską emisją świadczącego doradztwo dla mieszkańców gminy w zakresie odnawialnych źródeł energii, niskoemisyjnych źródeł ogrzewania, programów dofinansowania i wymagań uchwały antysmogowej;
f. wprowadzeniem dla gmin obowiązku dotarcia do każdego punktu adresowego w gminie ogrzewanego węglem lub drewnem z informacją o uchwale antysmogowej i dostępnej pomocy dotacyjnej, przynajmniej raz na pół roku.

Polski Alarm Smogowy zrzesza aktywistów z 50 miast w całym kraju, którzy podejmują działania edukacyjne, informacyjne i rzecznicze w celu poprawy jakości powietrza w Polsce. W województwie śląskim lokalne alarmy smogowe działają w: Czechowicach-Dziedzicach, Czerwionce-Leszczynach, Częstochowie, Gierałtowicach, Kozach, Mysłowicach, Pszczynie, Poraju, Raciborzu, Rybniku, Ustroniu, Zagłębiu Dąbrowskim.
Akcja „Karny Kopciuch” to akcja pomocy obywatelom zatruwanym przez swoich sąsiadów. Zgłoszenia kopcących budynków przyjmowane są poprzez formularz na stronie www.karnykopciuch.pl. Chcesz dołączyć do akcji? Napisz na adres [email protected].