Szpitalne Laboratorium Analityczne poszerza panel badań

Te trzy badania pozwolą odpowiedzieć na następujące pytania:
- Czy twoje serce jest zagrożone?
- Czy musisz wykonać kolonoskopię?
- Czy zmagasz się z infekcją bakteryjną czy wirusową?

Homocysteina nazywana cholesterolem XXI wieku potrafi zabić już w wieku dziecięcym na skutek wywołania bardzo wczesnej miażdżycy.

To aminokwas siarkowy, który powstaje w organizmie w wyniku metabolizmu aminokwasu - metioniny, występującego powszechnie w spożywanych pokarmach białkowych.
Jest ubocznym produktem procesu metylacji. Pełni niezbędne funkcje jako składnik potrzebny wyłącznie do dalszych przemian, jeżeli nie zostanie włączona w dalszy metabolizm, będzie stanowiła czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia szeregu chorób, głównie sercowo-naczyniowych. Do prawidłowego przebiegu procesów usuwania nadmiaru homocysteiny z organizmu niezbędna jest odpowiednia ilość: kwasu foliowego, witamin z grupy B, (B2, B6, B12) oraz cynku.

Wskazania do oznaczenia poziomu homocysteiny:
- choroba wieńcowa
- zawał serca
- miażdżyca
- zakrzepica żylna
- zatorowość tętnicy płucnej
- nadciśnienie tętnicze
- nadwaga
- palenie tytoniu
- podwyższony poziom cholesterolu
- choroby neurodegeneracyjne
- niewydolność nerek
- zespół metaboliczny
- udary, wylewy krwi do mózgu
- niedobory witamin z grupy B, kwasu foliowego
- stosowanie hormonalnej antykoncepcji
- cukrzyca typu 2
- profilaktyka powikłań ciążowych
- obciążenie chorobami sercowo-naczyniowymi w rodzinie 

Podwyższony poziom homocysteiny (hiperhomocysteinemia) stanowi niezależny czynnik rozwoju miażdżycy, związany jest z dwukrotnym wzrostem umieralności na skutek chorób sercowo-naczyniowych. Jej wysoki poziom może przyczynić się do uszkodzenia ściany tętnic, inicjując w ten sposób odczyn zapalny prowadzący ostatecznie do całkowitego zamknięcia światła naczyń.

Hiperhomocysteinemia ma również znaczne powiązanie z chorobami układu nerwowego, tj. choroby Parkinsona, Alzheimera czy demencji. U chorych na Parkinsona powoduje obumieranie komórek wydzielających dopaminę, co występuje zwłaszcza u chorych przyjmujących lek L-dopę. Również niebezpieczne jest przekroczenie normy stężenia homocysteiny w czasie ciąży. Zwiększa ryzyko poronień, stanu przedrzucawkowego, przedwczesnego porodu czy niskiej masy urodzeniowej dziecka. Badanie poziomu homocysteiny jest zalecane przez Polskie Towarzystwo Badań nad Miażdżycą (PTBNM).

Kalprotektyna jest białkiem wiążącym wapń i cynk, produkowanym w cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych (rodzaj białych krwinek). To właśnie one, przenikając do światła jelita, jako pierwsze pojawiają się w miejscu wystąpienia stanu zapalnego. Pobudzone uwalniają kalprotektynę do płynów ciała oraz kału. Stężenie kalprotektyny w kale pełni rolę wskaźnika intensywności procesu zapalnego. Badanie kalprotektyny jest rekomendowane przez NICE 9 National Institute for Heath and Care Excellence) u pacjentów z pierwszą manifestacją objawów ze strony dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Zastosowanie kalprotektyny jako badania pierwszego rzutu pozwala na podjęcie decyzji co do dalszego postępowania.

Badanie poziomu kalprotektyny jest pomocne w odróżnieniu zapalnych chorób przewodu pokarmowego i schorzeń o podłożu nowotworowym (IBD) od zespołu jelita drażliwego (IBS). W IBD i nowotworach stężenie kalprotektyny w kale jest znacznie podwyższone.

Wskazania do badania kalprotektyny:
- różnicowanie zespołu jelita drażliwego od przewlekłych zapalnych chorób jelit
- różnicowanie biegunki o podłożu funkcjonalnym od biegunki na tle chorób organicznych jelita
- obecność w surowicy pacjenta autoprzeciwciał charakterystycznych dla IBD
- pacjenci z objawami wskazującymi na IBD, ale prawidłowym CRP
- podejrzenie nowotworu jelita grubego/odbytnicy (jako badanie dodatkowe)
- monitorowanie przebiegu zapalnej choroby jelit
- u dzieci z podejrzeniem zapalnej choroby jelit, gdy rozważa się wskazania do przeprowadzenia kolonoskopii
- pacjenci z podejrzeniem IBD liu IBS, którzy odmawiają poddania się kolonoskopii, w celu ustalenia dalszego postępowania

Pomiar stężenia kalprotektyny jest szczególnie użyteczny w trakcie diagnostyki różnicowej zespołu jelita drażliwego i przewlekłych zapalnych chorób jelit ze względu na jego wysoką wartość predykcyjną. Ten marker biologiczny jest wykorzystywany do szybkiego ustalenia dalszych procedur diagnostycznych (np. endoskopii).

Badanie stężenia kalprotektyny jest zarówno bardziej czułe, jak i bardziej swoiste niż ogólne markery stanu zapalnego (OB, CRP). Ponadto ostatnie badania wykazują, że wzrost stężenia kalprotektyny w kale wyprzedza nawroty choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Ponadto stężenie kalprotektyny w kale bardzo dobrze koreluje z wynikami badań endoskopowych i histologicznych u pacjentów z chorobami zapalnymi jelit. Stężenie kalprotektyny koreluje również z aktywnością choroby. Kalprotektyna w kale jest nieinwazyjnym testem do różnicowania poważnych chorób zapalnych jelit od zaburzeń funkcjonalnych, np. zespołu drażliwego jelita.

Prokalcytonina (PCT) to białko składające się ze 116 aminokwasów, której obecność we krwi wskazuje na infekcję bakteryjną. Badanie stężenia prokalcytoniny w surowicy pozwala na wczesne rozpoznanie zakażenia, nawet wtedy, gdy nie pojawiają się jeszcze żadne objawy. Można więc bardzo szybko zastosować skuteczne leczenie i zwiększyć szanse na powrót do zdrowia.

Prokalcytonina (PCT) to marker infekcji bakteryjnych, grzybiczych i pasożytniczych, tzn. białko, którego obecność stwierdza się we krwi osób z tego typu infekcjami. Dzięki oznaczeniu stężenia PCT można wykryć rozwijające się zakażenie jeszcze w fazie utajonej, przed wystąpieniem jakichkolwiek objawów. W niektórych przypadkach kontrolowanie poziomu PCT ma większą wartość diagnostyczną niż innych parametrów stanu zapalnego, takich jak leukocytoza, białko C-reaktywne (CRP), OB, temperatura ciała. U pacjentów ciężko chorych wzrost leukocytozy lub wzrost stężenia białka C-reaktywnego występuje w późnej fazie zakażenia. A wzrost ciepłoty ciała nie zawsze jest spostrzegany.

Wskazania do badania poziomu prokalcytoniny (PCT)
- wczesna diagnostyka infekcji bakteryjnych i różnicowanie stopnia ich nasilenia m.in. posocznicy, zapalenia płuc, zapalenia dróg moczowych, a także zakażeń grzybiczych i pasożytniczych
- odróżnienie zakażeń bakteryjnych od wirusowych, zwłaszcza przy zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych
- monitorowanie skuteczności leczenia
- po zabiegach chirurgicznych, po transplantacji, podczas immunosupresji i u innych pacjentów ze zwiększonym ryzykiem rozwoju zakażenia
- ostre zapalenie trzustki
- infekcja u dzieci z zakażeniem układu moczowego
- różnicowanie zakażeń u noworodków

Oznaczenie poziomu prokalcytoniny (PCT) pozwala na wczesne rozpoznanie zakażenia oraz na ocenę zaawansowania procesu chorobowego, jak również podjęcia decyzji dotyczącej włączenia antybiotykoterapii.

Omówione wyżej badania zostaną wprowadzone do panelu badań laboratoryjnych w połowie maja. Szczegółowe informacje można uzyskać pod nr telefonu 32 755 51 91 w godz. od 8.00 do 14.00.

Materiał został opracowany w oparciu o materiały źródłowe firm EUROIMMUN i ABBOTT (EBP)

fot.: pixabay.com