ChatGPT i Gemini wskazują, że władze miasta mylą się w sprawie SP 13. To zła decyzja strategiczna

Za nami sesja nadzwyczajna Rady Miasta, na której miały zapaść decyzje co do nowego kształtu sieci placówek oświatowych. Koszty utrzymania szkół rosną, liczba dzieci spada - tu ChatGPT i Gemini nie mają wątpliwość - trzeba podjąć działania.

W jakim kierunku powinny pójść zmiany? Prezydent Jacek Wojciechowicz wspólnie z naczelnikiem miejskiej oświaty Krzysztofem Żychskim proponują m.in. likwidację SP 13 od 2028 r. Budzi to opór nauczyciel i rodziców. Dlaczego SP 13? - pytają radni Silnego Raciborza i Lepszego Raciborza, którzy dziś, 16.12., wyszli z sali obrad. Zabrakło kworum. Sesja została zamknięta. Żadnych decyzji nie podjęto. Nie ma jednak przed nimi ucieczki.

Jakie rozwiązania proponuje sztuczna inteligencja - ChatGPT i Gemini? Jako źródło danych importowaliśmy materiał przygotowany dla radnych przez naczelnika Żychskiego, zadając pytania o kierunek zmian oraz szkoły, które - jeśli już - należałoby zlikwidować. Co ciekawe, obydwa modele uznały, że likwidacja SP 13 to zły krok.

Gemini od Google

Biorąc pod uwagę twarde dane z przedstawionego dokumentu, zamknięcie SP 13 byłoby decyzją bardzo trudną do uzasadnienia merytorycznego i prawdopodobnie błędną z punktu widzenia logiki sieci szkolnej, mimo że szkoła ta boryka się z pewnymi problemami.

Co więcej, Gemini uznaje Trzynastkę za filar systemu:

Oto dlaczego SP 13 powinna pozostać w sieci (i jakie są argumenty przeciwko jej zamykaniu):

1. Skala i wielkość szkoły
SP 13 z prognozowaną liczbą 426 uczniów na rok 2025 jest placówką średniej wielkości, która zapewnia stabilność systemowi. W porównaniu do małych jednostek (jak SP 3 – 219 uczniów), SP 13 znacznie lepiej wykorzystuje swój potencjał infrastrukturalny. Zamknięcie tak dużej szkoły wymusiłoby konieczność upchnięcia ponad 400 dzieci w innych placówkach, co mogłoby doprowadzić do przepełnienia klas w sąsiednich szkołach (np. SP 15 czy SP 18) i wprowadzenia dwuzmianowości.

2. Relatywna efektywność kosztowa
W oświacie obowiązuje zasada, że im większa szkoła, tym niższy koszt utrzymania jednego ucznia (tzw. korzyści skali). Choć koszty osobowe w SP 13 rosną (podobnie jak w całym Raciborzu), to przy 426 uczniach subwencja oświatowa pokrywa znacznie większą część wydatków niż w przypadku szkół małych. Likwidacja SP 13 nie przyniosłaby tak czystych oszczędności, jakich można by oczekiwać, bo miasto i tak musiałoby sfinansować naukę tych dzieci w innym miejscu.

3. Aspekt społeczny i lokalizacja
SP 13 obsługuje konkretny, duży rejon miasta. Jej zamknięcie wywołałoby ogromny opór społeczny, znacznie większy niż w przypadku małych przedszkoli czy bardzo małych szkół podstawowych. Rodzice dzieci z SP 13 stanowią dużą grupę nacisku, a argumentacja o "pustych murach" w tym przypadku jest trudniejsza do obrony niż w placówkach o połowę mniejszych.

Co zamiast zamykania? (Alternatywa dla SP 13)
Zamiast zamykania SP 13, dokument sugeruje inną drogę optymalizacji, która mogłaby objąć tę placówkę:

Analiza wykorzystania budynku: Jeśli w SP 13 są wolne sale (ze względu na spadek z 529 do 426 uczniów), racjonalnym krokiem byłoby przeniesienie tam oddziałów przedszkolnych z mniejszych, kosztownych w utrzymaniu budynków przedszkolnych (np. P16 lub P20).

Utworzenie Zespołu Szkolno-Przedszkolnego: To pozwoliłoby na jeszcze lepsze wykorzystanie wspólnej administracji (choć księgowość jest już centralna, pozostaje kwestia dyrekcji i obsługi technicznej).

Podsumowując: Jeśli miałbym wskazać szkoły do restrukturyzacji w pierwszej kolejności, SP 13 byłaby na samym końcu tej listy.

Najpierw należałoby się zająć:

Najmniejszymi przedszkolami (P20, P16).
Najmniejszą szkołą podstawową (SP 3).

Optymalizacją powierzchni w szkołach, które mają duże, niedogrzane i niewykorzystane budynki.

SP 13 na ten moment wydaje się być filarem systemu, który należy raczej dociążyć (np. poprzez przedszkolaki), niż likwidować.

Gemini nie jest za to łaskawe wobec SP 4, która - według propozycji prezydenta - miałaby przejąć po 2028 r. uczniów SP 13.

- Szkoła Podstawowa nr 4: Choć prognozuje się tam wzrost do 359 uczniów w 2025 r., warto zauważyć, że jeszcze w 2017 r. szkoła ta liczyła 604 uczniów. Tak duży spadek (niemal o połowę) oznacza, że budynek jest obecnie wykorzystywany znacznie poniżej swoich pierwotnych możliwości, co generuje wysokie koszty utrzymania metrażu na jednego ucznia - wskazuje model Google. 

- Decyzja o ewentualnym zamknięciu SP 4 jest znacznie trudniejsza i bardziej wielowymiarowa niż w przypadku małych jednostek, ale z perspektywy danych zawartych w dokumencie, SP 4 znajduje się w specyficznej, niepokojącej sytuacji. Gdybym miał wybierać między zamknięciem SP 13 a SP 4, analiza danych sugeruje, że SP 4 jest w trudniejszym położeniu, choć jej zamknięcie również nie powinno być pierwszym krokiem - przekonuje Gemini. Werdykt SI od Google: Nie rekomendowałbym "zamknięcia" SP 4 w tradycyjnym sensie (likwidacji placówki), ponieważ 359 uczniów to wciąż duża społeczność. Jednak SP 4 jest znacznie lepszym kandydatem do głębokiej restrukturyzacji niż SP 13. To w SP 4 należałoby w pierwszej kolejności szukać oszczędności poprzez skomasowanie tam innych usług edukacyjnych (przedszkoli) lub zmianę przeznaczenia części budynku.

ChatGPT

Krótko: nie – likwidacja SP 13 nie jest dobrym rozwiązaniem ani ekonomicznie, ani organizacyjnie, ani społecznie. Poniżej uzasadnienie, wyłącznie w oparciu o dane z dokumentu i realia funkcjonowania sieci.

Co dałaby likwidacja SP 13? To pytanie wielokrotnie padało z ust radnych. Oto odpowiedź ChatGPT.

I Koszt i efektywność

Z danych:
SP 13 nie jest szkołą najdroższą na ucznia,
- zatrudnienie w etatach (ok. 63) jest proporcjonalne do liczby uczniów,
- nie występują skrajnie złe wskaźniki uczniów na etat.

Likwidacja SP 13 nie rozwiązuje głównego problemu kosztowego, bo:
- jej uczniowie musieliby trafić do innych szkół,
- koszty wynagrodzeń „przeniosłyby się” razem z nimi,
- oszczędność byłaby pozorna, a nie strukturalna.

II Rola SP 13 w układzie miasta

SP 13:
- pełni funkcję szkoły osiedlowej o dużym zasięgu,
- stabilizuje sieć w swojej części miasta,
- „odciąża” większe szkoły (SP 15, SP 18).
Jej likwidacja oznaczałaby:
- rozlanie obwodów na inne placówki,
- ryzyko przepełnień,
- wzrost kosztów dowozów i logistyki.

III Aspekt społeczny i polityczny

SP 13 to:
duża społeczność uczniów i rodziców,
silna identyfikacja lokalna,
duży potencjał protestu.
➡️ Koszt polityczny bardzo wysoki, przy niewielkim zysku finansowym.

IV Co zamiast likwidacji SP 13
Jeśli celem są oszczędności:
SP 13 powinna być szkołą przejmującą, nie likwidowaną,

V Wniosek końcowy
Likwidacja SP 13 to zła decyzja strategiczna, ponieważ:
- nie uderza w rzeczywiste źródła kosztów,
- destabilizuje sieć szkół,
- generuje silny sprzeciw społeczny,
- daje niewspółmiernie małe oszczędności.

Jeżeli w ogóle rozważać zamykanie szkół podstawowych, to:
- najpierw najmniejsze i najsłabsze strukturalnie,
- a SP 13 powinna być traktowana jako element rozwiązania, nie problemu.

I końcowe zalecenie sztucznej inteligencji od OpenAI

Największy błąd, którego należy unikać
❌ Próba przeprowadzenia reformy jednym ruchem, bez etapów
❌ Brak narracji demograficznej („to nie decyzja polityczna, tylko matematyka”)
❌ Zamykanie szkół podstawowych jako pierwszych

Każdy z naszych czytelników może sam wyrobić sobie opinię konwersując z modelami SI - materiał analityczny TUTAJ.