Petycja do marszałka: brakuje informacji o uchwale antysmogowej!

Jakość powietrza w województwie śląskim pozostaje bardzo zła – to najbardziej zanieczyszczony region w całej Unii Europejskiej. Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym i rakotwórczym benzo[a]pirenem są pozaklasowe kotły na paliwa stałe nazywane kopciuchami. Skutki ich użytkowania są powszechnie znane – to poważne choroby i przedwczesne zgony.

– Uchwała antysmogowa to szansa, aby to zmienić i zachęcić bądź zmusić gminy z całego województwa do stanowczych działań na rzecz wymiany źródeł ciepła oraz podnoszenia efektywności energetycznej budynków. Potrzebujemy jednak ze strony Zarządu Województwa Śląskiego zdecydowanych działań wspierających gminy i ich mieszkańców w dostosowaniu się do przepisów wynikających z uchwały antysmogowej. Użytkownicy najstarszych kopciuchów mają czas tylko do końca 2021 roku na ich wymianę – mówi Janusz Piechoczek z Polskiego Alarmu Smogowego.

Co oznacza uchwała antysmogowa dla przeciętnego użytkownika kotła na węgiel? Każdy, kto ma starego kopciucha (ponad 10-letniego na dzień wejścia w życie uchwały) jest zobowiązany do zastąpienia go nowym urządzeniem grzewczym, np. kotłem gazowym, pompą ciepła lub kotłem węglowym co najmniej 5 klasy. Na wymianę pozostało niewiele czasu, bo tylko osiem miesięcy. Polski Alarm Smogowy szacuje, że takich urządzeń jest w śląskich kotłowniach ponad 140 tysięcy . Jeśli ich użytkownicy nie zastosują się do przepisów zawartych w uchwale antysmogowej będą podlegali karze. Antysmogowi aktywiści podkreślają jednak, że kara to ostateczność. Najważniejsze, żeby mieszkańcy województwa dobrze wykorzystali najbliższe miesiące i dostosowali źródło ogrzewania do nowych przepisów.
Wacław Wrana – koordynator akcji Karny Kopciuch podkreśla, że pomimo kampanii i działań informacyjnych, wiedza mieszkańców regionu na temat smogu i uchwały antysmogowej nadal jest niewystarczająca, a w wielu przypadkach znikoma.

– Notorycznie spotykamy się z sytuacjami, że mieszkańcy nie wiedzą o konieczności wymiany kotła oraz zupełnie nie rozumieją zagrożeń wynikających z wdychania trującego powietrza. Potrzeba więc jeszcze większego zaangażowania samorządu województwa w upowszechnianie informacji dotyczących uchwały antysmogowej – tłumaczy Wacław Wrana.

Część postulatów aktywistów dotyczy Programu ochrony powietrza (POP). Autorzy petycji wskazują, że brakuje w nim wskaźników, które wymusiłyby na gminach prowadzenie rzeczywistych, a nie pozornych działań antysmogowych. Domagają się także zakazu dofinansowywania do kotłów węglowych ze środków publicznych. Aktywiści podkreślają, że POP powinien zobowiązać gminy do prowadzenia punktów doradczych wspierających mieszkańców w zakresie wymagań uchwały antysmogowej i pozyskiwania dofinansowania z Programu Czyste Powietrze.

Aktywiści deklarują ponadto gotowość do wspólnych działań z władzami województwa.

– Jesteśmy otwarci na współpracę i chętnie służymy pomocą nie tylko przy wdrażaniu uchwały antysmogowej. Chcemy tylko, żeby powietrze przestało zagrażać zdrowiu mieszkańców i żeby śląskie miasta zniknęły z kompromitujących region niechlubnych rankingów zanieczyszczeń. Jeśli Zarząd Województwa Śląskiego zechce skorzystać z naszych doświadczeń, obserwacji i wysłuchać naszych pomysłów, to w każdej chwili jesteśmy gotowi do spotkania – podkreśla Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w woj. śląskim.

Aktywiści reprezentujący organizacje zrzeszone w Polskim Alarmie Smogowym i pomysłodawcy akcji „Karny Kopciuch” domagają się m.in.:

1. intensywnej kampanii edukacyjno-informacyjnej skierowanej do wszystkich mieszkańców województwa śląskiego na temat obowiązków wynikających z uchwały antysmogowej, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych mediów, które są najbliższym mieszkańców nośnikiem wiarygodnych informacji;
2. działań mających na celu ponownego przeszkolenia pracowników straży gminnych i miejskich oraz pracowników urzędów gminnych i miejskich z województwa śląskiego w zakresie skutecznej egzekucji uchwały antysmogowej;
3. aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa śląskiego skutkującej:
a. określeniem wartości docelowych dla wszystkich wskaźników wskazanych w działaniach naprawczych dla wszystkich stref;
b. podaniem dodatkowych wskaźników z określeniem poziomu docelowego dla wszystkich stref: w działaniu naprawczym Ograniczenie emisji z instalacji o małej mocy do 1 MW, w których następuje spalanie paliw stałych – liczba punktów obsługi Programu Czyste Powietrze, w działaniu naprawczym Prowadzenie edukacji ekologicznej (ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje, konferencje, działania informacyjne i szkoleniowe) związanej z ochroną powietrza – pracownicy dedykowani do walki z niską emisją zatrudnieni w gminie;
c. możliwością finansowania wyłącznie instalacji zasilanych biomasą w przypadku finansowania ze środków publicznych instalacji grzewczych na paliwa stałe o mocy do 1 MW;
d. wprowadzeniem dla gmin obowiązku utworzenia i utrzymania punktów świadczących wsparcie doradcze w zakresie ubiegania się o dofinansowanie w ramach Programu Czyste Powietrze na podstawie porozumień z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska w Katowicach;
e. wprowadzeniem dla gmin obowiązku zatrudnienia i utrzymania stanowiska pracownika/zespołu dedykowanego do walki z niską emisją świadczącego doradztwo dla mieszkańców gminy w zakresie odnawialnych źródeł energii, niskoemisyjnych źródeł ogrzewania, programów dofinansowania i wymagań uchwały antysmogowej;
f. wprowadzeniem dla gmin obowiązku dotarcia do każdego punktu adresowego w gminie ogrzewanego węglem lub drewnem z informacją o uchwale antysmogowej i dostępnej pomocy dotacyjnej, przynajmniej raz na pół roku.

Polski Alarm Smogowy zrzesza aktywistów z 50 miast w całym kraju, którzy podejmują działania edukacyjne, informacyjne i rzecznicze w celu poprawy jakości powietrza w Polsce. W województwie śląskim lokalne alarmy smogowe działają w: Czechowicach-Dziedzicach, Czerwionce-Leszczynach, Częstochowie, Gierałtowicach, Kozach, Mysłowicach, Pszczynie, Poraju, Raciborzu, Rybniku, Ustroniu, Zagłębiu Dąbrowskim.
Akcja „Karny Kopciuch” to akcja pomocy obywatelom zatruwanym przez swoich sąsiadów. Zgłoszenia kopcących budynków przyjmowane są poprzez formularz na stronie www.karnykopciuch.pl. Chcesz dołączyć do akcji? Napisz na adres kontakt@karnykopciuch.pl.