Niech prowadzi nas gwiazda. Orszak Trzech Króli w Raciborzu i jego znaczenie [FOTO]

Orszak Trzech Króli, który został zapoczątkowany w Warszawie w styczniu 2009 roku, a w ostatnich latach przeszedł ulicami setek miast w Polsce, od kilku lat pojawia się również poza Polską na kilku kontynentach. Jest w Europie, Azji, Afryce, Ameryce Północnej i Południowej. W każdym z miejsc ma swój niepowtarzalny klimat związany z kulturą, obyczajami, pogodą i frekwencją. Odbywa się w siarczystym mrozie, czy w słonecznej letniej aurze, uczestniczą w nim dorośli i dzieci ze szkół oraz całe parafie. Wszystkim przyświeca wspólny cel – świętowanie tajemnicy Objawienia Pańskiego i śpiewanie kolęd. W rytmie lokalnych kultur wędruję, aby zaznaczyć, że Bóg przyszedł do każdego człowieka.

Pierwszym krajem, który dołączył do Polski w organizacji Orszaku była Ukraina. W kolejnych latach Orszak Trzech Króli odbył się w wielu innych krajach Europy, w tym m.in.: w Anglii, w Edynburhu w Szkocji, Niemczech, Austrii, Rumunii, we Francji i Włoszech oraz w słowackiej Bratysławie i na Węgrzech. W Zgorzelcu z kolei odbywa się orszak, który łączy Polskę i Niemcy. Orszak przekroczył granice kontynentu. Miał swoje odsłony w Ekwadorze, w Stanach Zjednoczonych, a nawet w Afryce. Organizatorami Orszaków Trzech Króli na świecie są głównie polscy misjonarze lub przedstawiciele Polonii. To wydarzenie pozwala im w okresie Świąt Bożego Narodzenia poczuć więź z Ojczyzną, nacieszyć się tradycyjnym śpiewaniem kolęd. Polacy na obczyźnie, zrośnięci ze społeczeństwem lokalnym w entuzjazmem próbują zaszczepić bożonarodzeniowe zwyczaje.

Scenariusz Orszaku Trzech Króli opowiada co roku tę samą ewangeliczną historię Bożego Narodzenia, ale za każdym razem opowiada ją na nowo, pod innym kątem, zwracając uwagę na inne aspekty Święta Epifanii. W tym roku organizatorzy zadecydowali, że hasłem Orszaku Trzech Króli 2023 będą słowa: „Niechaj prowadzi nas gwiazda!”. Scenariusz wydarzenia będzie nas kierował ku rozważaniom na temat znaku, którym jest gwiazda zauważona przez Mędrców ze Wschodu. Papież Franciszek w Liście Apostolskim Admirabile Signum „O znaczeniu i wartości żłóbka” przypomniał nam, że „Gwiazdy – komety są znakiem, że my również jesteśmy powołani, by wyruszyć, dotrzeć do groty i uwielbiać Pana”. Gwiazda nie jest jedynie dekoracją bożonarodzeniowych szopek, czy świątecznym symbolem. Jest znakiem, który również nas, tak jak Mędrców, ma mobilizować do wyruszenia w drogę ku Bogu.

To Mędrcy po przybyciu do Jerozolimy zapytali: „Gdzie jest nowo narodzony król żydowski? Ujrzeliśmy bowiem jego gwiazdę na Wschodzie i przybyliśmy oddać Mu pokłon.” (Mt 2,2) Gwiazda, którą ujrzeli była więc powodem rozpoczęcia wędrówki. Była dla nich wyraźnym znakiem, że zbliża się czas narodzenia Zbawiciela. Ta wyjątkowa Gwiazda towarzyszyła im w dalekiej drodze w poszukiwaniu Jezusa. „A oto gwiazda, którą widzieli na Wschodzie szła przed nimi, aż przyszła i zatrzymała się nad miejscem, gdzie było Dziecię. Gdy ujrzeli gwiazdę bardzo się uradowali.” (Mt 2,9-10) Gwiazda Betlejemska przywróciła im radość. Święty Mateusz Ewangelista opowiadając o przybyciu Mędrców poświęca gwieździe wiele wersów, oznacza to, że miała bardzo istotne znaczenie w tym wydarzeniu.

Czym była Gwiazda Betlejemska?

Według naukowców Gwiazda Betlejemska mogła być tym samym zjawiskiem, które w 1604 roku zaobserwował astronom Jan Kepler, a więc koniunkcją Jowisza i Saturna w konstelacji Ryb, do której dołączyła supernowa całymi miesiącami świecąca bardzo jasno w wyniku eksplozji. Według Keplera zjawisko to miało miejsce również w czasach narodzin Chrystusa.

„Jowisz, gwiazda najwyższego bóstwa babilońskiego, ukazała się w swym największym blasku z nastaniem wieczoru koło Saturna kosmicznego przedstawiciela narodu żydowskiego. Z tego spotkania planet astronomowie babilońscy mogli wywnioskować, że nastąpiło narodzenie w kraju żydowskim władcy, który przyniesie zbawienie” - w ten sposób wiedeński astronom Konradin Ferrari d’Occhiepo tłumaczył decyzję królów o wyruszeniu w drogę.

Według papieża Benedykta „wielka koniunkcja Jowisza i Saturna w gwiazdozbiorze Ryb w latach 7- 6 r p.n.e. (czyli w okresie, który uznano za czas narodzin Chrystusa) mogła skierować astronomów z kulturowego środowiska babilońsko – perskiego na drogę prowadzącą do Judei, do „króla żydowskiego”. (…) Konstelacja gwiazd mogła stanowić impuls, sygnał do wybrania się w drogę; nie mogłaby jednak niczego powiedzieć tym ludziom, gdyby nie zostali poruszeni w jakiś inny sposób: poruszeni wewnętrznie nadzieją tej gwiazdy, która miała wzejść z Jakuba. „Widzę go, lecz jeszcze nie teraz, dostrzegam go, ale nie z bliska: wschodzi Gwiazda z Jakuba, a z Izraela podnosi się berło.” (Lb 24,17)” (Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu, Dzieciństwo).

Dary Trzech Królów

Pierwsze wzmianki o darach Królów znajdujemy w Psalmie 72 i na podstawie tego psalmu chrześcijański pisarz z Afryki Północnej, Tertulian nazywa na przełomie II i III wieku Mędrców ze Wschodu Królami.

Królowie Tarszisz i wysp przyniosą dary, królowie Szeby i Saby złożą daninę. I oddadzą Mu pokłon wszyscy królowie Ps 72, 10-11

W Ewangelii św. Mateusza czytamy o trzech darach, skąd wzięło się przekonanie, że Mędrców ze Wschodu było trzech.

Weszli do domu i zobaczyli Dziecię z Matką Jego, Maryją; upadli na twarz i złożyli Mu dary: złoto, kadzidło i mirrę (Mt 2, 11-12)

Znaczenie darów

O znaczeniu darów pisał Papież Franciszek w Liście Apostolskim „O znaczeniu i wartości żłóbka”. Te dary mają znaczenie alegoryczne: złoto oddaje cześć królewskości Jezusa; kadzidło Jego boskości; mirra Jego świętemu człowieczeństwu, które zazna śmierci i pochówku. Złoto – wskazuje na królewską godność Chrystusa, oznacza mądrość i czyste serce. Złoto jest znanym od tysięcy lat drogocennym i poszukiwanym metalem szlachetnym używanym do bicia monet oraz ozdób. Kadzidło symbolizuje Mesjasza, Boga, wskazuje Jego boskość i najwyższe kapłaństwo, wyraża siłę modlitwy, oznacza dobre słowa. Dym z kadzideł w świątyniach jest symbolem modlitwy wznoszonej do Boga. Kadzidło i mirra były w owych czasach cenniejsze od złota. Kadzidło to żywica z rzadkich drzew zmieszana z wonnymi ziołami. Mirra symbolizuje Człowieczeństwo Chrystusa wskazuje na tajemnicę śmierci, jest wyrazem umartwienia naszego ciała, oznacza dobre czyny i dzieła. Mirra natomiast to drogocenny balsam wyrabiany w Arabii. W czasach Jezusa namaszczano nim ciała zmarłych, zaś wino zmieszane z mirrą podawano skazańcom, by złagodzić ich cierpienia. Ofiarowanie mirry odczytywano jako zapowiedź męki Chrystusa.

Dary od królów są uznaniem królewskiej godności Tego, komu są ofiarowane. Złoto i kadzidło są wspominane przez Proroka Izajasza 60,6 jako dary będące wyrazem hołdu, składane w darze Bogu Izraela przez narody. I pójdą narody do twojego światła, królowie do blasku twego wschodu. (…) bo do ciebie napłyną bogactwa zamorskie, zasoby narodów przyjdą ku tobie. Zaleje cię mnogość wielbłądów – dromadery z Medianu i z Efy. Wszyscy oni przybędą ze Saby, zaofiarują złoto i kadzidło, nucąc radośnie hymny na cześć Pana. (Iz 60, 3- 6).

Podczas Orszaku Trzech Króli Europejski Król Kacper składa Jezusowi w darze złoto, Azjatycki Król Melchior kadzidło, a Afrykański Król Baltazar mirrę.

Wielkie rocznice

W tym roku przygotowujemy się również do obchodów 800-lecia pierwszej żywej Szopki, która za sprawą św. Franciszka stanęła 24 grudnia 1223 roku w Greccio we Włoszech. Wydarzenie to stało się pierwowzorem wszystkich jasełek. W grocie na wysokości 750 m n.p.m. w posiadłości Jana Wetliny Święty Franciszek zbudował szopkę, złożył w żłobie wyrzeźbioną figurę Dzieciątka, zaprosił osoby odgrywające rolę Świętej Rodziny i żywe zwierzęta, woła i osła, a wszystko po to, aby w ten obrazowy sposób przybliżyć miejscowej ludności sceny Bożego Narodzenia. Orszak Trzech Króli podążający do Stajenki, gdzie czeka Święta Rodzina, realizuje cel, jaki przyświecał Świętemu Franciszkowi.

W 2023 obchodzimy również 550 lat od narodzin wielkiego astronoma Mikołaja Kopernika (ur.19 lutego 1473 roku) oraz 480 rocznicę ukazania się dzieła De revolutionibus orbium coelestium – O obrotach ciał niebieskich, które po łacinie ukazało się drukiem w 1543 roku w Norymberdze. Nasz najwybitniejszy polski uczony wykonywał ten sam zawód, co Mędrcy ze Wschodu, stąd w tym szczególnym roku rocznic kopernikańskich również o nim będziemy pamiętać.