Obraz mówi więcej niż tysiąc słów - wiceprezydent Wacławczyk o tablicach retro i ich kosztach

Radny Marcin Fica z klubu Razem dla Raciborza, przypomnijmy, 26 lipca skierował pismo do prezydenta. - Zwracam się z zapytaniem - czytamy w nim - dlaczego jako inicjator postawienia tablic historycznych nie zostałem powiadomiony o wyborze wykonania tych tablic. W wywiadzie pan prezydent Wacławczyk stwierdził, że wszyscy inni wykonali ogromną pracę, a o moich spotkaniach z historykami, jak i panem Henrykiem Sowikiem i przedstawicielem gminy żydowskiej, który to miał też przygotować dane o synagodze jak i innych obiektach żydowskich w Raciborzu, nie wspomniał. W rozmowie z prezydentem Dawidem Wacławczykiem w miesiącu marcu otrzymałem od niego zapewnienie, że jak zostaną wybrane formy tych tablic, zostanę zaproszony na spotkanie w celu omówienia i zaakceptowania tego projektu. Przyglądając się wykonaniu tych tablic uważam, że gorzej już nie mogły zostać wykonane. Ciekawe, że konserwator zabytków wyraził na coś takiego zgodę, skoro tak dba o historyczną zabudowę. Ustawienie tych tablic też jest bardzo chaotyczne np. tablica na ulicy Szewskiej obok kościoła farnego stoi na środku chodnika i powoduje utrudnienie przejścia po nim mieszkańcom, jak przejścia procesji dookoła kościoła i nie stoi na gruncie miejskim. Tablica na rynku przy galerii jest tak ustawiona, że trzeba wejść pod mur budynku. Tablice te są zbyt niskie, żeby były zauważalne. W rozmowie z prezydentem Wacławczykiem w dniu 21.07. stwierdził, że co ja chcę od tych tablic, przecież dziennikarzom się bardzo podobają. Proszę o podanie nazwy wykonawcy, jak i kwoty za jaką zostało to zadanie wykonane oraz na jakiej zasadzie został wybrany wykonawca i ilu zgłosiło się wykonawców. Brakuje szeregu rzeczy o które zabiegałem:

a. znaczka QR, dzięki któremu można by się dowiedzieć o historii tego miejsca,
b. szerszego opisu na tych tablicach, ponieważ informacja o tych miejscach jest lakoniczna.
c. pokazania kierunku następnej tablicy, itp.

- Tutejszy urząd realizując każde zadanie, w tym zadanie o nazwie ”Zakup i montaż tablic historycznych” kieruje się zasadą celowego i racjonalnego wydatkowania publicznego, a także zasadami jawności i przejrzystości finansów publicznych. Stąd też, realizując każde zadanie opiera się nie tylko na sugestiach poszczególnych mieszkańców, radnych czy organizacji inicjujących dane przedsięwzięcia, ale także korzysta z wiedzy eksperckiej, w tym z doświadczenia i wiedzy urzędników pracujących w tutejszym urzędzie - czytamy we wstępie obszernej odpowiedzi wiceprezydenta Dawida Wacławczyka.

- Czerpiemy także z wiedzy i doświadczenia szerokiego grona współpracowników, a w miarę potrzeb – konsultujemy dane przedsięwzięcia z innymi samorządami, przedsiębiorcami, pasjonatami, praktykami, doradcami etc. Temat przypomnienia mieszkańcom i turystom odwiedzających Racibórz historycznego wyglądu naszego miasta jest obecny w urzędzie od wielu lat. Ja sam, jako radny miejski w latach 2010-2014 wysuwałem taki postulat, wskazując na przykłady Żor czy Słupska. Ówczesny Prezydent Miasta Racibórz odpowiedział mi, iż pomysł popiera i zlecił podległym sobie służbom znalezienie źródła jego finansowania, co niestety nie zakończyło się sukcesem. W kolejnej kadencji temat ten wracał m.in. za pośrednictwem radnych RSS Nasze Miasto. W tej kadencji – między innymi dzięki radnemu Jarosławowi Łęskiemu oraz rzecz jasna dzięki Pana osobie. To dzięki Pana aktywności oraz zaangażowaniu przedstawicieli Koła Terenowego Związku Młodzieży Mniejszości Niemieckiej w Polsce temat został odświeżony z końcem 2018 roku, a w roku 2019 przystąpiono do pierwszych rozmów oraz spotkań, podczas których dyskutowano nad wyborem lokalizacji tablic, wyborze fotografii oraz treści opisów. W spotkaniach tych (poza Pana osobą) udział brali m.in. Mariola Jakacka - ówczesna Dyrektor Zamku Piastowskiego w Raciborzu, Paweł Newerla - radca prawny i publicysta, Robert Urbanowski - przedstawiciel Midraszowego Teatru Żydowskiego, Henryk Sowik - kolekcjoner pocztówek przedstawiających dawny Racibórz, Szymon Folp - Przewodniczący BJDM in Ratibor, Amadeus Kruty - Wiceprzewodniczący BJDM oraz Grzegorz Wawoczny - Redaktor Naczelny tygodnika Nasz Racibórz. Ostatecznie wydatek na ten cel trafił do tegorocznego budżetu miasta między innymi dzięki zaangażowaniu Pana radnego, o czym wspomniałem podczas konferencji prasowej i co zgodnie zanotowały i przekazywały media zgromadzone na briefingu prasowym poświęconym pojawieniu się wspomnianych tablic w przestrzeni miasta.

Odnośnie wyboru tablic pragnę poinformować, że zgodnie z Pana sugestią, pracownicy Wydziału Promocji, Kultury, Turystyki i Sportu skontaktowali się ze wskazaną przez Pana radnego firmą wykonującą tablice w stylu „retro”, niemniej jednak firma ta poinformowała, że nie wykonuje tablic dwustronnych, na których nam zależało. W związku z tym zleciłem pracownikom Wydziału dalsze poszukiwania wykonawcy. Wybór tablic z cortenu został skonsultowany przez Naczelnika Wydziału Promocji, Kultury, Turystyki i Sportu, Panią Karolinę Kunicką z Miejskim Konserwatorem Zabytków, Panią Marią Olejarnik oraz Architektem Miejskim, Panią Ewą Klimaszewską. Wybór ten został przeze mnie zaakceptowany jako stosowany w wielu krajach Europy, łączący świetnie nowoczesność z historią. Dokonałem tego w oparciu o rozmowy z kilkoma doradcami (grafikiem, przewodnikami, samorządowcami z innych miast), którym przedstawiłem ofertę zaproponowaną przez wydział. W powszechnej ocenie urbanistów, architektów i specjalistów z zakresu zagospodarowania przestrzeni miejskich materiał ten jest odpowiedni, ponieważ jest to materiał szlachetny, dobrze współgrający z istniejącymi na starym mieście elementami z drewna i czarnych, antracytowych elementów metalowych. Nie wymaga on konserwacji, będąc niezwykle trwałym. Poza tym powtarza się w donicach na drzewa ustawionych na ulicy Długiej i na Skwerze ks. Prałata Pieczki (nagroda za najlepszą przestrzeń Województwa Śląskiego!) oraz wynika z trwających prac nad Parkiem Kulturowym „Stare Miasto w Raciborzu”. Jest to materiał o ciepłym, ładnie starzejącym się kolorze (w przyszłości będzie to kolor jednolity rdzawo-brązowy). Forma wybranych tablic jest subtelna i prosta. Jest to forma nowoczesna, znajdująca wiele zastosowań w krajobrazie miejskim miast Polski i Europy, ale równocześnie pasująca do klimatu starego miasta. Nie ingeruje agresywnie w krajobraz staromiejski. Wysokość tablic celowo została ustalona na minimalną, właśnie z powodu chęci jak najmniejszej ingerencji w przestrzeń miasta i wpisuje się w rozpoczęty proces zmiany wizerunku miasta. Nie chcieliśmy wprowadzać do Starego Miasta kilkunastu „ciemnych plam” jakimi są rewersy tablic klasycznych (takich jak te na ulicy Długiej, które skopiować chciał Pan radny). Nie można jednak powiedzieć, że tablice te są niewidoczne, o czym najlepiej świadczy ilość osób, które je oglądają. Forma pulpitu także jest odpowiednia do wygodnego czytania i nie przesłania widoku „na wprost”. Dzięki temu rozwiązaniu można zobaczyć stary Racibórz na tle jego współczesnej zabudowy wodząc wzrokiem z góry do dołu, bez konieczności wychylania głowy „za tablicę” (patrząc „z boku na bok”).

Przy wyborze zdjęć kierowaliśmy się tym, by wszystkie zdjęcia były czarno-białe (zrezygnowaliśmy z kolorowych pocztówek by zapewnić spójność wszystkich tablic) o możliwie jak najlepszej jakości umożliwiającej ich powiększenie do wielkości odpowiadającej tablicy (czytelność zdjęcia). Proporcja wielkości zdjęcia do ilości tekstu wynika z zastosowania zasady iż w projektach tego typu „obraz mówi więcej niż tysiąc słów”. Podobną zasadę można zaobserwować między innymi spacerując po Ostrowie Tumskim we Wrocławiu. Projekt typu „miasto retro” jest projektem fotograficznym, nie jest i nie ma być przewodnikiem historycznym po nieistniejących zabytkach. Tutaj priorytet zyskuje zdjęcie i możliwość wprowadzenia na tablicę wielu krótkich tłumaczeń językowych. Forma obszernego przewodnika historycznego właściwsza jest do tekstów drukowanych. Nie wykluczam wydania przez Miasto Racibórz takiego przewodnika po instalacji kolejnych tablic (co chciałbym, po akceptacji wydatku przez Radę Miasta, zrealizować już w przyszłym roku) tj. kiedy ich ilość umożliwi stworzenie spójnego „szlaku”. Taki przewodnik mógłby mieć także formę aplikacji (guidebook) oraz znaleźć się jako jeden ze szlaków zaprezentowanych na stronie „visit-raciborz”, którą moim zdaniem warto stworzyć z myślą o rozwoju turystyki w Raciborzu.

Lokalizacja tablic, której dokonywałem osobiście wspólnie z Panią Naczelnik Karoliną Kunicką oraz grafikiem Marcinem Rychłym (chodząc po mieście z tabletem) podyktowana jest tylko jednym kryterium – perspektywą. Tablice staraliśmy się ustawić w miejscach, w których stał dawniej fotograf. W przeważającej większości stoją one w miejscach dostępnych, przy których zgromadzić może się kilka osób.

Dodatkowym atutem przyjętego rozwiązania jest to, że tablice o których mowa nie zostały na trwałe umieszczone w podłożu a stoją na podtrzymujących je eleganckich betonowych blokach, przez co nie są trwale związane z gruntem. Daje to możliwość ich przesuwania, czasowego usuwania i nie jest związane z koniecznością uzyskania pozwolenia na budowę oraz ewentualnych dalszych konsultacji technicznych i archeologicznych, co uniemożliwiłoby realizację projektu w tym roku. Wykonawcą tablic jest firma „Puczyński mała architektura” z Pruszkowa, a wartość umowy to 55.755,90 zł brutto.

Reasumując, pragnę podziękować Panu radnemu za pomoc w realizacji w/w zadania. Jako jeden z jego inicjatorów może i powinien Pan odczuwać radość i satysfakcję z tego, iż po tak wielu latach oczekiwania – możliwość zobaczenia starego Raciborza stała się w końcu faktem. Ilość osób zatrzymujących się i oglądających te „tablice retro”, robiących im zdjęcia, dyskutujących o dawnym Ratibor – jest najlepszym sprawdzianem dla projektu, który został bardzo ciepło przyjęty zarówno przez dziennikarzy, przewodników, turystów oraz mieszkańców Raciborza - czytamy w odpowiedzi wiceprezydenta.