Racibórz pamięta o Cichociemnych z AK. Patriotyczna uroczystość w poprawczaku

Cichociemni to żołnierze Polskich Sił Zbrojnych desantowani do okupowanej Polski podczas II wojny światowej do walki nieregularnej z niemieckim okupantem oraz organizowania i szkolenia ruchu oporu w kraju. Do służby zgłosiło się ochotniczo 2413 kandydatów. Szkolenie prowadzone według standardów Special Operations Executive i oddziałów brytyjskich komandosów ukończyło z pozytywnym wynikiem 606 osób, a do skoku skierowano 579. Do kraju odbyły się 82 loty, podczas których przerzucono 344 osoby, w tym 316 cichociemnych.

Do dziś żyje tylko jeden z nich - obecny w Raciborzu kpt. Aleksander Tarnawski "Upłaz". Po wojnie na ziemię raciborską losy rzuciły por. Eugeniusza Chylińskiego "Freza" (1915-1990). To jego postać wyciągnął z zapomnienia Naval, oficer Gromu, raciborzanin. Dokonania i szlak bojowy w pełni udokumentował Andrzej Tomczyk, zastępca dyrektora poprawczaka, autor wydanej niedawno biografii raciborskiego bohatera. Za jego sprawą odnowiono też nagrobek por. Chylińskiego na cmentarzu Jeruzalem. Imię Cichociemnego z ziemi raciborskiej nosi Branżowa Szkoła I Stopnia nr 5 przy zakładzie poprawczym. Jej uczniowie odebrali dziś sztandar z wizerunkiem patrona, a na terenie placówki odsłonięto pomnik poświęcony Frezowi oraz pozostałym spadochroniarzom PSZ oraz wszystkim żołnierzom SZP-ZWZ-AK walczącym o wolność Ojczyzny w latach 1939-1945. W dzieło zaangażowała się rodzina kamieniarzy Głowaczów, fundatorów nagrobka i obelisku.

Dzisiejszą uroczystość zorganizowali Dyrektor Zakładu Poprawczego i Schroniska dla Nieletnich w Raciborzu, Prezes Fundacji im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej oraz Naval-sposób. Odbyła się w 75. rocznicę zrzutu cichociemnych z ekipy Cellar z por. Chylińskim w składzie. Patronat honorowy nad uroczystością objęli Minister Sprawiedliwości, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej, Biskup Polowy Wojska Polskiego oraz Prezydent Miasta Raciborza. Przed wręczeniem sztandaru oraz odsłonięciem pomnika, w kościele farnym odprawiono uroczystą Mszę św. w intencji cichociemnych oraz żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego. Po niej dokonano poświęcenia nowego nagrobka por. Chylińskiego.

Przypomnijmy, że por. E. Chyliński (Cichociemny Frez) ma swoją biografię. Książka niedawno ukazała się na księgarskich półkach. Jej autorem jest wspomniany Andrzej Tomczyk.

Książka „Cichociemny Frez” to opowieść o życiu i służbie por. Eugeniusza Chylińskiego, jednego ze spadochroniarzy Armii Krajowej, który po wojennej odysei przez Węgry, Jugosławię, Francję, Hiszpanię i Gibraltar dotarł na Wyspy Brytyjskie, gdzie zaproponowano mu udział w niezwykłej misji: skoku do okupowanej Polski po morderczym szkoleniu. Autor nie skupia się tylko na losach głównego bohatera. Książka jest również opowieścią o wszystkich tych, którzy nieustannie narażali życie, aby cichociemny mógł wypełnić swoją bojową misję w Ojczyźnie, a o których rzadko się wspomina: hołdem dla instruktorów szkolących skoczków w tajnych brytyjskich ośrodkach rozsianych od Szkocji po Londyn; organizatorów łączności radiowej z Krajem; pilotów i członków lotniczego personelu naziemnego odpowiedzialnych za bezpieczny przerzut cichociemnych do Polski; żołnierzy obsługujących placówki odbiorcze na terenie okupowanego Kraju; ciotek w Warszawie i w wielu miejscach na wojennej mapie Polski, na aklimatyzację do których trafiali skoczkowie po otrzymaniu swojego bojowego przydziału. Ma to być hołd zwłaszcza dla tych, którzy za pomoc okazaną cichociemnym zapłacili najwyższą cenę. To również o nich, bohaterskich i zapomnianych dziś ludziach, jest ta książka. Bez TAMTYCH, często bezimiennych tysięcy, nie byłoby legendy TYCH trzystu szesnastu.

Andrzej Tomczyk dotarł do wielu nieznanych dotąd szerszemu gronu odbiorców dokumentów archiwalnych zgromadzonych w Studium Polski Podziemnej w Londynie oraz w zbiorach prywatnych. Dotarł do rodzin świadków tamtych wydarzeń i rodziny porucznika „Freza”. Krok po kroku odkrywa nieznane dotąd fakty i wydarzenia, które były udziałem cichociemnego, od wczesnego dzieciństwa po ostatnie lata życia bohatera, które spędził wśród najbliższych na ziemi raciborskiej.

Opowieść o poruczniku Chylińskim, oprócz wątków poznawczych i historycznych, przybliżających czytelnikowi losy polskiej młodzieży urodzonej kilka lat przez odzyskaniem niepodległości, wychowanej w latach międzywojnia i wchodzącej w dorosłe życie w czasach najwyższej próby, dla której hasło BÓG-HONOR-OJCZYZNA były moralnym drogowskazem niesie z sobą także ogromny potencjał wychowawczy. Stało się to również udziałem Eugeniusza Chylińskiego – od kampanii wrześniowej, poprzez skok do walczącego kraju, działalność bojową w szeregach Okręgu Wileńskiego AK i łagry Sybiru, aż po zniewoloną ojczyznę lat PRL, w której należało ułożyć sobie życie i pracować. Z próby tej Eugeniusz Chyliński wyszedł zwycięsko. Taka postawa moralna to wartość ponadczasowa, godna ze wszech miar nie tylko zachowania w naszej pamięci, ale przede wszystkim naśladowania przez współczesną, poszukującą autorytetów, młodzież.

Przedsięwzięcie wsparła Polska Grupa Zbrojeniowa. List do uczestników wystosowała Eliza Dzwonkiewicz, Prezes Fundacji Polskiej Grupy Zbrojeniowej.