Fetor pod Oborą i na Brzeziu. Radny pyta, urząd wyjaśnia

W ciepłe dni zjawisko się nasila. Fetor jest mocno wyczuwalny, co uprzykrza życie mieszkańcom tych okolic. Skarżą się, że problem znany jest od lat, a ratusz nic z tym nie robi. Obwiniają regionalną instalację przetwarzania odpadów komunalnych na Brzeziu.

Interweniuje radny

Jaka jest bezpośrednia odpowiedzialność miasta za taki sposób funkcjonowania RIPOK; czy miasto dysponuje narzędziami, dzięki którym mogłoby narzucić zmiany funkcjonowania instalacji minimalizujące niepożądane skutki; jakie działania w przeszłości miały być podjęte w celu minimalizacji skutków i czy zostały one wykonane; jaka jest liczba skarg dotyczących funkcjonowania RIPOK, jakie wpłynęły do UM Racibórz i w jaki sposób zostały one rozpatrzone - zapytał prezydenta radny Jarosław Łęski.

- Materiały prasowe z 2016 roku wskazują, że problem jest w urzędzie znany od lat, a deklaracje ówczesnego prezydenta są jednoznaczne: "To kwestia użycia odpowiednich środków do tego procesu", „sytuacja jest do opanowania". Powtarzające się skargi świadczą jednak o tym, że problem nie został od tamtego czasu opanowany - dodał radny.

Źródeł może być kilka

- Na terenie Raciborza funkcjonują: instalacja do mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów (MBP), kompostownia odpadów oraz składowisko odpadów, któ. W zależności od zidentyfikowania, która instalacja jest przyczyną wydobywania się nieprzyjemnego fetoru, Miasto Racibórz może podjąć działania w oparciu o narzędzia, jakimi dysponuje. W przypadku instalacji do mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów, wówczas w oparciu o zapisy programu funkcjonalno – użytkowego będącego integralną częścią Umowy Nr 77/2014 o ppp, natomiast jeżeli zdarzenie pochodzi z terenu kompostowni odpadów lub składowiska odpadów, wówczas Miasto Racibórz może zobowiązać operatora oraz właściciela instalacji do przedstawienia stosownych zabezpieczeń i podjęcia dalszych działań w celu zminimalizowania uciążliwości - odpisał urząd.

Smród czuć od sześciu lat

- Sprawy zgłoszeń i interwencji w zakresie odorów w dzielnicy Brzezie pozostają w aktach urzędowych począwszy od 2015r. Jednak w pierwszym piśmie w sprawie OS.603.8.2015 zawarto informacje o ubiegłorocznych zgłoszeniach co sugeruje, że problem fetoru był zgłaszany już w 2014 r. - przyznaje ratusz. Poniżej analiza stwierdzonych przypadków.

Zdarzenie miało miejsce w dniach 15 i 16.05.2015 r. Zaangażowana w identyfikację źródła zapachu została Straż Miejska. Wówczas jako potencjalne źródło uciążliwości wskazywano Miejskie Składowisko Odpadów. Zakład Zagospodarowania Odpadów Sp. z o.o., który prowadził przetwarzanie odpadów na dwóch instalacjach tj. kompostowni i składowisku odpadów w piśmie z dnia 11.06.2015 r. wyjaśnił odpowiednio argumentując, że jest mało prawdopodobne, by uciążliwość zapachowa opisana w skardze mogła mieć związek z eksploatowanymi instalacjami.

Kolejne zgłoszone zdarzenia odnotowane w aktach miały miejsce w dniach 17.06.2015 i 25.06.2015 r., 9.11.2016 r.

Pomimo braku jednoznacznego potwierdzenia źródła odorów w grudniu 2016 r. wystosowano pismo do PUK EMPOL Sp. z o.o. o przedłożenie informacji dot. prowadzonych działań w kierunku minimalizacji odorów z procesu biologicznego przetwarzania odpadów i wdrożeniu nowych – zapowiadanych rozwiązań. Firma w odpowiedzi, w piśmie z dnia 09.01.2017 r. poinformowała, że nowy system funkcjonowania i przetwarzania odpadów w bioreaktorach jest w fazie testowej. Zapewniono o ograniczeniu do niezbędnego minimum czasu otwarcia bram do bioreaktorów, zmiany godzin wykonywania czynności załadowczo – rozładunkowych, zastosowano dodatkowe zraszanie wsadu do bioreaktorów środkiem biologicznie czynnym (jak zapewniono OWS to odpowiednio dobrane mikroorganizmy, które regulują oraz przyspieszają proces mineralizacji materii organicznej oraz zmniejszają do minimum uciążliwość odorową związaną z przetwarzaniem odpadów). Okres próbny zastosowanych rozwiązań miał trwać do końca lutego 2017r. W tym okresie nie odnotowano żadnych zgłoszeń uciążliwości odorowych.

Kolejne zgłoszone zdarzenia odnotowane w aktach miały miejsce w dniach 11.06.2017 r., 4.07.2017 r., 15-16.07.2017 r. W dniu 25 lipca 2017 r. ukazał się artykuł dot. pojawiających się odorów w dzielnicy Brzezie. Pismo ze Straży Miejskiej z dnia 1.08.2017 r. wskazujące na codzienne występowanie zdarzeń w danym okresie, a podejmowane interwencje potwierdzają występowanie uciążliwości. Dnia 10.08.2017 r. mieszkańcy ulic: Dębicznej, Za Dębiczem, Świerkowej, Rybnickiej i Kobylskiej złożyli oficjalny protest do władz miasta wobec problemu, który ich nęka jak wskazują od 2016 r.

Dnia 24.08.2017 r. podjęto interwencję w celu zweryfikowania zgłoszonego przez mieszkankę wyczuwalnego fetoru w dzielnicy Brzezie, jednak notatka wskazuje na bezzasadność zgłoszenia.

W dniu 28.09.2017 r. odbyło się spotkanie z przedstawicielami mieszkańców, którzy złożyli protest, radnymi, operatorami instalacji zlokalizowanych przy ul. Rybnickiej 125 w Raciborzu. Podmioty zobowiązały się do podjęcia wszelkich możliwych działań minimalizujących oddziaływanie instalacji na tereny sąsiednie. Z uwagi na brak pewności, co do źródła fetoru oraz skuteczności podjętych działań na instalacjach, które stanowią potencjalne i najbardziej prawdopodobne źródło uciążliwości, wypracowana została procedura postępowania podejmowanego w celu ustalenia źródła fetoru w Raciborzu – Brzeziu.

W październiku 2017 r. ową procedurę postępowania podejmowanego w celu ustalenia źródła fetoru w Raciborzu – Brzeziu – wprowadzono Zarządzeniem Nr RC.120-57/2017 Prezydenta Miasta Racibórz – Kierownika Urzędu Miasta z dnia 24.10.2017 r.

W związku ze zgłoszeniami mieszkańców dzielnicy Brzezie w sprawie odorów unoszących się w powietrzu pochodzących z terenu Zintegrowanego Centrum Przetwarzania Odpadów Komunalnych (tj. instalacja do mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, kompostownia odpadów, składowisko odpadów), Prezydent Miasta Racibórz zorganizował w dniu 21.04.2018r. spotkanie „dzień otwarty” na terenie ZCPOK. Zainteresowani zostali oprowadzeni po ZCPOK, zaznajomiono ich z technologią zagospodarowania odpadów komunalnych oraz mieli możliwość zidentyfikowania miejsca powstawania odorów.

W trakcie wizji mieszkańcy stwierdzili, że odczuwalne zapachy na pewno nie pochodzą z kompostowni odpadów oraz składowiska odpadów. Zasygnalizowali, konieczność zhermetyzowania procesu załadunku i rozładunku bioreaktorów w celu minimalizacji wydostawania się odorów. Prezydent Miasta Racibórz zaproponował zorganizowanie spotkania z Prezesem Przedsiębiorstwa Usług Komunalnych „EMPOL” Sp. z o.o. oraz przedstawicielami mieszkańców w celu omówienia funkcjonowania instalacji do mechaniczno - biologicznego przetwarzania odpadów oraz podjęcia działań zniwelowania nieprzyjemnych zapachów.

Kolejne zgłoszone zdarzenia odnotowane w aktach miały miejsce w dniach 4.06.2018 r., 17.06.2019 r., 04.07.2019 r, 21.07.2020 r., 27.07.2020 r.

W dniu 7.06.2019 r. oraz 18.06.2019 r. wystosowano kolejne pisma do PUK EMPOL Sp. z o.o. jak i do ZZO Sp. z o.o. w sprawie zintensyfikowania działań antyodorowych lub zastosowania dodatkowych zabezpieczeń procesów przetwarzania, konieczności stosowania reżimu technologicznego oraz zajęcie stanowiska w sprawie.

Kodeksem w brzydkie zapachy

Wprawdzie nie ma przepisów regulujących normy zapachowe, lecz resort środowiska wydał w 2016 r. materiał informacyjno – edukacyjny w postaci wytycznych technicznych pn. Kodeks przeciwdziałania uciążliwości zapachowej (w ramach dokumentu m.in. wskazano działania zaradcze dla głównych form działalności uciążliwych zapachowo) oraz opracowanie pn. „Lista substancji i związków chemicznych, które są przyczyną uciążliwości zapachowej” (w ramach ekspertyzy przeprowadzono analizę i sporządzono listę substancji i związków chemicznych potencjalnie uciążliwych zapachowo, wyznaczono jednostki zapachowe oraz wartości dopuszczalnych stężeń w powietrzu substancji i związków chemicznych. Jednocześnie zaproponowano metodyki oceny zapachowej jakości powietrza). W związku z powyższym nakazano podmiotom rozważyć czy stosowane na instalacjach zabezpieczenia procesów i technologii są zbieżne z zaleceniami. ZZO Sp. z o.o w piśmie z dnia 21.06.2019r. zapewnił, że tak natomiast PUK EMPOL Sp. z o.o. nie odniósł się w sprawie.

W korespondencji mailowej od 28 lipca 2020 r. wskazano jeszcze kolejne daty zdarzeń: 4.07.2020 r., 12-14.07.2020 r., 17.07.2020 r., 23.07.2020 r., 25.07.2020 r., 29.07.2020 r., 31.07.2020 r. W dniu 3.08.2020 r. wystosowano kolejne pismo w sprawie do PUK EMPOL Sp. z o.o. Nakazano wyjaśnić zasadność otwarcia podczas interwencji w dniach 21 i 27 lipca br. bram pełnych bioreaktorów. Organ oczekuje na odpowiedź.

Zauważyć należy, że interwencje mają miejsce okresowo głównie w czerwcu-lipcu, a procesy technologiczne na instalacjach prowadzone są w sposób ciągły. Wysokie temperatury w latach 2018 i 2019 miały miejsce już od maja. Zgłoszenia mówią o intensywnym odorze wyłącznie w godzinach wieczornych i nocnych. Nie wykluczono występowania jeszcze innego źródła fetoru.

Zaznaczyć należy, że instalacja MBP funkcjonuje od lipca 2016 r., a zgłoszenia miały miejsce wcześniej. Z uwagi jednak na ustalenia z interwencji w dniach 21 i 27 lipca br. w dniu 30.07.2020r. sprawa uciążliwości zapachowych z instalacji MBP PUK EMPOL Sp. z o.o. została zgłoszona do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach, a organ podjął kontrolę dotyczącą przestrzegania przepisów i decyzji administracyjnych w zakresie ochrony środowiska - kończy odpowiedź ratusz.

Na zdjęciu raciborski RIPOK na Brzeziu w chwili otwarcia w maju 2016 r.