Reklama

Najnowsze wiadomości

Styl życia27 sierpnia 201413:19

Pamiątki po Oppersdorffach, czyli kochliwy król

Pamiątki po Oppersdorffach, czyli kochliwy król  - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Reklama
Racibórz:

Wizyta króla Jana III Sobieskiego na zamku w Raciborzu utrwaliła się w publikacjach za sprawą pechowej dla monarchy karcianej partyjki, w której ograła go „najstarsza jakaś i najszpetniejsza” dama dworu. Wspomnijmy też pikantne wydarzenia z 1655 roku, kiedy to Maria Kazimiera D’Arquien, od 1655 roku Sobieska, była na dworze właścicieli raciborskiego zamku świadkiem miłosnych perypetii króla Jana Kazimierza. 

Areną wydarzeń był zamek w Głogówku, w którym rezydowali Oppersdorffowie, podówczas panowie na zamku w Raciborzu. Miłosne wypadki poprzedziły opisany przez Sienkiewicza w 23. Rozdziale Potopu wymarsz króla Jana Kazimierza do Polski, którą trzeba było wyzwolić od szwedzkich okupantów. Jako że polski dwór (w tym 14-letnia wówczas Marysieńka – przyszła żona Sobieskiego) w obstawie wojskowej jechał przez Racibórz, więc nasze miasto znalazło sobie miejsce w tej słynnej powieści. - Przez Racibórz przejechano, koniom tylko popasłszy. Nikt króla nie poznał, nikt na orszak nie zwrócił zbytniej uwagi, bo wszyscy byli zajęci niedawnym przejściem dragonów... – skreślił nasz powieściopisarz.

Wróćmy jednak do sekretów alkowy króla Jana Kazimierza. Po ucieczce z Polski, monarcha zagościł w murach głogówieckiego zamku wraz z żoną Ludwiką Marią, nuncjuszem papieskim Lorenzo Littą, prymasem Andrzejem Leszczyńskim i kilkoma senatorami oraz niemałym królewskim dworem. Według anonimowego, plotkarskiego dziełka pt. Miłostki królewskie, wydanego po raz pierwszy w 1679 roku w Paryżu (domniemanym autorem pamfletu był ponoć Francuz Rousseau de La Valette), zamiast martwić się o losy podbitej przez Szwedów Polski, 46-letni monarcha zakochał się bez pamięci w 17-letniej Austriaczce, Annie Schönfeld „z fraucymeru” jego żony Ludwiki Marii, w którym to była też młodziutka Francuzka z ubogiej szlachty w Nevers, Maria Kazimierza D’Arquien de la Grange.

Romans z Schönfeldówną rekompensował zapewne monarsze troski wynikłe ze szwedzkiej okupacji. Rychło stał się tematem plotek i kpin. Dworak królewski, baron Saint-Cyr, spuszczał królowi drabinkę przez okno, aby ten mógł się dostać do ukochanej. Innym razem gwardziści wzięli monarchę, skradającego się nocą korytarzem, za złoczyńcę i stłukli go niemiłosiernie. Wkrótce umysł Jana Kazimierza zaprzątał błahy dla spraw kraju problem zamążpójścia – co kryć – urodziwej kochanki. – Kibić – jak czytamy we wspomnianych Miłostkach królewskich - miała wysmukłą i prezentującą się nader korzystnie, twarz owalną, oczy błękitne, podłużnego kształtu, w którym wyraz pewnego rozmarzenia mieszał się z żywością... Król, kiedy to potajemny romans odkryła królowa, chciał koniecznie wydać młodziutką kochanicę za Jana Zamoyskiego, dzięki czemu mógłby nadal widywać ją w swoim otoczeniu. Zazdrosna Ludwika Maria pokrzyżowała te plany. Nałożnicę męża odesłała do Austrii i doprowadziła do ślubu Zamoyskiego ze wspomnianą Marią d'Arquien. Narzeczeni z przymusu stanęli na ślubnym kobiercu w 1658 roku mimo że Maria od trzech lat była zafascynowana postacią poznanego w Warszawie pułkownika Jana Sobieskiego, późniejszego króla Polski. Przedwczesna śmierć Zamoyskiego otwarła jej drogę do ponownego zamążpójścia. Tym razem, w 1655 roku, dozgonną miłość ślubowała wybrankowi swojego serca – wtedy już posłowi Janowi Sobieskiemu, nominowanemu do laski marszałka wielkiego koronnego.

Oppersdorffowie, którzy przyjęli króla Sobieskiego w 1683 roku na zamku w Raciborzu, byli zatem dobrze znani królowej Marysieńce. Monarchini miała zapewne w pamięci burzliwe wydarzenia sprzed 28 lat oraz byłą koleżankę „z fraucymeru” Ludwiki Marii, Annę Schönfeld, przez którą zmuszona była wziąć ślub z Janem Zamoyskim. Słysząc w sierpniu 1683 roku o planowanym przejeździe męża przez Racibórz była bardzo ciekawa, co też aktualnie słychać na górnośląskim dworze jej znajomych. Król poczuł się w obowiązku poinformować o tym małżonkę i 25 sierpnia 1683 roku „o pierwszej z południa” skreślił w Opawie list z relacją z pobytu w Raciborzu. Korespondencja koncentruje się na obiedzie, co zresztą nie dziwi, bo – nazwijmy to oględnie - monarcha nie cierpiał na brak apetytu. - Król jest mężczyzną pełnej tuszy i wspaniałej postawy – czytamy w Nowo przybyłym kurierze wojennym udzielającym co tydzień wiadomości o zdarzeniach i wynikach walk pomiędzy chrześcijańskim a tureckim orężem na Węgrzech. Polskie źródła były bardziej precyzyjne, kreśląc obraz monarchy jako obżarciucha i karciarza.

W Raciborzu królowi towarzyszyli m.in: królewicz Jakub; hetman wielki koronny Stanisław Jan Jabłonowski; podkomorzy i koniuszy koronny Marek Matczyński; podskarbi koronny Modczewsky; hrabia Denhoff - późniejszy kardynał Jan Kazimierz Denhoff ; królewski spowiednik jezuita Przeborowski; królewski medyk doktor Braun; prałat i kanclerz wielki koronny Jan Wydżga; osiemnastu młodych szambelanów, dwóch sekretarzy, podkoniuszy i pisarz koronny. Do tego dochodziła liczna służba, w tym cześnik i stolnik, no i oczywiście wojsko. 

Nie wszyscy mieli okazję skorzystać z gościny na raciborskim zamku. Wspomniany Nowo przybyły kurier, wzmiankując w trzynastym numerze pisma pobyt króla na ziemi raciborskiej, pisze bowiem: - Dnia 22 tegoż miesiąca przenocował Jego Królewska Mość milę od Rudy, gdzie piękny klasztor cystersów. Następnego dnia przybył tenże do Raciborza na obiad i zamieszkał w naszym zamku. Przed obiadem grał z naszą hrabiną, hrabiną Prażmową i panią von Zierotin w lombarda , królewicz zaś jadł z pannami. Po skończonej grze poszli do stołu. Po lewej króla usiadł królewicz, za nim wiele najprzedniejszych pań wraz z naszą hrabiną i panną, które damy przedstawiły i posadziły. Z jego towarzyszy obiadowali tylko hetman wielki koronny, wielki koniuszy i kilku pułkowników. Inni kawalerowie jako też i nasi posługiwali, a dowodzili nimi hrabia Colonna i hrabia von Prószkowski.

Towarzystwo nie było Sobieskiemu obce. „Młody pan hrabia Denhoff” był siostrzeńcem hrabiny Oppersdorffowej na Raciborzu. Ślub Franciszka Euzebiusza Oppersdorffa z Anną Teresą Zuzanną z domu Bees odbył się w Warszawie. Narzeczona była dwórką królowej Marii Ludwiki, przyjaciółką Marii Kazimiery d’Arquien, żony Sobieskiego. Siostrą Anny Teresy, hrabiny Oppersdorff była z kolei Katarzyna Denhoffowa, żona podkomorzego koronnego Teodora, faworyta króla Jana II Kazimierza, matka Elżbiety Lubomirskiej. Oppersdorffowie byli więc również skoligaceni z Lubomirskimi. Kuzynka młodej Oppersdorffówny, wspomniana Elżbieta Lubomirska z Denhoffów, była od 1676 roku drugą żoną marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. W 1683 roku – jak pisał raciborski historyk dr Ryszard Kincel – na zamku w Raciborzu „biesiadowali sami swoi”: Oppersdorffowie, Denhoffowie i Lubomirscy. 

Co w liście z Opawy pisze sam król? - Byliśmy też wczora w Raciborzu u p. grafa Obersdorfa w zamku; ale się jemu nie godziło nas częstować, tylko z kamery cesarskiej. Sama p. grafowa sprowadziła najmniej dam trzydzieści , które siedziały z nami do stołu; a lubo młodsza jest siostra naszej p. podkomorzyny, zda się, że jest jej matką. Grzeczna bardzo białogłowa i podobna mową i gestami cudownie do p. podkomorzyny. Ma dwie czyli trzy córki: najstarsza za p. von Prazmo, ruchawa i rozwodzi się z mężem; młodsza panna, nadobna, podobna bardzo do p. marszałkowej. Graliśmy w karty przed obiadem; najstarsza jakaś i najszpetniejsza ograła mię. Wspomniany Kurier wzmiankuje, iż król zagrał w karty z „hrabiną [Oppersdorff], hrabiną Prażmową i panią von Zierotin. Ta ostatnia przedstawicielka czesko-morawskiej szlachty wydaje się być ową „najstarszą i najszpetniejszą”, choć biegłą w grze w karty.

Lektura listów Sobieskiego do Marysieńki, zwykle obfitych w opisy obyczajów czy perypetii współbiesiadników, przekonuje, że raciborski obiad nie dostarczył mu zbyt wielu emocji, nie licząc oczywiście – wtrąconej jakby od niechcenia - przegranej w karty i trzydziestu sprowadzonych dam, ciekawych zapewne bliskości polskiego monarchy. Urodą, co ciekawe, zachwyciła go tylko jedna „nadobna” dama, a zaintrygował fakt, że Oppersdorff wyprawił gościnę nie za swoje, lecz cesarskie pieniądze (jemu nie godziło nas częstować, tylko z kamery cesarskiej). Atmosfera była zatem sztywna, a krótko po obiedzie król pojechał obozować poza Racibórz. Nie wspomniał, że stoły uginały się od jedzenia. Królewicz Jakub zanotował jednak w swoim dzienniku: - wstąpiliśmy do Raciborza, gdzie pan Obersdorf wraz z żoną, trzema córkami i krewnymi przyjmowali nas bardzo suto. Być może gościnność Oppersdorffa wynikała z faktu, że rachunek za ucztę powędrował do Wiednia. 

Dodajmy na koniec, że pożegnania, jakie kreślił Sobieski w swych listach do żony, mogłyby i dziś wzbudzić zachwyt niejednej kobiety. - Już tedy tą okazją nie śmiejąc dłużej inkomodować Wci serca mego, całuję, lubo w imaginacji, z niewymownym jednak gustem, wszystkie śliczności najukochańszego mego ciałeczka (…).

Grzegorz Wawoczny

Autor: Grzegorz Wawoczny, redakcja@naszraciborz.pl

Bądź na bieżąco z nowymi wiadomościami. Obserwuj portal naszraciborz.pl w Google News.

Reklama
Reklama
Tagi:

Komentarze (0)

Aby dodać komentarz musisz być zalogowany

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności18 marca 202412:57

Opel wjechał w opla na DK 45. Policja szuka sprawcy

Opel wjechał w opla na DK 45. Policja szuka sprawcy - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. KPP Racibórz
Aktualności17 marca 202420:16

Czternaście ofert, jedna w limicie. Bitwa firm o zlecenie na parking przy Srebrnej

Czternaście ofert, jedna w limicie. Bitwa firm o zlecenie na parking przy Srebrnej - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
12
Racibórz:

Czternaście firm złożyło oferty na budowę parkingu przy stadionie Unii Racibórz na Płoni. Tylko jedna mieści się w cenie.

red.
Aktualności18 marca 202415:08

Mali mieszkańcy Arboretum w makro skali

Mali mieszkańcy Arboretum w makro skali - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
22
materiał nadesłany UM
Reklama
Reklama
Sport17 marca 202418:27

Sportowe podsumowanie weekendu

Sportowe podsumowanie weekendu - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Wiele sportowych emocji doświadczyli kibice w trakcie weekendu. Postarali się o nie piłkarze od III ligi do B klasy Podokręgu Racibórz, amatorzy siatkówki w Zoo-Mar JP Telebim RLPS, siatkarki Krzanowic oraz piłkarki ręczne z Pietrowic Wielkich. Sprawdź, jak poradziła sobie drużyna, której kibicujesz.

(greh)
Aktualności18 marca 202411:08

Audi i opel zderzyły się w Krzyżanowicach

Audi i opel zderzyły się w Krzyżanowicach - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red, fot. FB/OSP KSRG Krzyżanowice
Reklama
Aktualności18 marca 202420:20

Dariusz Polowy i drużyna Silnego Raciborza: jak zmieniło się nasze miasto i kto może rozwijać je dalej [video]

Dariusz Polowy i drużyna Silnego Raciborza: jak zmieniło się nasze miasto i kto może rozwijać je dalej [video] - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
89
materiał wyborczy zlecony i finansowany przez KWW Dariusz Polowy - Silny Racibórz
Sport17 marca 202400:16

Mistrzostwa Szkół Sportowych w Pływaniu - Racibórz 2024

Mistrzostwa Szkół Sportowych w Pływaniu - Racibórz 2024 - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Trzystu zawodników z 33 polskich klubów stawiło się na dwudniowych (16-17.03) zawodach w H2Ostróg. Racibórz reprezentują ekipy SP 8 i SP 15.

fot. M. Kościelniak
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności18 marca 202413:06

Raport 998. Para z czajnika wzbudziła czujkę. Interweniowali strażacy

Raport 998. Para z czajnika wzbudziła czujkę. Interweniowali strażacy - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. FB/OSP Racibórz Markowice
Reklama
Aktualności18 marca 202422:17

Jacek Wojciechowicz rozmawiał z wiceministrem Koperskim na temat budowy mostu na Uldze i drogi Racibórz-Pszczyna

Jacek Wojciechowicz rozmawiał z wiceministrem Koperskim na temat budowy mostu na Uldze i drogi Racibórz-Pszczyna - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
27
Racibórz:

- To było spotkanie dwóch doświadczonych samorządowców w istotnej dla Raciborza sprawie. – Uzyskaliśmy zapewnienie, że to inwestycja priorytetowa z realną perspektywą szybkiego finansowania z Krajowego Planu Odbudowy – informuje Jacek Wojciechowicz w nadesłanym do mediów komunikacie.

mat. prasowy
Reklama

Partnerzy portalu

Dentica 24
ostrog.net
Szpital Rejonowy w Raciborzu
Spółdzielnia Mieszkaniowa
Ochrona Partner Security
Powiatowy Informator Seniora
PWSZ w Raciborzu
Zajazd Biskupi
Kampka
Nasz Racibórz - Nasza ekologia
Materiały RTK
Fototapeta.shop sklep z tapetami i fototapetami na zamówienie
Reklama
Aktualności18 marca 202422:46

Mieli propozycje z innych komitetów, ale obrali własny kierunek. Konwencja Oblicz - Zjednoczonych dla Raciborza

Mieli propozycje z innych komitetów, ale obrali własny kierunek. Konwencja Oblicz - Zjednoczonych dla Raciborza - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
5
Racibórz:

To jak dotąd najskromniejsza konwencja samorządowa. KWW Oblicza - Zjednoczeni dla Raciborza zebrali na nią raptem 16 tys. zł, ale stawiają na łączące ich wartości, zgodę, rodzinę, a w sferze samorządowej m.in. przedsiębiorczość i nowy most.

red.
Reklama
Reklama

Najnowsze wydania gazety

Nasz Racibórz 15.03.2024
14 marca 202421:35

Nasz Racibórz 15.03.2024

Nasz Racibórz 08.03.2024
7 marca 202423:50

Nasz Racibórz 08.03.2024

Nasz Racibórz 01.03.2024
29 lutego 202423:20

Nasz Racibórz 01.03.2024

Nasz Racibórz 23.02.2024
23 lutego 202409:04

Nasz Racibórz 23.02.2024

Zobacz wszystkie
© 2024 Studio Margomedia Sp. z o.o.