Konkurs na zagospodarowanie raciborskiego Rynku - WYRÓŻNIENIE RÓWNORZĘDNE II

- Nagrodę w formie wyróżnienia w wysokości 10 tys. zł przyznano za czytelną, prostą dyspozycję przestrzeni, ciekawą ekspozycję kolumny maryjnej oraz redefinicję rysunku posadzki uwzględniającą przedpola wejściowe kościołów i płyty Rynku. Zwrócono również uwagę na atrakcyjną próbę zaprojektowania formy letnich ogródków oraz najlepszą relokację pomnika ks. arcybiskupa Gawliny - tak brzmi uzasadnienie sądu konkursowego.

ZAŁOŻENIA KONCEPCJI:

Poprzez architekturę wesprzeć działania zmierzające do wzmocnienia walorów kulturowych unikalnej przestrzeni jaką jest Rynek w Raciborzu. Reagować na kontekst w sposób dyskretny i powściągliwy stosownie do własności przestrzeni Rynku, z uwzględnieniem jego historii i ze szczególnym odniesieniem się do pierwotnego wyglądu tego miejsca zdewastowanego podczas II Wojny Światowej.

Zauważyć specyfikę poszczególnych fragmentów zabudowy rynku i jego najbliższego otoczenia, podkreślić ich różnorodność przy jednoczesnym zachowaniu całości jako spójnej architektonicznej kompozycji. Przy zrównoważonej ingerencji w istniejący układ przestrzenny i zachowaniu zasad racjonalnej ekonomiki (ponowne wykorzystanie materiałów posadzki), uzyskać maksymalny efekt użytkowy, architektoniczny i spektakularny.

Projekt powinien stać się wyzwaniem do zastosowania proekologicznych rozwiązań takich jak: czynniki biosfery i natury (drzewa, krzewy, nawierzchnie biologicznie czynne), technologie pozyskiwania energii i instalacje gromadzenia wód opadowych. Drzewa poza funkcją ekologiczną powinny stanowić czynnik podkreślający i umacniający jedność całej kompozycji. Rynek powinien zachować swój historyczny charakter, serca starego miasta. Rynek w Raciborzu w żadnym wypadku nie może się stać zielonym skwerem czy parkiem.

Wypełnić zalecenia planu miejscowego oraz analizy i opinie dotyczące Rynku w Raciborzu z zachowaniem prawa do ewentualnej uargumentowanej z nimi polemiki.

O konkursie i I nagrodzie czytaj w tekście: Znamy zwycięski projekt na zagospodarowanie rynku w Raciborzu [WIZUALIZACJE]

KONCEPCJA URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNA

Kompozycja przestrzeni Rynku

Rynek w Raciborzu ma proporcje dwóch kwadratów 60m x 60m czyli 60m x 120m. Pierzeje go obejmujące (północna, wschodnia, południowa i zachodnia) ukształtowane w okresie długiego procesu historycznego i następującej stopniowej wymiany substancji budowlanej mają zróżnicowany charakter. Utrzymana, jednakowa wysokość budynków nadaje tej przestrzeni postać mocnej dokończonej kompozycji. Wyróżniającymi elementami są Kościół Św. Jakuba i wylot ul. Długiej usytuowane w przeciwległych kątach placu, oraz asymetryczne otwarcia przestrzeni, na miasto w pierzei południowej i północnej. Przekątniowy układ tych par elementów jest szczególną cechą urbanistyki Raciborskiego Rynku. Elementem jednoczącym całość jest barokowa kolumna maryjna usytuowana na środku, idealnie na przecięciu się przekątnych całego placu.

Formę projektowanego placu stanowi struktura tektoniczna wynikająca ze współczesnych potrzeb funkcjonalnych, uwarunkowań historyczno-konserwatorskich i całościowej oceny wszystkich składowych przestrzeni rynku. Analiza geometrii poszczególnych fragmentów placu, ich wzajemnego oddziaływania i przenikania pozwoliła na racjonalne rozmieszczenie wszystkich niezbędnych elementów funkcjonalnych zarówno tych starych (komunikacja, ogródki restauracyjne, oświetlenie itd.) jak i tych nowych (drzewa, szpalery drzew, krzewy, ławki itd.).

Analiza ta pozwoliła także na ustalenie proporcji poszczególnych fragmentów placu i ich wzajemnych relacji co ma decydujące znaczenie dla estetyki całej kompozycji. Projekt Rynku daje zdecydowaną odpowiedź nie tylko na potrzeby funkcjonalne, ale także na warunki klimatu i światła, wykorzystuje walory pór roku i stron świata.

Płyta posadzki

Kompozycja posadzki rynku składa się z kilku rodzajów wątków ułożonych z wykorzystaniem istniejącego kamienia, moduł kompozycji posadzki wynosi 9m x 9m i jest podzielony na pod-moduły o wymiarach 2,25m x 2,25m. Zapotrzebowanie na poszczególne materiały przedstawia się następująco: Duża kostka granitowa 15/17 obejmuje w dużej mierze obszar przeznaczony dla ruchu kołowego o łącznej powierzchni ok. 2300 m2, mała kostka granitowa 7/6 obejmuje obszar ruchu pieszego i częściowo kołowego o łącznej powierzchni ok 1000 m2. Strefy ogródków gastronomicznych i ciągi komunikacji pieszej usytuowane wzdłuż budynków będą wyłożone promieniowanymi płytami granitowymi (60x120x4 i 60x60x4) o łącznej powierzchni ok. 1800 m2. Pasy rozgraniczające moduły płyty Rynku i wyłożenia uzupełniające usytuowane wzdłuż elewacji budynków będą wykonane z małogabarytowej kostki bazaltowej-czarnej. W obszarze nasadzeń drzew będzie wykonana powierzchnia przepuszczalna żwirowa-ulepszona o łącznej powierzchni ok. 800m2. Plac na przedłużeniu osi Kościoła Św. Jakuba oraz placyk na przedłużeniu osi ul. Długiej będą wykonane z użyciem czerwono-brązowego klinkieru drogowego. System odwodnienia Rynku umożliwia, w części spływ wód opadowych w kierunku powierzchni przepuszczalnych, pozostała objętość wody będzie odprowadzana przy pomocy liniowego odpływu znajdującego się obszarze pasa ruchu kołowego do podziemnego zbiornika retencyjnego. Woda ta może być wykorzystywana w okresach suszy do podlewania roślinności i czyścienia posadzki Rynku.

Zieleń i szpalery drzew

W nawiązaniu do rozwiązania historycznego w części centralnej rynku po obu stronach kolumny Maryjnej wprowadzono dwa bloki drzew 9 drzew po stronie północnej i 17 drzew po stronie południowej. Drzewa zostały posadzone na przepuszczalnym podłożu, ulepszonym dla ruch pieszego. W częściach tego obszaru będą nasadzenia niskiej zieleni płożącej zakomponowane z ławkami i historyczną rorkastlą. Wzdłuż wschodniej pierzei posadzono szpaler drzew mającej stanowić ochronę przed uciążliwym popołudniowym zachodnim słońcem, ponadto szpaler ten przysłoni w dużej części miernej jakości architekturę tamtejszych elewacji . Wzdłuż pierzei północnej posadzono grupę trzech drzew asymetrycznie komponującą się z tamtejszym budynkiem i nawiązującą do zieleni przykościelnej. WW. grupy drzew stanowią zjednoczoną kompozycję porządkującą i wzbogacającą w wielu aspektach przestrzeń rynku. Szpalery drzew będą wyposażone ekranami przeciw korzennymi w miejscach kryzowania się z sieciami.

Do nasadzeń proponuje się drzewo z gatunku Platan o kształcie i wymiarach spełniających wymogi funkcjonalne (wysokość pnia, średnica korony) projektu. Ponadto na zakończeniu Placu Dominikańskiego proponuje się posadzenie grupy drzew będących tłem dla nowej ekspozycji pomnika Biskupa Gawliny. W okresach suszy roślinność może być podlewana z wykorzystaniem wody gromadzonej w podziemnym zbiorniku retencyjnym usytuowanym w północnej części Rynku.

Organizacja przestrzeni komercyjnych

Powierzchnia stref komercyjnych usytuowanych wzdłuż elewacji Rynku wynosi ok. 1400m2. Poszczególne moduły przestrzeni będą wyposażone w gniazda zasilania elektrycznego. Można rozważyć realizację gniazd dostarczających pozostałe media do tych przestrzeni. Krytycznym walorem jakości estetycznej Rynku będzie utrzymanie dyscypliny aranżacji przestrzeni komercyjnych pod względem geometrii, kultury użytkowania, jakości i kolorystyki umeblowania. Do aranżacji przekryć zaleca się stosowanie białych parasoli o wymiarach 4 x 4 metry w orientacji dostosowanej do grafiki nawierzchni. Powinien obowiązywać zakaz grodzenia ogródków gastronomicznych płotkami, w zamian zaleca się stosować wydzielenia donicami z nasadzeniami zieleni i kwiatów. Meble (stoły, krzesła, ławki, lampy, kosze na śmieci) powinny mieć wyłącznie kolory białe , czarne lub naturalnego drewna. W okresie Świat strefy komercyjne mogą być wykorzystane do organizacji jarmarków świątecznych.