Radni komisji oświaty wysłuchali raportu z działalności Muzeum

Pierwszym punktem obrad komisji było sprawozdanie z działalności za 2024 r. oraz bieżące działania w 2025 r. w Muzeum. – Już od kilku lat przychodzi mi składać takie sprawozdanie. Już za dwa lata nasza placówka będzie obchodziła jubileusz stulecia. Część rzeczy planowanych z pewnością zostanie do tego czasu zrealizowana, inne rozpoczęte. Na pewno póki co nie będziemy jednak mieć naszych obiektów w takim stanie, jak inne sztandarowe placówki miasta. Borykamy się natomiast z miejscem na magazynowanie zbiorów. Intensywnie szukamy miejsca, które moglibyśmy wynająć. Dużą kwotę pochłania także ochrona naszych placówek. Niedawno dowiedzieliśmy się, że firma, która nas ochrania, chce podnieść cenę za usługi o 20%. Nie chcemy rezygnować z jej usług, bo choć nie jesteśmy stale okradani, to jej działalność z pewnością odstrasza potencjalnego złodzieja. Nasza placówka dysponuje 24 etatami i wszystkie zatrudniane osoby są fachowcami w swej dziedzinie – rozpoczął prezentację dyrektor placówki z Chopina-Gimnazjalnej, Romuald Turakiewicz.

Szef Muzeum pochwalił się prowadzonymi przez placówkę zajęciami. Wśród nich wymienił takie przedsięwzięcia jak „Czwartkowe spotkania z zabytkami” oraz warsztaty dla dzieci i młodzieży. – Warsztatami zainteresowane są przede wszystkim placówki oświatowe z Rybnika czy Głubczyc. Nie wiem, czy to wynika z tego, że dla tych dzieci i młodzieży jest to całodniowa wycieczka, ale takie są fakty – mówił.

Romuald Turakiewicz przekazał także, że plenerowe wystawy na ulicach miasta cieszą się dużym zainteresowaniem. – Robiliśmy już wystawy na jubileusze szkoły czy kina. Jest to o tyle poręczne, że nie ryzykujemy zniszczeniem zbiorów – po prostu wystawiamy plansze. Chcemy to kontynuować, choć to trochę kosztuje. Taki zestaw plansz kosztuje 2800 złotych – wymieniał gospodarz Muzeum.
W dalszej części prezentacji dyrektor wspomniał o prowadzeniu wystaw czasowych. – W ostatnim czasie stanęliśmy przed dylematem, czy wydawać kilkanaście tysięcy na zorganizowanie wystawy czasowej z wypożyczonych eksponatów, czy wyciągnąć nasze. Udało się w tani sposób pozyskać materiały na wystawę dotyczącą twórczości Leona Wyczółkowskiego, ale to tylko dlatego, że Muzeum w Bytomiu, które jest właścicielem eksponatów, jest obecnie w wielkim remoncie. Normalnie takie wypożyczenie jest naprawdę drogie i niejednokrotnie musimy patrzeć na stronę ekonomiczną organizowania takiej wystawy – referował dyrektor Turakiewicz.

Szef placówki z Chopina-Gimnazjalnej wspomniał także o ostatnich darach, jakie otrzymało Muzeum. Wśród nich znalazł się zbiór fotografii Jerzego Reżnego, przekazany przez rodzinę za darmo. Dyrektor Muzeum poinformował również radnych, że w latach 2020–2024 udało się pozyskać ponad 4000 eksponatów.

Poruszony został także temat prowadzonych przez Muzeum konferencji. – Ostatnia tak duża konferencja dotyczyła nowych odkryć archeologicznych na terenie raciborszczyzny. Współpracujemy także od strony konferencji z naszą Akademią Nauk Stosowanych – przekazał R. Turakiewicz.

Dyrektor Turakiewicz pochwalił się również ostatnim udanym festiwalem muzealnym. – W tym roku wzięło w nim udział już szesnaście placówek muzealnych, które mogły się pochwalić swoją pracą. Otrzymaliśmy nagrodę marszałka za to przedsięwzięcie – mówił prelegent.

Szef Muzeum wspomniał także o koncertach organizowanych w placówce. – Nie jest to działalność stricte muzealna, ale jest to naprawdę wyjątkowa sprawa, szczególnie patrząc na akustykę miejsca, w którym się odbywają. Nie jestem pewien, czy w przyszłym roku będziemy w stanie taki koncert zrealizować, bo przedsięwzięcie to generuje naprawdę duże koszty. Ale będziemy się starać – stwierdził.

Romuald Turakiewicz wspomniał również o wydarzeniach dotyczących wspomnień znanych raciborzan. – Zorganizowaliśmy spotkanie poświęcone pamięci pana Pawła Newerli, który był naszym częstym gościem. Chcieliśmy także uhonorować go poprzez postawienie specjalnej ławeczki, ale na ten moment musieliśmy z tego zrezygnować. Przedsięwzięcie wpisane było w projekt termomodernizacji, bo miała to być ławeczka z fotowoltaiką, jednak z racji obaw przed odrzuceniem projektu musieliśmy to działanie wykreślić – powiedział dyrektor.

Dyrektor Turakiewicz przedstawił także statystyki dotyczące poprzedniego roku. – Udało nam się pozyskać 231 muzealiów w samym 2024 roku. Odnawiamy je, konserwujemy i się nimi opiekujemy, a następnie także wystawiamy – przekazał.

Radnym przekazano również informacje o prowadzonych na terenie Muzeum wykopaliskach. – Prowadzone są one w celu odsłonięcia kaplicy św. Dominika. Dużą pomoc otrzymujemy od raciborskiego poprawczaka. Na ten moment odsłonięto fragment murów obronnych i kaplicy. Odkryto także szczątki dwójki dzieci, które najprawdopodobniej pochowano zaraz po narodzeniu na terenie klasztoru – mówił dyrektor.

Romuald Turakiewicz zdradził także cele prowadzonych badań. – Celem badań jest wizualne przywrócenie kaplicy św. Dominika, szczególnie że było to miejsce, w którym pochowana została świątobliwa Eufemia Piastówna. Mniej więcej z opisu wiemy, gdzie ten grób się znajdował i chcielibyśmy go wyeksponować. Jej szczątki zostały swego czasu przeniesione do kościoła farnego, ale podczas pożogi wojennej zostały utracone i nie jesteśmy w stanie ich odnaleźć – przekazał.

Dyrektor poinformował radnych o planowanych pracach na terenie budynku przy ulicy Chopina. – Budynek wymaga termomodernizacji. Projekt został złożony, środki przyznane, ale bez alokacji. Inwestycja zakłada wymianę okien i budowę windy. Z kolei nasz drugi budynek wymaga poprawy elewacji, ponieważ niektóre cegły są bardzo luźne i momentami obawiam się, że któraś z nich może zrobić komuś krzywdę. Dach został już wymieniony, ale pozostałych rzeczy nie jesteśmy w stanie wykonać ad hoc – powiedział dyrektor na zakończenie prezentacji.

Głos w dyskusji jako pierwsza zabrała przewodnicząca komisji, Ludmiła Nowacka. – Zabiegacie o coraz to nowe formy działania – czy to „Czwartki z zabytkami”, czy wyjścia z wystawami na zewnątrz. Na pewno zasługujecie na podziękowania za zdobyte nagrody i wyróżnienia. Ta wspomniana ławeczka z pewnością byłaby pięknym hołdem dla pana Pawła Newerli, który zawsze dobrze opisywał nasze miasto – mówiła.

Radny Roman Wałach pochwalił ciekawy materiał przygotowany przez dyrektora. – Czasem nie mamy świadomości, co się u was dzieje. Było to bardzo ciekawe. Chciałem jednak zapytać, czy planujecie wprowadzenie zwiedzania multimedialnego? To na pewno wiąże się z kosztami, ale pozwoliłoby przekazać więcej informacji. Choć należę do pokolenia, które woli coś zobaczyć, być może dotknąć, to jestem za takim rozwiązaniem – mówił.

– Na przyszły rok planujemy pozyskanie środków na takie rozwiązanie. Mamy także projekt na wystawę egipską, która w założeniach ma wiele elementów multimedialnych, ale jej koszt to niemal trzy miliony złotych. Obecnie jednak odłożyliśmy ją na dalszy okres, ponieważ wpierw chcemy przeprowadzić remont. Zakładamy, że uda się także w naszym prezbiterium zastosować rozwiązania umożliwiające wprowadzenie hologramów. Może to być naprawdę efektowne, a wcale nie musi być drogie. Ale jeszcze nie teraz – odparł Romuald Turakiewicz.

Do dyskusji dołączyła radna Magdalena Kusy. – Mam nadzieję, że te plany inwestycyjne uda się zrealizować, bo są naprawdę ciekawe. Przekazał pan wiele interesujących informacji, ale ja powrócę do tematu tej ławeczki. To dobry pomysł. Nawet jeśli ktoś danej osoby nie znał, zawsze jest możliwość jej poznania. Czy zna pan orientacyjny koszt tej ławeczki? – pytała radna. – Nie pamiętam dokładnie, ale był to dość wysoki koszt. Nie miała to być zwykła ławeczka, lecz ławeczka z rzeźbą wykonaną z mosiądzu. Dodatkowo miała być wyposażona w fotowoltaikę – odpowiedział Romuald Turakiewicz.

Radnym przedstawiony został także raport oraz plany bieżące dotyczące Strefy Odkrywania Wyobraźni i Aktywności. Przedstawienie dokumentu przypadło w udziale kierownik tej jednostki, Agnieszce Domasik.

Szefowa jednostki z Żorskiej poinformowała o prowadzonych działaniach promocyjnych. – Pojawiły się billboardy na terenie miasta, były informacje o naszych wydarzeniach, zarówno podstawowych, jak i specjalnych. Na co dzień promujemy się także w mediach społecznościowych. Współpracujemy z uczelniami i szkołami, zarówno podstawowymi, jak i średnimi. Prowadziliśmy wspólnie z lokalnym wydawnictwem projekt o nazwie HistoriON, który miał na celu połączenie historii z nowoczesnością – referowała.

Agnieszka Domasik przedstawiła nową ofertę jednostki, pochwaliła się otrzymanymi nagrodami, wśród których znalazła się kwota 10 tys. zł przeznaczona na realizację warsztatów, w których udział wzięli mieszkańcy Polski i Ukrainy.

– Dwa z warsztatów zostały nominowane do nagrody Słoneczniki, co jest dla nas naprawdę dużym wyróżnieniem – powiedziała A. Domasik.

Radni poznali także kalendarz wydarzeń, które miały miejsce w roku 2024. W trakcie podsumowania ubiegłego roku szefowa placówki z Żorskiej informowała o liczbie przeprowadzonych warsztatów w poszczególnych miesiącach. Wśród nich znalazły się „Ferie z Kopernikiem”, działania w ramach „Lata w mieście” oraz III urodziny Strefy Odkrywania Wyobraźni i Aktywności.

Przekazane zostały również dane statystyczne za pierwsze półrocze 2025 roku. Odwiedzający nie zawiedli – odnotowano bowiem 3050 osób, które odwiedziły Strefę Odkrywania Wyobraźni i Aktywności.

– W czerwcu udało nam się także pozyskać trzy nowe stanowiska, z czego bardzo się cieszymy. Chcemy, by nasza jednostka stale się rozwijała – referowała A. Domasik.
Radnym przekazano także informacje o wydarzeniach, które miały miejsce w 2025 roku. Były to między innymi: Piknik Naukowy w Warszawie z udziałem SOWA Racibórz, Naukowa Noc w SOWA oraz współorganizacja wypuszczenia balonu stratosferycznego wspólnie z firmą OstrógNet.

Do dyskusji jako pierwsza zgłosiła się przewodnicząca Ludmiła Nowacka. – Nadzór merytoryczny mamy do 2028 roku, a jak z finansami? Kto poniósł koszty tych stanowisk? – pytała. – Całkowity koszt przedsięwzięcia pokryło Centrum Nauki Kopernik – odparła A. Domasik.

Radna Magdalena Kusy zapytała o przyczyny przeniesienia Festiwalu Odkrywcy z Bulwarów na ulicę Długą, zwracając uwagę, że liczebność stanowisk była mniejsza niż rok wcześniej. – Była to swego rodzaju próba, bo dzień później odbywał się Festiwal Muzealny. Frekwencja była naprawdę duża, a co do liczebności – to tylko wrażenie, gdyż na ulicy Długiej festiwal był o wiele bardziej rozciągnięty niż na Bulwarach – stwierdziła kierowniczka jednostki z Żorskiej.

W trakcie środowej komisji przekazano również informacje związane z punktem informacji turystycznej Visit Racibórz, który znajduje się przy ulicy Długiej. Przedstawienia dokonała Anna Niestroj, kierowniczka wspomnianej jednostki.

Podczas prezentacji radni zostali poinformowani o prowadzonych przedsięwzięciach, projektach oraz pozyskanych na ten cel środkach finansowych. Wśród zorganizowanych projektów znalazły się: „W kręgu tradycji ludowych Raciborza i Hulczyna” oraz „Granice znikają, zaczynają się przeżycia. Wejdźcie do świata historii Opavy i Raciborza”.

– Projekt z Opawą to już nasze drugie podejście do tego przedsięwzięcia. Udało się pozyskać środki, bo to było ostatnie rozdanie środków. Finansowanie z zewnątrz to 80%, wkład własny 20%. Głównym celem projektu jest powstanie wystawy historycznej, która pozwoli odwiedzającym wyjść z przekonaniem, że została im przekazana historia naszego miasta. Będą tam elementy multimedialne. Ciekawą sprawą jest także tzw. walizka turysty, którą otrzyma każdy odwiedzający. Znajdą się w niej gadżety i vouchery – przekazała A. Niestroj.

Kierowniczka punktu Visit Racibórz przekazała również informacje o standardowej działalności jednostki z ulicy Długiej. – Zajmujemy się między innymi prowadzeniem punktu informacji, oprowadzaniem po mieście i muzeum, promocją muzeum i Raciborza, a także organizacją spotkań z ciekawymi osobistościami – wymieniała.

W roku 2024 z usług Visit Racibórz skorzystało jedenaście grup zorganizowanych, a w roku 2025 – siedem. W trakcie oprowadzania po mieście grupy odwiedzają między innymi „szlak raciborskich murali”.

Odwiedzalność punktu Visit Racibórz w 2024 roku wyniosła 2750 osób, w tym 476 z zagranicy, natomiast w pierwszym półroczu 2025 roku – 1333 osoby, w tym 159 z zagranicy. – Odwiedzalność naszego punktu nie jest tożsama z odwiedzalnością miasta, nie wszyscy turyści mają bowiem w zwyczaju korzystanie z punktu informacji turystycznej – zaznaczyła Anna Niestroj.

Radny Roman Wałach pytał o markę Kraina Górnej Odry. – Jaka jest nasza rola w tym przedsięwzięciu? – dociekał. – Działania są co prawda scedowane wokół Rybnika, bo tam jest siedziba główna, ale Racibórz też ma dobrą pozycję, ponieważ miasto zabiegało o umieszczenie naszych zabytków w przewodnikach – odparła kierowniczka Visit Racibórz.

Głos zabrał wiceprezydent Michał Kuliga. – To nie jest prawda, że tylko Rybnik, bo jest większy i ma pieniądze. My też jesteśmy w tej marce mocno osadzeni – zwrócił uwagę zastępca Jacka Wojciechowicza.