Fundacja z Rzuchowa dostała 200 tys. zł na odbudowę pałacu

Pałac odnawiany jest z przeznaczeniem na cele kulturalno-turystyczne, dlatego też już w chwili obecnej organizujemy różnorodne wydarzenia: spektakle, koncerty, spotkania autorskie i inne. Pragniemy aby jeszcze przed zakończeniem renowacji tętnił życiem i stał się jedną z atrakcji regionu. Chcemy przywrócić pałac mieszkańcom, tak aby mogli być dumni z zabytku, który jest bardzo ważnym elementem tożsamości lokalnej - opowiada Ewa Mackiewicz z Fundacji Na Rzecz Ochrony Dóbr Kultury im. Stefanii Himml w rozmowie z Agnieszką Helis.

Trwa renowacja pałacu Himmla w Rzuchowie. Jak przebiegają prace? Jak długo jeszcze potrwa remont?

Pałac w Rzuchowie do niedawna kojarzony był jako ruina przy trasie Racibórz-Rybnik, jednakże od dwóch lat w mediach pojawiają się informacje o pałacu w kontekście prowadzonych tu prac oraz wydarzeń kulturalnych. Bardzo cieszymy się, że pałac nie jest już postrzegany jako miejsce stracone. Renowacja prowadzona jest od ok 10 lat, jednakże od 2018 r. prace nabrały tempa. Jednym z najbardziej widocznych działań jest całkowita wymiana dachu, od konstrukcji po pokrycie. Dzięki dofinansowaniom Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i Urzędu Marszałkowskiego udało się dokonać renowacji dwóch stron budynku. W tym roku planowana była kolejna, jednakże w obecnej sytuacji nie jesteśmy pewni na ile będzie to realne. Zakres i koszty prowadzonych prac są ogromne, dlatego nie sposób przewidzieć w jakim terminie nastąpi koniec prac. Mamy nadzieję, że w przyszłości zespół pałacowo-parkowy w Rzuchowie będzie jednym z ciekawszych miejsc rekreacji weekendowej.

Dlaczego właśnie pałacem Himmla zajęła się Fundacja na Rzecz Ochrony Dóbr Kultury?

Pałac odnawiany jest z przeznaczeniem na cele kulturalno-turystyczne, dlatego też już w chwili obecnej organizujemy różnorodne wydarzenia spektakle, koncerty, spotkania autorskie i inne. Pragniemy aby pałac jeszcze przed zakończeniem renowacji tętnił życiem i stał się jedną z atrakcji regionu. Chcemy przywrócić pałac mieszkańcom, tak aby mogli być dumni z zabytku, który jest bardzo ważnym elementem tożsamości lokalnej. Właśnie dlatego zależy nam na współpracy zarówno z indywidualnymi mieszkańcami, jak również z instytucjami i organizacjami działającymi na terenie gminy.

Historia pałacu owiana jest tajemnicą, trudno znaleźć jakiekolwiek materiały, które szczegółowo opisują wydarzenia czy postacie mieszkające w pałacu. Dlaczego dostępnych jest tak niewiele informacji na temat historii pałacu i jej lokatorów?

Rzeczywiście, materiałów publikowanych na temat pałacu jest niewiele, a te które są, powtarzają kilka faktów oraz pogłosek na temat pałacu. Do tej pory nie było potrzeby prowadzenia badań archiwalnych, a właściwie nikt nie był nimi zainteresowany. Jako Fundacja zarządzająca obiektem postanowiliśmy zbadać dzieje pałacu oraz jego mieszkańców. Historia pałacu jest bogata i burzliwa. Myślę, że to temat na odrębny artykuł, a właściwie na całą książkę. Obecnie, przedstawiamy ją w formie postów na naszym facebooku - Pałac w Rzuchowie/ Fundacja na Rzecz Ochrony Dóbr Kultury. 

W rzuchowskim pałacu przez pewien czas znajdował się publiczny dom dziecka. Dlaczego został zamknięty? Co stało się z jego wychowankami?

Dom dziecka w Rzuchowie utworzony został w latach 50. XX w. Ministerstwo Zdrowia, któremu podlegały tego typu placówki - wyremontowało zniszczony pałac i adaptowało na cele placówki dla dzieci. Była to najbardziej znacząca przebudowa pałacu, która całkowicie zmieniła jego wygląd. Dom dziecka funkcjonował w pałacu do połowy lat 90. XX w., kiedy to zapadła decyzja o jego likwidacji. Wychowankowie zostali przeniesieni do innych placówek. W styczniu ubiegłego roku, w Domu Kultury w Rzuchowie odbyło się spotkanie dawnych wychowanków i pracowników domu dziecka, na którym pojawił się ok 30 osób. Mamy nadzieję, iż w niedalekiej przyszłości uda nam się zorganizować kolejne spotkanie, tym razem już w murach pałacu.

Powstaje książka o pałacu Himmla w Rzuchowie. Co czytelnicy będą mogli w niej znaleźć?

W roku 2019 Fundacja rozpoczęła zbieranie materiałów do publikacji, która początkowo miała być niewielką broszurką dotyczącą pałacu. Wydawało nam się, iż jest bardzo mało informacji o pałacu. Jednakże okazało się, że to miejsce ma bardzo ciekawą, momentami dramatyczną historię. W ramach poszukiwania materiałów do książki, przeprowadzono rozmowy z dawnymi pracownikami domu dziecka oraz seniorami z Rzuchowa. Prowadzona była także kwerenda archiwalna w Archiwach Państwowych w Raciborzu i Opolu. Dotarliśmy do dokumentów, które dotąd nie były analizowane, a które rzuciły nowe światło na historię pałacu i jego mieszkańców. Poszukiwania archiwalne przypominają nieco pracę detektywistyczną, gdzie na odnalezione dokumenty, wyznaczają kierunek badania kolejnych śladów. Planowana publikacja stale się rozrasta, pojawiają się nowe fakty, plotki o pałacu znajdują potwierdzenie w dokumentach. Chcielibyśmy, aby książka stanowiła rzetelne źródło wiedzy, dlatego na razie gromadzimy materiał, co jest niezwykle czasochłonne.

Popularyzacja nieznanej dotąd historii to ważne zadanie dla fundacji. Czy poza książką, powstają inne sposoby przekazania jej mieszkańcom regionu? 

W ubiegłym roku przygotowany został spektakl teatralny oparty o znane nam fakty i legendy. W przygotowanie niecodziennego, interaktywnego przedstawienia zaangażowali się licznie mieszkańcy Rzuchowa, których wsparł Teatr SAFO z Rydułtów. Spektakl wyreżyserowany przez Katarzynę Chwałek-Bednarczyk spotkał się z żywym zainteresowaniem mieszkańców. Z uwagi na nietypową formę, spektakl był prezentowany pięciokrotnie dla niewielkich, 20-30 osobowych grup, zainteresowanie było tak ogromne, że wójt gminy postanowił dofinansować organizację kolejnych spektakli w innym terminie. Nie jest to jedyna sytuacja, kiedy zainteresowanie jakimś wydarzeniem przewyższa nasze możliwości logistyczne. Wszystkie wydarzenia odbywające się wewnątrz pałacu mają pełną widownię. Nawet te, które odbywały się w ekstremalnych warunkach np. kiedy awaria prądu spowodowała, że w grudniu nie udało się nagrzać sali przed spektaklem. 

W takim razie co dalej? Jakie kolejne wydarzenia kulturalne są planowane w murach rzuchowskiego pałacu? 

Sytuacja epidemiologiczna bardzo pokrzyżowała nasze plany, zarówno te związane z renowacją jak i z działalnością kulturalną. Mamy nadzieję, że uda nam się zrealizować chociaż cześć z planów, takich jak pokazy filmowe czy koncert flamenco. Chcemy zorganizować również dwie wystawy, jedna "Królowe flamenco" związana z koncertem, druga poświęcona aikido, której towarzyszyć będą pokazy aikido i warsztaty orgiami. Planowany jest też dzień zdrowia, podczas którego będzie możliwość wykonania bezpłatnych badań. Jednakże, z powodu obecnej sytuacji, wszystkie plany na razie są wstrzymane i nie wiemy które i kiedy uda nam się zrealizować.

W ramach programu ochrony zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pałac w Rzuchowie otrzymał 200 tys. zł dofinansowania.

Czytaj także Pałac w Rzuchowie wstaje z ruin. Tak dziś wyglądają jego wnętrza