Archiwalne przedwojenne zdjęcia Górnego Śląska. NAC próbuje ustalić, co pokazują [FOTO]

Sprawa nie jest beznadziejna. Na zdjęciach, które pokazujemy w galerii, naszym zdaniem przynajmniej dwa są z powiatu raciborskiego. Prezentujemy je jako pierwsze. Na jednym w naszej ocenie jest widoczny dawny staw Kamieniok, gdzie teraz stoi Auchan, fragment Rybnickiej, niemiecka komora celna i panorama Raciborza. Na drugim most w rejonie Zabełkowa. Co o tym sądzicie? Być może uda wam się rozpoznać kolejne. Zapraszamy też do obejrzenia zidentyfikowanych zasobów (układ alfabetyczny według miejscowości, wśród których jest wiele z powiatu raciborskiego).

Zespół - jak informuje Narodowe Archiwum Cyfrowe - składa się pod względem fizycznym z czarno-białych negatywów na szkle oraz czarno-białych negatywów na błonie, czarno-białych diapozytywów na szkle oraz diapozytywów kolorowych i czarno-białych na błonie. Tematyka zdjęć jest zróżnicowana. Ukazane są takie tematy jak: urbanistyka, architektura sakralna, architektura pałacowa i zamkowa, reprodukcje map, planów miast i panoram miejscowości z różnych okresów. Dokumentacja uprzemysłowienia Śląska: kopalnie, praca górników, krajobrazy industrialne, robotnicy pracując przy piecach, maszyny i hale produkcyjne, zakłady przemysłowe. Ważną część zespołu stanową zdjęcia śląskiego folkloru, przedstawiające np. kobiety w strojach ludowych na tle domostw, a także reprodukcje rycin XVIII i XIX w. ze strojami regionalnymi, prace polowe, sceny rodzajowe z życia wsi. Znaleźć można zdjęcia o cechach propagandowych (np. zespoły ludowe w odświętnych strojach podczas celebrowania obyczajów ludowych), dokumentację ludowej twórczości (zabawki, tkaniny, ozdoby oraz narzędzia rolne, przedmioty codziennego użytku, eksponaty muzealne z lokalnych ośrodków), krajobrazy górskie, faunę i florę. Pojawia się także fotografia reporterska np. skutki powodzi w Nysie, zdjęcia z prowadzonych działań wojennych z tego okresu (szpitale polowe, ranni żołnierze, żołnierze w okopach), oraz dokumentacja okresu powstań śląskich, a także fotografie placówek medycznych (szpitale, kliniki, kasy chorych, żłobki), sanatoriów i pensjonatów. W zespole wyodrębniono serie zgodne z udokumentowanymi miejscowościami.

W 1908 r. rząd Prus powołał ośrodek propagandowy na obszarze Rejencji Górnośląskiej o nazwie Auskunftsstelle für Oberschlesischer Volskunterhaltung. Powstałe w nim materiały miały pomagać placówkom oświatowym w kształtowaniu lokalnego patriotyzmu. Przed 1921 r. nazwa ośrodka została zmieniona na Oberschlesischen Bilderbuhnenbundes (OBB) z siedzibą w Gliwicach, gdzie były wytwarzane i zbierane negatywy (krajobraz, architektura, folklor) oraz przygotowywano zestawy edukacyjne. 20 maja 1922 r. w wyniku podziału Śląska po plebiscycie nastąpiła likwidacja gliwickiego OBB. 22 sierpnia 1922 r. powołano Oberschlesischen Bilderbuhnenbundes w Opolu, koordynujący działalności 17 (później 30) placówek terenowych. W 1933 r. nazwa ośrodka została zmieniona na Landesbildstelle Oberschlesien. Jednym z zadań placówki było utworzenie archiwum gromadzącego materiał w postaci filmów i fotografii oraz systematyczna współpraca z ośrodkami edukacyjnymi oraz z przedstawicielami nauki i administracji w celu aktualizowania dokumentacji fotograficznej. W latach 1939-1944 nastąpiło rozszerzenie zasięgu dokumentacji o tereny przyłączone do Rzeszy (woj. katowickie i część woj. krakowskiego). Instytucja przestała istnieć w styczniu 1945 r. kiedy dyrektor Aschmann wraz z pozostałymi pracownikami ośrodka uciekł na Zachód przed wojskami sowieckimi (źródło: https://nto.pl/28-tysiecy-sensacyjnych-zdjec-z-opola-i-rejencji-opolskiej-odzyskanych-po-latach-galeria/ar/10554604 dostęp dn. 08.04.2020).