Pół tysiąca wydarzeń i nowoczesna książnica. Raciborskie czytelnictwo ma się dobrze

W 2018 roku czytanie przynajmniej jednej książki w ciągu roku zadeklarowało 37% respondentów. Różnica jednego punktu procentowego w porównaniu z poprzednim rokiem mieści się w marginesie błędu pomiaru, który dla próby o liczebności 2 tys. obserwacji wynosi 2%. Podstawowe wskaźniki czytelnictwa są stabilne. W dłuższej perspektywie czasowej widać, że deklaracje czytania książek (co najmniej jednej i co najmniej siedmiu w ciągu roku) wyraźnie spadły w latach 2004-2008. To, że zainteresowanie czytaniem książek nie rośnie, ma zapewne wiele przyczyn; należą do nich m.in. style życia i sposoby spędzania czasu wolnego, popularyzacja rozrywki cyfrowej, niewielkie przełożenie czytania książek w dorosłym życiu na powodzenie na rynku pracy, a także fakt, że za sprawą przemian w dziedzinie technologii komunikacji książki nie są dziś jedynym źródłem wiedzy i informacji - diagnozuje Biblioteka Narodowa.

Raciborska Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna miała w zeszłym roku 11 513 czytelników, czyli 23 na 100 mieszkańców Raciborza. Zanotowano 86 331 odwiedzin we wszystkich wypożyczalniach MiPBP. W tej grupie jest 4290 osób uczących się, a 4088 pracujących. Statystyki pokazują, że nawyk czytania dominuje wśród starszych odbiorców.

Podział Czytelników według wieku:
do lat 5 – 159
od 6 do 12 lat - 1816
od 13 do 15 lat - 905
od 16 do 19 lat - 884
od 20 do 24 lat - 790
od 25 do 44 lat - 3014
od 45 do 60 lat - 2164
powyżej 60 lat - 1781

Wypożyczono łącznie 283 233 egzemplarzy zbiorów bibliotecznych, co daje wskaźnik 565 wypożyczeń na 100 mieszkańców oraz 24,60 wypożyczeń na 1 czytelnika.

Raciborzanie stawiają na sprawdzonych autorów. Dobrze ma się powieść obyczajowa pióra polskich pisarek - Katarzyny Michalak, Anny Ficner-Ogonowskiej, Agnieszki Krawczyk, Agaty Przybyłek, Karoliny Wilczyńskiej, Magdaleny Witkiewicz, Małgorzaty Gutowskiej -Adamczyk i Joanny Szarańskiej. Powodzeniem cieszy się twórczość Olgi Tokarczuk. Wśród panów liderzy to: Szczepan Twardoch, Józef Hen, Wiesław Myśliwski, Krzysztof Warga, Andrzej Stasiuk, , Marcin Wicha, Jerzy Pilch, Łukasz Orbitowski i Jakub Małecki.

Do najpopularniejszych gatunków zalicza się również literatura kryminalna i sensacyjna. Do nazwisk autorów zagranicznych, którzy od latach cieszą się niesłabnącą popularnością należą: Harlan Coben, Tess Geritsen, Jo Nesbo, Dan Brown, Erica Splindler, Charlotte Link. Dołączyła do nich plejada polskich autorów, m.in. Katarzyna Bonda, Remigiusz Mróz, Wojciech Chmielarz i Vincent Severski.

Chętnie czytane są również powieści historyczne m.in. Elżbiety Cherezińskiej, Ildefonsa Falconesa i wielu innych autorów. Czytelnicy młodsi preferują powieści fantastyczne m.in. Petera V. Bretta, Georga R. R. Martina, Andrzeja Ziemiańskiego, Andrzeja Sapkowskiego i Andrzeja Pilipiuka.

W kategorii literatura faktu niesłabnącym zainteresowaniem cieszą się biografie. Do bestsellerów należy w 2018 roku zaliczyć autobiografię Kuby Wojewódzkiego i zbiór felietonów Katarzyny Nosowskiej oraz „Ja deprawator” Józefa Hena, „Danuta Szaflarska” Gabriela Michalika czy powieść biograficzna „Tatuażysta z Auschwitz” Heather Morrris. Ponadto chętnie wypożyczane są również poradniki psychologiczne np. Hygge-klucz do szczęścia Meika Wikinga.

- Bogata oferta na rynku wydawniczym audiobooków pozwala również na gromadzenie ciekawej kolekcji książki mówionej. Tytuły, które cieszą się popularnością w formie papierowej, na przykład kryminały Katarzyny Puzyńskiej, powieści i opowiadania Olgi Tokarczuk, są również rozchwytywane w takiej formie. Największym filmowym hitem ostatniego roku był film „Zimna wojna”. Użytkownicy często pytają o głośne filmy, tytuły o których czyta się i słucha w mediach – czy to ze względu na obsadę, czy zdobywane nagrody – dodaje Małgorzata Szczygielska, dyrektor Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Raciborzu.

Książnice powinny dziś przypominać bardziej nowoczesne centra cyfrowe niż zakurzone antykwariaty. W Raciborzu widać sporo inwestycji w ostatnich latach. W 2016 r. zmieniono lokalizację Filii nr 2 Ostróg. Z mieszkania na parterze przy ul. Rudzkiej przeniesiono działalność na ul. Bielską do odnowionego, przestronnego i jasnego lokalu, zakupiono nowe regały na książki, biurka i ladę oraz dodatkowe sprzęty (np. laptop). - W 2018 roku nad wejściem do biblioteki zamontowano piękny neon sfinansowany z budżetu obywatelskiego. W nowym miejscu filia jest bardziej widoczna i dostępna dla wszystkich chętnych, co widać w statystyce zarejestrowanych czytelników, która systematycznie wzrasta – dodaje dyrektor Szczygielska.

W 2018 r. zakończono rozpoczętą w 2017 r. przebudowę budynku głównego wraz z dostosowaniem dla osób niepełnosprawnych. To flagowa inwestycja książnicy. Zakres remontu obejmował wymianę instalacji elektrycznej i komputerowej, instalacji sanitarnej, montaż instalacji ppoż, wymianę podłóg i drzwi, wzmocnienie stropów, malowanie ścian, zakup mebli, montaż systemu ochrony zbiorów w technologii RFiD, montaż windy osobowej i towarowej. Biblioteka zyskała nowe pomieszczenia w przyziemiu i na II piętrze, co umożliwiło przeniesienie zbiorów z oddziału przy Rynku do wypożyczalni głównej. - Obecnie budynek przy ul. Kasprowicza jest w pełni dostosowany do potrzeb osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, zarówno dzięki zainstalowaniu windy, jak i odpowiedniej wysokości regałom na książki. Winda służy również matkom, które nie muszą już zostawiać wózków przed wejściem do biblioteki, lecz mogą korzystając z windy zabrać dziecko w wózku ze sobą – zapewnia dyrektorka.

W 2018 roku wyremontowano także lokal Filii Nr 9 Brzezie – remont obejmował położenie nowej podłogi, nowej instalacji elektrycznej, malowanie ścian, wydzielenie toalety. Obecnie trwa montaż wyposażenia zakupionego dla filii ze środków budżetu obywatelskiego.

- W 2019 roku planujemy przeniesienie Filii nr 8 w SP 18 przy ul. Żorskiej 2 z obecnej lokalizacji na II piętrze na parter szkoły. Przygotowano dokumentację, która przewiduje bezpośrednie wejście dla czytelników od strony ulicy oraz wejście od strony szkoły dla uczniów. Obecnie biblioteka jest trudno dostępna zarówno dla uczniów, którzy nie mają możliwości korzystania z niej w trakcie przerw (musieliby wyjść ze szkoły) jak i dla osób starszych, dla których wejście na II pięto stanowi barierę nie do pokonania – zapewniają w MIPBP.

Działalność finansuje głównie miasto, dokłada się powiat, ale również działania dyrekcji pozwoliły pozyskać sporo dodatkowych środków tzw. pozabudżetowych, m.in. z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Było to łącznie 100 tys. zł na miękkie projekty, związane z promocją czytelnictwa (Partnerstwo dla książki - Wielka liga młodych czytelników, Kompetentny bibliotekarz=nowoczesna biblioteka, Integracja dla książki).

- Wszystkie działania jakie podejmuje raciborska biblioteka mają za zadanie promowanie czytelnictwa i biblioteki wśród mieszkańców Raciborza i powiatu raciborskiego. W 2018 roku zorganizowano 500 wydarzeń, w których łącznie uczestniczyło 11502 osoby – nie kryje dumy dyrektor Szczygielska. Książnica wyróżnia się aktywnością na tle tego typu placówek w regionie. Dzięki pełnej komputeryzacji procesów bibliotecznych w systemie można nie tylko zamawiać, rezerwować lecz także przedłużać termin wypożyczenia książek. Od wielu lat w bibliotece można uzyskać dostęp do Ibuk Libra wirtualnej czytelni Wydawnictwa Naukowego PWN z całodobowym dostępem do publikacji z różnych dziedzin. - Nasi czytelnicy mogą bezpłatnie korzystać z wykupionych przez Bibliotekę ponad 2 tysięcy publikacji na wszystkich bibliotecznych stanowiskach komputerowych oraz – po otrzymaniu odpowiedniego kodu PIN – zdalnie za pośrednictwem prywatnych komputerów i urządzeń mobilnych. Hasła do zdalnego logowania w czytelni IBUK Libra można otrzymać w każdej filii raciborskiej biblioteki - słyszymy.

- Od tego roku do naszej oferty wprowadziliśmy również możliwość wypożyczenia czytników książek oraz wykupiliśmy dostęp do Legimi, które oferuje ok. 20.000 e-booków. Czytelnicy zapisani do naszej Biblioteki mogą mieć dostęp do wielu nowości i bestsellerów, ale i starszych tytułów – z beletrystyki, literatury faktu i innych popularnych kategorii udostępnianych przez portal Legimi.com. Wystarczy, że na podstawie otrzymanego w bibliotece unikalnego kodu założą konto i pobiorą bezpłatną aplikację Legimi. Wówczas wszystkie bez wyjątku e-książki dostępne w abonamencie będą mogli czytać na smartfonie, tablecie, komputerze lub czytniku. Oczywiście za darmo. Warunkiem jest posiadanie ważnej karty bibliotecznej – zapewnia dyrektorka.

W 2018 roku zbiory raciborskiej biblioteki powiększyły się o 7872 egzemplarze za 156 728 zł. - Czytelnicy chętnie korzystają z możliwości zaproponowania do zakupu konkretnych tytułów książek, filmów, muzyki, gier przez opcję „Zaproponuj tytuł” na stronie internetowej biblioteki. W 2018 roku na konkretne życzenie zakupiono 399 tytułów za 9246 zł. Z tej możliwości skorzystało 78 osób, największa ilość zrealizowanych zamówień dla jednej osoby to 91 tytułów książek za kwotę 1728 zł. W ciągu roku czytelnicy mieli również możliwość składania zamówień bezpośrednio u bibliotekarza w poszczególnych placówkach. Z tej opcji skorzystało łącznie we wszystkich oddziałach 110 osób, dla których kupiono 186 egz. zbiorów za kwotę 5159 zł. W sumie na konkretne zamówienie czytelników zakupiono 585 egz. zbiorów za 14 406 zł – zapewniają w książnicy.

Grzegorz Wawoczny