Reklama

Najnowsze wiadomości

Aktualności2 maja 202110:11

Gmach sądu krajowego w Raciborzu. Zobaczcie odnowione wnętrza [FOTO]

Gmach sądu krajowego w Raciborzu. Zobaczcie odnowione wnętrza [FOTO] - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Reklama
Racibórz:

Po wejściu do liczącego sobie blisko 130 lat gmachu od razu można poczuć powagę wymiaru sprawiedliwości. To jedna z najciekawszych architektonicznie budowli sądowych zachowanych w Polsce.

Związana jest z pruskim wymiarem sprawiedliwości, wpisując się z końcem XIX w. w niemiecką koncepcję państwa prawa (Rechtstaat), która żywo zajmowała ówczesnych prawników. Nabierając nowych treści w dobie tworzenia się gwarancji instytucjonalnych dla praw podstawowych, napawała dumą królów i obywateli, w tym tętniącego życiem miasta Ratibor.

Od lat 50. XX w. gmach wykorzystywał zakład poprawczy. Na szczęście nie dokonano istotnych przekształceń bryły obiektu, a jego przetrwanie mimo pożogi 1945 r. – podobnie jak sąsiedniego sądu, więzienia, koszar i powojenne komendy milicji przy pl. Wolności (wcześniej Deutsche Arbeitsfront) – można zawdzięczać sowieckiej dbałości zachowanie miejsc przyszłych komunistycznych represji.

- Wnętrze, poza imponującą klatką schodową i reprezentacyjną dużą salą posiedzeń, było niemal spartańskie. Pokoje sędziów były małe, bez dekoracji, a podłogi zapuszczone pyłochłonem. Biurka i krzesła były proste, widać było ich wykonanie przez przywięzienne stolarnie. Gabinet prezesa miał przedpokój, choć bez sekretarza, czy sekretarki. W gabinecie był rozłożony dywan, a na ścianach było kilka obrazów – opisuje Paweł Newerla w Dziejach Raciborza i jego dzielnic (2008), na co dzień prawnik, autor monografii raciborskiego sądu.

Na osobach z zewnątrz wrażenie robiły więc klatka schodowa oraz sale rozpraw, budując niezbędną w koncepcji Rechtstaat powagę Temidy. Były to czasy wielkiej prosperity Raciborza, zaliczanego do jednego z najważniejszych ośrodków Górnego Śląska, a konkretnie Rejencji Opolskiej. Od chwili poprowadzenia przez miasto linii kolejowej, łączącej z czasem Konstantynopol (dziś Stambuł) z Berlinem, przybywało fabryk, wraz z nimi mieszkańców, a w ślad za tym urzędów, szkół, sklepów, hoteli, restauracji, banków, kin i parków. Racibórz miał nawet teatr. Przybywało spraw sądowych.

Na tle coraz bogatszej społeczno-gospodarczej mozaiki ówczesnego Ratibor wyróżniały się więc pełne dostojeństwa budowle sądowe - nie tylko wzniesiony w latach 1823-1826 późnoklasycystyczny budynek przy ul. Nowej, projektu Karla Friedricha Schinkla, ale przede wszystkim zbudowany w latach 1889-1892 w stylu neorenesansu niderlandzkiego znacznie większy obiekt przy dzisiejszej ulicy Wojska Polskiego, wtedy Zwingerstrasse.

- Gmach przeznaczono na potrzeby sądu krajowego (Landgericht), powstałego w 1879 roku w wyniku przekształcenia sądu apelacyjnego. Sąd krajowy był wyższą instancją sądową dla sądów grodzkich w: Baborowie, Głubczycach, Hulczynie, Kietrzu, Koźlu, Pawłowiczkach, Raciborzu, Rybniku, Wodzisławiu i Żorach. Teren jego działania był zamieszkały przez 373.000 osób. Pod względem obsady przewyższał go jedynie sąd krajowy we Wrocławiu. Raciborskim sądem kierował prezydent, któremu podlegało trzech dyrektorów i około dwunastu radców lub sędziów sądu krajowego. Pozostałe sądy krajowe na Śląsku miały tylko jednego dyrektora zarządzającego – pisze Paweł Newerla.

Zabytek do dziś robi wrażenie, choć niewielu mieszkańców miało okazję zobaczyć jego wnętrza, szczególnie po prowadzonej od 2017 r. odbudowie. Prace finiszują. Pozostało zagospodarować obejście i wykonać prace konserwatorskie. Obejmą stiuki i polichromie. – Ratujemy to, co przetrwało minione dekady z zamiarem przygotowania w budynku ekspozycji poświęconej historii sądownictwa w naszym regionie – mówi wiceminister sprawiedliwości, raciborzanin Michał Woś. Budynek będzie wykorzystywany na potrzeby wymiaru sprawiedliwości. Przeniesiona zostanie tu także Prokuratura Rejonowa.

Wrażenie robi główna sala rozpraw, w czasach poprawczaka miejsce do zajęć z wychowania fizycznego, zamienione na boisko do siatkówki. - Malowidła na ścianach sali głównej budynku sądu krajowego w Raciborzu były jednym z elementów spójnej koncepcji okazałego wystroju. Historyzujący w formie, rozbudowany strop kasetowy górował nad pokrytymi gęstą materią malarską patronowej polichromii oraz kasetowej boazerii sięgającej do wysokości ponad 2 metrów. Całość uzupełniały historyzujące w formach drzwi z bogatymi obramieniami – pisze w programie konserwatorskim Piotr Paszkot z Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

- Na kompozycje malowidła składają się wrzecionowate pola ornamentalne, wypełniane naprzemiennie motywem symetrycznego ornamentu kwiatowego oraz heraldycznego orła śląskiego z monogramem FR (Fridericus Rex) na piersiach – dodaje. Zamiast okien z plastikowymi ramami pojawią się tu witraże z polskim orłem.

Projekt witraży i boazerii w głównej sali posiedzeń (źródło: dokumentacja Sądu Okręgowego w Gliwicach)

sad1

Usytuowanie głównej sali posiedzeń i cyfrowe rekonstrukcje motywu i kompozycji polichromii ścian głównej sali posiedzeń (źródło: P. Paszkot, program prac konserwatorskich)

sal02052021

freski1

freski2

Sąd Krajowy na starych pocztówkach (zbiory Henryka Sowika)

618_0001

712_0001

Autor: Grzegorz Wawoczny, redakcja@naszraciborz.pl

Bądź na bieżąco z nowymi wiadomościami. Obserwuj portal naszraciborz.pl w Google News.

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Autor: Gość (Aby podpisać komentarz swoim nickiem musisz się zalogować)
Portal naszraciborz.pl przeciwstawia się niestosownym, nasyconym nienawiścią komentarzom,
niezależnie od wyrażanych poglądów. Jeśli widzisz komentarz, który jest hejtem – wyślij nam zgłoszenie.
Pozostało (1000) znaków do wykorzystania
Aby potwierdzić, że jesteś człowiekiem kliknij: czajnik
Reklama
Reklama

Najczęściej czytane artykuły

Reklama
Aktualności26 marca 202409:45

Wózek widłowy zmiażdżył podudzie pracownika

Wózek widłowy zmiażdżył podudzie pracownika - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. arch. portalu
Aktualności27 marca 202410:26

Zielone Płuca na Ostrogu kontra deweloperka. Tężnia finiszuje a radny mówi o kulisach inwestycji [FOTO LOTNICZE]

Zielone Płuca na Ostrogu kontra deweloperka. Tężnia finiszuje a radny mówi o kulisach inwestycji [FOTO LOTNICZE] - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
37
Racibórz:

Zielone Płuca Ostroga to projekt, który w 2021 r. poparło ponad 3,5 tysiąca mieszkańców Raciborza. W kwietniu 2024 r. kończy się pierwszy etap tego projektu. Raciborzanie będą mogli odpocząć przy tężni, która powstaje przy zbiegu ulic Książęcej i Elżbiety.

red.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności26 marca 202409:36

Jazda na zderzaku zakończona kolizją

Jazda na zderzaku zakończona kolizją - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. arch. portalu
Reklama
Aktualności27 marca 202414:47

Konwencja programowa PiS do powiatu. Pięć konkretów [WIDEO]

Konwencja programowa PiS do powiatu. Pięć konkretów [WIDEO] - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
14
Racibórz:

Poseł Paweł Jabłoński oraz kandydaci PiS do Rady Powiatu Raciborskiego przedstawili dziś, 27.03., na Rynku swoje najważniejsze założenia programowe na kadencję 2024-2029.

red.
Aktualności26 marca 202423:27

Groźne zdarzenie u sąsiadów. Winna sarna

Groźne zdarzenie u sąsiadów. Winna sarna - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
KPP Wodzisław Śl.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności26 marca 202422:16

Pamiętaj o konfesjonale. Przedświąteczna spowiedź w raciborskich parafiach

Pamiętaj o konfesjonale. Przedświąteczna spowiedź w raciborskich parafiach - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Przygotowania do Świąt Wielkanocnych w wielu domach już na ostatniej prostej. Raciborskie parafie zachęcają w tym czasie do skorzystania z sakramentu pokuty.

opr. J.P.
Reklama
Reklama
Reklama

Partnerzy portalu

Dentica 24
ostrog.net
Szpital Rejonowy w Raciborzu
Spółdzielnia Mieszkaniowa
Ochrona Partner Security
Powiatowy Informator Seniora
PWSZ w Raciborzu
Zajazd Biskupi
Kampka
Nasz Racibórz - Nasza ekologia
Materiały RTK
Fototapeta.shop sklep z tapetami i fototapetami na zamówienie
Aktualności26 marca 202423:13

Raciborskie samorządy dostały wsparcie na drogi dojazdowe do gruntów rolnych

Raciborskie samorządy dostały wsparcie na drogi dojazdowe do gruntów rolnych - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
8
Racibórz:

Wręczono kolejne umowy na budowę i modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych w naszym regionie. Do gmin z subregionów centralnego i zachodniego trafi łącznie ok. 8 mln zł. Pieniądze otrzymały: Pietrowice Wielkie, Kornowac, Racibórz i Powiat Raciborski.

ŚlUM
Reklama
Sport26 marca 202408:52

Jakubowski i Iwanowski mistrzami Polski w zapasach

Jakubowski i Iwanowski mistrzami Polski w zapasach - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
materiał nadesłany
Reklama
Reklama

Najnowsze wydania gazety

Nasz Racibórz 22.03.2024
21 marca 202421:40

Nasz Racibórz 22.03.2024

Nasz Racibórz 15.03.2024
14 marca 202421:35

Nasz Racibórz 15.03.2024

Nasz Racibórz 08.03.2024
7 marca 202423:50

Nasz Racibórz 08.03.2024

Nasz Racibórz 01.03.2024
29 lutego 202423:20

Nasz Racibórz 01.03.2024

Zobacz wszystkie
© 2024 Studio Margomedia Sp. z o.o.