Reklama

Najnowsze wiadomości

Styl życia30 sierpnia 201409:17

Pomnik Bismarcka na wzgórzu w Brzeziu

Pomnik Bismarcka na wzgórzu w Brzeziu - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Reklama
Racibórz: Kartka z kalendarza. 30 sierpnia 1912 roku położono kamień węgielny pod budowę pomnika Bismarcka na szczycie wzniesienia pomiędzy Brzeziem a Dębiczem. Była to wieża, z której roztaczała się piękna panorama od Beskidów do pasma Pradziada. O jej historii pisze Paweł Newerla. Przypominamy także filmowy dokument o wieży autorstwa Adriana Szczypińskiego.

Po śmierci Ottona von Bismarcka (1815–1898), zwanego żelaznym kanclerzem, nastała w Niemczech moda na budowanie miejsc pamiątkowych. Były to przede wszystkim różne wieże a także kolumny ogniowe Bismarcka. Było ich w sumie 240, nie tylko na terenie Rzeszy, ale także w Rosji, Francji, Danii, Chile, Tanzanii itp. Najstarsza wieża z 1869 roku nadal stoi w Janówku na Dolnym Śląsku. Najwyższa, o 50 m wysokości, jest w Wiesbaden. Najdroższa w Szczecinie (stoi nadal) kosztowała 200.000 marek. Na terenie Polski było 40 wież, z czego nadal istnieje 17. Na Górnym Śląsku były cztery: w Głuchołazach, Katowicach, Mysłowicach i Raciborzu. Żadna nie przetrwała.

W kwietniu 1911 roku zebrał się komitet honorowy zbudowania w Raciborzu pomnika Bismarcka z udziałem dr. Wiktora II księcia von Ratibor, Karola księcia von Lichnowsky’ego, starosty Augusta Wellenkampa i nadburmistrza Augusta Bernerta. Zespół roboczy rozpatrywał kilka projektów. Za najlepszy uznano plan budowniczego Georga Lüthge, radnego miejskiego i architekta Bruno Woltera. Dodajmy, że autorzy projektu pomnika zrealizowali szereg przedsięwzięć, jak kasa chorych w Raciborzu (róg ulicy Wojska Polskiego i Ludwika), pałacyk w Samborowicach, pałac Lichnowskych w Krawarzu, czy główny budynek produkcyjny fabryki czekolady Sobtzicka, dziś służący za siedzibę Urzędowi Miasta. Na miejsce wybrano wzniesienie o wysokości 223 metrów w Lukasynie, powyżej młynu Domsa. W gazetach nawoływano do składania datków na pomnik, który miał być poświęcony 1 kwietnia 1915 roku, w setną rocznicę urodzin kanclerza. Datki wpływały tak obficie, że można było znacznie przyśpieszyć budowę. Położenie kamienia węgielnego nastąpiło 30 sierpnia 1912 roku. Choć większość materiałów budowlanych pochodziła z darowizn, koszty wynosiły 18.000 marek. Budowla na rzucie 7 x 7 m była wykonana z cegieł a następnie oblicowana śląskim granitem. Do portalu, obramowanego występem, prowadziło 6 schodków. Nad portalem wysokości 3 m umieszczony był napis BISMARCK. Na wysokości 7 m budowla się zwężała, a na poziomie 15 m była otoczona gzymsem. Górną część zaprojektowano jako taras widokowy z nasadą w kształcie wieży. Nasada była zwieńczona ogromną kutą w żelazie czarą ogniową. Wnętrze na parterze było przewidziane na halę pamięci. We wnętrzu kamienne schodki prowadziły na taras widokowy, z którego roztaczała się panorama od Beskidów do pasma Pradziada.

18 października 1913 roku, w setną rocznicę bitwy narodów pod Lipskiem, wieżę uroczyście poświęcono. Nad zwornikiem umieszczono tubę z brązu zawierającą odpowiedni dokument hołdowniczy. Zarząd zieleni miejskiej urządził wokół park. Cały teren leśny wokół wieży miał powierzchnię 15 ha. Wzniesienie nazwano Bismarckhöhe (wzgórze Bismarcka). 4 lipca 1922 roku nastała w Brzeziu polska administracja. W niektórych źródłach, szczególnie niemieckich, twierdzi się, iż wieża została zniszczona w 1920, względnie 1926 roku. Nie odpowiada to prawdzie. Związek Obrony Kresów Zachodnich w Brzeziu spowodował, że w Święto 3 Maja 1923 roku przemianowano ją na Wieżę Wolności. Natomiast Związek Powstańców Śląskich postanowił poświęcić Wieżę Wolności Bolesławowi Chrobremu. Stanisław Ligoń (1879–1954), artysta malarz, działacz kulturalny i narodowy, późniejszy dyrektor katowickiej rozgłośni Polskiego Radia i autor popularnych cyklów audycji „Bery i bojki śląskie” oraz „Przy żeleźnioku”, opracował plany przekształcenia parteru w kaplicę pod wezwaniem św. Stanisława Kostki. W Święto Niepodległości, 11 listopada 1926 roku, wieża miała być na nowo poświęcona, udekorowana spiżowymi tablicami z popiersiem Bolesława Chrobrego, śląskim orłem piastowskim oraz inskrypcją: Bolesławowi Chrobremu – piastowski lud.

Nadmieniono, że miasto Racibórz było właścicielem 162 ha gruntów na terenie Brzezia, w tym terenów wokół byłej wieży Bismarcka. Zmiana granic państwowych nie zmieniła niczego w prawach własności. W tej sytuacji miasto wszczęło przed sądem grodzkim w Rybniku kroki prawne o wydanie zarządzenia tymczasowego zaniechania przebudowy wieży. Jednocześnie pozwano przed sąd okręgowy w Katowicach komitet budowy z żądaniem zaprzestania dalszych przeróbek i doprowadzenia wieży do stanu pierwotnego. Proces ciągnął się przez dwa lata. 16 listopada 1928 roku pozew raciborskiego magistratu oddalono, co umożliwiło prowadzenie dalszych prac. W sierpniu 1933 roku wojewoda śląski Michał Grażyński nakazał rozebranie wszystkich trzech wież Bismarcka znajdujących się na terenie polskiego Śląska: w Brzeziu, Katowicach i Mysłowicach. Stanowisko wojewody zostało ponoć spowodowane wypowiedzią jednego z wysokich opolskich funkcjonariuszy nazistowskich, który miał oświadczyć, że na wieżach Bismarcka znowu zawisną niemieckie sztandary. Polskie organizacje patriotyczne, zebrane 21 października 1933 roku, podjęły uchwałę o zburzeniu wieży z czasów niemieckiej niewoli. W przeddzień Święta Niepodległości, 10 listopada 1933 roku, nieznani sprawcy zdetonowali ładunki wybuchowe założone na pierwszym piętrze. Prace rozbiórkowe trwały do stycznia 1934 roku. Porośnięte resztki fundamentów są nadal widoczne. Wieży Bismarcka nie ma od dawna. Jednak wśród ludności brzeskiej wzgórze i otaczający je las nadal są nazywane Bismarkiem. 

Paweł Newerla, Dzieje Raciborza i jego dzielnic

wieza30082014

Autor: Paweł Newerla, redakcja@naszraciborz.pl

Bądź na bieżąco z nowymi wiadomościami. Obserwuj portal naszraciborz.pl w Google News.

Reklama
Reklama
Tagi:
Zobacz film

Komentarze (0)

Aby dodać komentarz musisz być zalogowany

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności17 marca 202418:00

W wyborach zdecydujesz czy te ważne inwestycje będą zbudowane, czy zostaną tylko wizualizacje [zobacz listę]

W wyborach zdecydujesz czy te ważne inwestycje będą zbudowane, czy zostaną tylko wizualizacje [zobacz listę] - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
materiał wyborczy zlecony i finansowany przez KWW Dla Ziemi Raciborskiej, Niezależni i Michał Woś
Reklama
Aktualności18 marca 202412:57

Opel wjechał w opla na DK 45. Policja szuka sprawcy

Opel wjechał w opla na DK 45. Policja szuka sprawcy - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. KPP Racibórz
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności17 marca 202420:16

Czternaście ofert, jedna w limicie. Bitwa firm o zlecenie na parking przy Srebrnej

Czternaście ofert, jedna w limicie. Bitwa firm o zlecenie na parking przy Srebrnej - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
13
Racibórz:

Czternaście firm złożyło oferty na budowę parkingu przy stadionie Unii Racibórz na Płoni. Tylko jedna mieści się w cenie.

red.
Sport17 marca 202418:27

Sportowe podsumowanie weekendu

Sportowe podsumowanie weekendu - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Wiele sportowych emocji doświadczyli kibice w trakcie weekendu. Postarali się o nie piłkarze od III ligi do B klasy Podokręgu Racibórz, amatorzy siatkówki w Zoo-Mar JP Telebim RLPS, siatkarki Krzanowic oraz piłkarki ręczne z Pietrowic Wielkich. Sprawdź, jak poradziła sobie drużyna, której kibicujesz.

(greh)
Reklama
Aktualności18 marca 202411:08

Audi i opel zderzyły się w Krzyżanowicach

Audi i opel zderzyły się w Krzyżanowicach - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red, fot. FB/OSP KSRG Krzyżanowice
Aktualności18 marca 202422:17

Jacek Wojciechowicz rozmawiał z wiceministrem Koperskim na temat budowy mostu na Uldze i drogi Racibórz-Pszczyna

Jacek Wojciechowicz rozmawiał z wiceministrem Koperskim na temat budowy mostu na Uldze i drogi Racibórz-Pszczyna - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
43
Racibórz:

- To było spotkanie dwóch doświadczonych samorządowców w istotnej dla Raciborza sprawie. – Uzyskaliśmy zapewnienie, że to inwestycja priorytetowa z realną perspektywą szybkiego finansowania z Krajowego Planu Odbudowy – informuje Jacek Wojciechowicz w nadesłanym do mediów komunikacie.

mat. prasowy
Aktualności18 marca 202422:46

Mieli propozycje z innych komitetów, ale obrali własny kierunek. Konwencja Oblicz - Zjednoczonych dla Raciborza

Mieli propozycje z innych komitetów, ale obrali własny kierunek. Konwencja Oblicz - Zjednoczonych dla Raciborza - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
13
Racibórz:

To jak dotąd najskromniejsza konwencja samorządowa. KWW Oblicza - Zjednoczeni dla Raciborza zebrali na nią raptem 16 tys. zł, ale stawiają na łączące ich wartości, zgodę, rodzinę, a w sferze samorządowej m.in. przedsiębiorczość i nowy most.

red.
Reklama
Reklama
Sport17 marca 202400:16

Mistrzostwa Szkół Sportowych w Pływaniu - Racibórz 2024

Mistrzostwa Szkół Sportowych w Pływaniu - Racibórz 2024 - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Trzystu zawodników z 33 polskich klubów stawiło się na dwudniowych (16-17.03) zawodach w H2Ostróg. Racibórz reprezentują ekipy SP 8 i SP 15.

fot. M. Kościelniak
Reklama
Reklama
Reklama
Strony Partnerskie18 marca 202422:15

XVII Raciborskie Seminarium Pedagogiczne

XVII Raciborskie Seminarium Pedagogiczne - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Reprodukcja kapitału społecznego Raciborza w kontekście pokoleniowym to jeden z tematów podjętych podczas sesji naukowej w murach Akademii Nauk Stosowanych.

red.
Reklama
Aktualności18 marca 202413:06

Raport 998. Para z czajnika wzbudziła czujkę. Interweniowali strażacy

Raport 998. Para z czajnika wzbudziła czujkę. Interweniowali strażacy - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. FB/OSP Racibórz Markowice
Reklama

Partnerzy portalu

Dentica 24
ostrog.net
Szpital Rejonowy w Raciborzu
Spółdzielnia Mieszkaniowa
Ochrona Partner Security
Powiatowy Informator Seniora
PWSZ w Raciborzu
Zajazd Biskupi
Kampka
Nasz Racibórz - Nasza ekologia
Materiały RTK
Fototapeta.shop sklep z tapetami i fototapetami na zamówienie
Reklama
Reklama

Najnowsze wydania gazety

Nasz Racibórz 15.03.2024
14 marca 202421:35

Nasz Racibórz 15.03.2024

Nasz Racibórz 08.03.2024
7 marca 202423:50

Nasz Racibórz 08.03.2024

Nasz Racibórz 01.03.2024
29 lutego 202423:20

Nasz Racibórz 01.03.2024

Nasz Racibórz 23.02.2024
23 lutego 202409:04

Nasz Racibórz 23.02.2024

Zobacz wszystkie
© 2024 Studio Margomedia Sp. z o.o.