Pękające kąciki ust - jak poradzić sobie z uporczywym, nieprzyjemnym problemem?

Co to są zajady? Skąd się biorą?

Zajady to zapalenie kącików ust, które początkowo objawia się zaczerwienieniem, a następnie dochodzi do pękania przesuszonej skóry. W kolejnej fazie dochodzi do powstawania bąbli (wypełnionych płynem) i strupów. Niepodjęcie żadnego leczenia wydłuża czas gojenia i może przyczynić się do powstawania blizn, a także do rozprzestrzenienia się stanu zapalnego na błonę śluzową jamy ustnej.

W zależności od stopnia nasilenia, zajady mogą powodować dyskomfort podczas jedzenia, picia i mówienia, sprawiają ból i są nieestetyczne.

Przyczyny powstawania zajadów:

• infekcje grzybicze i bakteryjne,
• niedobory witamin i składników mineralnych - zwłaszcza witamin z grupy B (głównie B2, czyli ryboflawiny), witaminy C oraz żelaza,
• nieprawidłowa higiena jamy ustnej,
• źle dopasowana proteza lub aparat ortodontyczny - podrażniają śluzówkę jamy ustnej, co powoduje pękanie naskórka i powstawanie stanów zapalnych,
• antybiotykoterapia - sprzyja namnażaniu się drożdżaków, które powodują zajady,
• cukrzyca - osoby chore na cukrzycę mają tendencję do pękania kącików ust,
• alergie - zwłaszcza na metale ciężkie, np. nikiel zawarty w sztućcach.

Domowe sposoby na zajady

Podczas leczenia zajadów należy wyeliminować alkohol i pikantne potrawy, które dodatkowo podrażniają kąciki ust. Dobrze jest też na kilka dni zrezygnować z picia kawy lub ograniczyć jej ilość, ponieważ zmniejsza wchłanianie składników odżywczych, których niedobór może być przyczyną pękania kącików ust. Również słodycze, które są źródłem cukrów prostych, mogą utrudniać leczenie pękających kącików ust, gdyż stanowią doskonałą pożywkę dla drożdżaków wywołujących zajady.

Oto kilka sprawdzonych domowych sposobów na zajady - do stosowania zewnętrznego (smarowania i robienia okładów):

• miód - ma działanie przeciwzapalne, przyspiesza gojenie pękniętych kącików ust, 
• oliwa z oliwek - bogata w witaminę E, która wspomaga leczenie zajadów, 
• aloes (miąższ ze świeżego liścia lub żel aloesowy) - koi, regeneruje i działa odkażająco, 
• ogórek - ma działanie kojące i ściągające, 
• żyworódka pierzasta (sok wyciśnięty z jej liści) - podobnie jak aloes działa przeciwzapalnie, regeneruje, a przy okazji łagodzi podrażnienia. 

Ponadto warto zadbać o dietę, ponieważ niedobory składników odżywczych są jedną z najczęstszych przyczyn zajadów. W naszym menu nie może zabraknąć witaminy B2, której głównymi źródłami są mleko i jego przetwory oraz jaja, a także mięso i drożdże. Ryboflawina jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie błon śluzowych. Pękające kąciki ust występują również przy niedoborach żelaza - jego źródła znajdziemy m.in. w zielonych warzywach, mięsie i wątróbce. 

Specyfiki z apteki na pękające kąciki ust 

W aptekach dostępne są różne preparaty, maści i leki bez recepty, które pomagają w pozbyciu się uciążliwych zajadów, m.in.: 

maść cynkowa, 

maść z klotrimazolem, 

maść z witaminą B2, A i E, 

maści o działaniu ściągającym, bakteriostatycznym i przeciwzapalnym, 

leki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgrzybiczym do stosowania zewnętrznego, 

witamina B2 w formie suplementu diety lub specjalne zestawy witamin na zajady (zawierają witaminę B2, ale też C, E i żelazo). 

Pękające kąciki ust - kiedy do lekarza? 

Zajady zazwyczaj nie świadczą o poważnych problemach zdrowotnych, ale gdy bardzo długo się nie goją lub mają charakter nawracający, warto skonsultować się z lekarzem. Jeśli pękające kąciki ust nie znikają, mimo zastosowania nieinwazyjnego domowego leczenia, mogą być symptomem poważniejszych schorzeń, takich jak anemia, silna awitaminoza czy zakażenie bakteryjne. Konieczne mogą okazać się dokładne badania, zastosowanie antybiotykoterapii lub megadawek witamin.