Pamięć i Tożsamość. Posłanka Lenartowicz bada wątek toruńskiego Muzeum JP II. W tle problemy Rafako

Interpelacja nr 4186

Interpelacja w sprawie budowy Muzeum "Pamięć i Tożsamość" im. św. Jana Pawła II w Toruniu
Racibórz, dnia 28 lipca 2024 r.
Gabriela Lenartowicz
Posłanka na Sejm RP

Adresat:
Hanna Wróblewska
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Szanowna Pani Minister,

Działając na podstawie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora (art. 14 ust. 1 pkt. 7 z dnia 9 maja 1996 r., Dz. U. 1996 Nr 73 poz. 350 z późniejszymi zmianami) oraz art. 191-193 Regulaminu Sejmu, zwracam się do Pani w sprawie budowy Muzeum "Pamięć i Tożsamość" im. św. Jana Pawła II w Toruniu.

W 2018 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego podpisał umowę o utworzeniu muzeum z fundacją Lux Veritatis, której prezesem jest ojciec Tadeusz Rydzyk. Muzeum "Pamięć i Tożsamość" im. św. Jana Pawła II miało zostać wybudowane, wyposażone i oddane do użytku trzy lata temu, a Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego pierwotnie miało przekazać na budowę 70 mln zł. W 2018 roku mówiono już o kwocie bliskiej 90 mln zł. Ówczesny minister Piotr Gliński akceptował jednak kolejne przesunięcia terminów i rosnące koszty.

Ostatecznie resort postanowił przekazać 147,7 mln zł na budowę oraz 65 mln zł na projekt i urządzenie wystawy stałej, a także pokrywać koszty zakupu eksponatów i ich konserwacji.

W 2019 roku firma Rafako S.A. z Raciborza, która do tej pory nie zajmowała się budową tego typu obiektów, a specjalizowała się w budowie kotłów i instalacji energetycznych, stanęła jako jedyna do przetargu na budowę muzeum. W wyniku tego Rafako S.A. oraz Fundacja Lux Veritatis zawarły umowę na budowę o wartości niecałych 145 mln zł, lecz w 2021 roku koszty wzrosły już do niemal 182 mln zł. Inwestycję raciborska firma prowadziła w dużej mierze za pośrednictwem podwykonawców wskazanych przez Lux Veritatis, a pracownicy Rafako zaangażowani w projekt przekazali, że nie mieli możliwości weryfikacji szczegółowej specyfikacji robót ani ich wyceny. W trakcie realizacji okazało się, że budowa muzeum będzie znacznie droższa, niż zakładano. Ostatecznie, mimo że Muzeum miało powstać w dwa lata i kosztować 224 mln zł (w całości z rządowych dotacji), inwestycja nie została ukończona. Jednakże strony zawarły ugodę tuż przed wyborami parlamentarnymi w 2023 roku, która zwiększyła wartość kontraktu o ponad 12 mln zł. Na mocy tej ugody, mimo wszystko doszło do odbioru budynku i, w blasku fleszy, z udziałem członków poprzedniego rządu, muzeum zostało otwarte, choć nie funkcjonowało ani jednego dnia.

W związku z radykalnie nieprzejrzystym sposobem finansowania tej inwestycji, w całości ze środków publicznych, budzącym wątpliwości co do celowości, zakresu i zasadności wydatków oraz gospodarności, zwracam się z prośbą o odpowiedź na następujące pytania:

Czy Ministerstwo badało lub bada zasadność, celowość i zakres tej inwestycji, a także wybór formuły późniejszego prowadzenia tej instytucji pod kątem ewentualnego przekroczenia uprawnień czy niedopełnienia obowiązków?

Czy Ministerstwo przeprowadziło lub prowadzi audyt finansowy dotyczący tej realizacji pod kątem właściwego dysponowania środkami publicznymi? Jeśli tak, to jakie są wnioski końcowe?

Jakie do tej pory publiczne środki finansowe zostały przekazane Fundacji Lux Veritatis na tę inwestycję? Na jaki zakres? Czy zostały rozliczone? Czy miała miejsce inwentaryzacja już wykonanych robót i pozostałych do zakończenia i uruchomienia projektu?

Czy Ministerstwo kontynuuje umowę z Lux Veritatis, aneksowaną tuż po wyborach w październiku 2023 roku przez ówczesnego ministra, w taki sposób, że umowa, która miała wygasnąć z końcem 2023 roku, została wydłużona o pięć lat, a z tego tytułu co roku muzeum miało dostawać z resortu kultury do 15 mln zł?

Czy w związku z powyższymi faktami Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zwróciło się lub zamierza zwrócić do NIK o przeprowadzenie kontroli lub z wnioskiem o podejrzenie przestępstwa do Prokuratury?

Ze względu na szeroko opisywaną w mediach i bulwersującą opinię publiczną sprawę, proszę o pilną odpowiedź.

Z poważaniem,
Gabriela Lenartowicz

Czytaj:

Rafako odstępuje od umowy na budowę muzeum JPII. Sprawa może trafić do prokuratury

Radio Maryja: Rafako zniesławiło Muzeum Jana Pawła II

Odpowiedź Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Adresat:
Szymon Hołownia
Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

Odpowiadając na interpelację nr 4186 pani poseł Gabrieli Lenartowicz z dnia 6 sierpnia 2024 roku w sprawie budowy Muzeum "Pamięć i Tożsamość" im. św. Jana Pawła II w Toruniu, uprzejmie proszę o przyjęcie następującej odpowiedzi na zadane przez panią poseł pytania.

Czy Ministerstwo badało lub bada zasadność, celowość i zakres tej inwestycji, a także wybór formuły późniejszego prowadzenia tej instytucji pod kątem ewentualnego przekroczenia uprawnień czy niedopełnienia obowiązków?
Nadzór nad Muzeum i nad realizowaną inwestycją jest prowadzony na podstawie Zarządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie nadzoru i kontroli nad jednostkami objętymi częścią 24 budżetu państwa, który obejmuje m.in. następujące obszary: gospodarkę finansową, w tym prawidłowość i terminowość pobierania dochodów, zgodność wydatków z planowanym przeznaczeniem, prawidłowość wykorzystania środków finansowych, w tym zakres realizowanych zadań, realizację zadań finansowanych z budżetu państwa, w tym relację między wysokością wykorzystanej dotacji a stopniem realizacji zadań przewidzianych do sfinansowania z tej dotacji. Kwestie te są poddawane szczegółowej analizie w MKiDN.

Czy Ministerstwo przeprowadziło lub prowadzi audyt finansowy dotyczący tej realizacji pod kątem właściwego dysponowania środkami publicznymi? Jeśli tak, to jakie są wnioski końcowe?
W chwili obecnej w Muzeum „Pamięć i Tożsamość” prowadzona jest kontrola w zakresie prawidłowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi w latach 2019-2023 przez Izbę Administracji Skarbowej. Termin zakończenia kontroli przewidziany jest na 19 października 2024 roku.

Jakie do tej pory publiczne środki finansowe zostały przekazane Fundacji Lux Veritatis na tę inwestycję? Na jaki zakres? Czy zostały rozliczone? Czy miała miejsce inwentaryzacja już wykonanych robót i pozostałych do zakończenia i uruchomienia projektu?
Ministerstwo nie przekazywało środków Fundacji Lux Veritatis