Reklama

Najnowsze wiadomości

Styl życia24 czerwca 201809:03

Raciborskie archiwum nazistów z dwoma milionami zrabowanych książek

Raciborskie archiwum nazistów z dwoma milionami zrabowanych książek  - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
4
Reklama
Racibórz:

Historia na weekend. Alfreda Rosenberga (na zdj. obok klasztoru na Płoni) nazywano diabłem, który stworzył Hitlera. Bez trudu są dostępne publikacje potwierdzające taki opis. To właśnie ten człowiek jest odpowiedzialny za wprowadzanie teorii o nadludziach i o konieczności zdobywania przestrzeni życiowej dla Niemców. Alfred Rosenberg zostanie zapamiętany jako jeden z największych zbrodniarzy w historii ludzkości. Skazano go w procesie norymberskim na śmierć i karę wykonano w 1946 roku. Losy jego zbrodni są nierozerwalnie związane z Raciborzem i jego okolicami - pisze dr Jan Krajczok. 

Niemiecki nazista został oskarżony nie tylko o zbrodnie przeciwko ludzkości, ale również o niszczenie kultury podbitych narodów i grabież ich dorobku na niespotykaną w dziejach skalę, która dotyczyła całej okupowanej Europy. Alfred Rosenberg już w latach trzydziestych tworzył podwaliny pod nazistowskie centrum badań, które miało być powiązane z uniwersytetem dla przyszłych elit tysiącletniej Rzeszy. Instytucja ta musiała być jednak wyposażona w materiały naukowe do pozyskiwania których wyznaczono ideologa , który stworzył strukturę organizacyjną nazwaną Sztab Operacyjnym Rosenberga. Ta właśnie instytucja na okupowanych przez Niemców terenach zajmowała się rabowaniem dóbr kultury podbitych narodów. Działania grupy skupiały się na rabunku mebli, dzieł muzycznych i książek.

Siedziba instytucji Rosenberga znajdowała się w Berlinie, lecz wskutek nalotów alianckich latem 1943 roku postanowiono ją wraz ze zrabowanymi książkami przenieść w inne miejsce. Wybór padł na Racibórz, o czym decydowało położenie miasta i bardzo dobre połączenie kolejowe z całą Europą.

Centrala biura Sztabu Operacyjnego Rosenberga została przeniesiona do raciborskiego klasztoru franciszkanów na ulicę Sudecką 27. Główny magazyn zrabowanych książek postanowiono urządzić w opustoszałej synagodze miasta i w żydowskiej łaźni. Budynki te z oczywistych względów w 1943 roku były puste i tylko lekko zniszczone po upiornych wydarzeniach nocy kryształowej w listopadzie 1938 roku, kiedy w całych Niemczech doszło do pogromu Żydów. W pożydowskich budynkach umieszczono woluminy które zrabowano we Francji i w Belgii. Były to głównie książki żydowskich intelektualistów, jak również zbiory rodziny Rothshildów. Wśród nich najcenniejsze były te należące do Andre Gide'a i Leona Bluma.

Po krótkim czasie, poza księgozbiorami przywożonymi z Berlina, w Raciborzu zaczęły pojawiać się zrabowane księgozbiory ze wschodu, zaczęto więc wykorzystywać na magazyny budynki wokół synagogi i inne. Jeden z większych magazynów znajdował się się na raciborskim rynku w domu handlowym po żydowskim kupcu Walterze Eblu. Kiedy wojska niemieckie wkroczyły do niegdyś polskiego Nieświeża, okupowanego wcześniej przez Sowietów w Raciborzu pojawił się transport książek, z rękopisami należącymi do książęcego rodu Radziwiłłów. Nowe, niemieckie łupy umieszczono na ulicy Niedertorstrasse 108, czyli na dzisiejszej ulicy Młyńskiej, choć numer budynku, jeżeli przetrwał wojnę, zapewne jest inny. W miarę posuwania się ofensywy niemieckiej na wschód do miasta zaczęło spływać takie ilości księgozbiorów, że Rosenberg podjął decyzję o zwiększeniu przestrzeni magazynowej. Dwieście tysięcy nowych woluminów z Mińska umieszczono więc w pobliskim Pawłowie. Fabryka papierosów w Krzanowicach również została magazynem dla książek ze wschodu, a dodatkowo pojawiła się w niej zawartość dziesięciu wagonów złupionych dóbr kultury przechowywanych wcześniej w Berlinie. Po zdobyciu przez Niemców Kijowa w mieście pojawiła się zawartość tamtych bibliotek z książkami carskimi włącznie. Przestrzenią magazynową stały się więc zamek w czeskich dzisiaj Silcherowicach, magazyny w Tworkowie i zamek Chrostach.

Największą jednak filią Sztabu Operacyjnego Rosenberg stała się Pszczyna. Właściciele tamtejszego pałacu, członkowie rodziny von Pless nie mieli świadomości czym zajmuje się nazistowska grupa i nie mogli odmówić udostępnienia budynków. Pałacowe magazyny i pomieszczenia pobliskiego szpitala zostały, podobnie jak w Raciborzu i okolicach, zaadoptowane na potrzeby przechowywania złupionych księgozbiorów. Szacunkowo przyjmuje się, że w Raciborzu i okolicach niemieccy naziści zgromadzili około dwóch milionów woluminów.
Alfred Rosenberg nadzorujący magazynowanie i porządkowanie spływających do Raciborza zagrabionych z całej Europy książek nieustająco prowadził prace badawcze nad wyższością rasy panów i niższością Żydów oraz Słowian. Skutki jego prac zostały zaprezentowane nazistowskim dygnitarzom na wystawie w Raciborzu, która odbyła się w maju 1944 roku. Zaproszonym gościom przedstawiono również domniemane dowody na powiązania pomiędzy żydowskimi masonami a Winstonem Churchillem i prezydentem USA, Franklinem Rooseveltem.

Z chwilą zbliżania się frontu sowieckiego do Raciborza, Alfred Rosenberg podjął decyzję o ewakuacji dwóch milionów książek w głąb Niemiec. Na nową bazę dla złupionych dóbr kultury wyznaczono miasto Lichterfels i zamek Banz w Górnej Frankonii. Miejsca te były prywatnymi posiadłościami pracowników biura Alfreda Rosenberga. Ostatecznie cała grupa nazistów uciekła z miasta pomiędzy 12 a 14 lutym 1945 roku. Część zbiorów udało się wywieźć z Raciborza i dotarły w okolice Drezna, większość została jednak w wagonach w okolicach Pszczyny i Mysłowic. Niektóre z ksiąg zostały przejęte przez Sowietów i część z nich zaginęła w niewyjaśnionych okolicznościach, co dotyczy transportu z Drezna do Kijowa. Inna część księgozbioru została odnaleziona na terenie Niemiec po zakończeniu wojny i zwrócona prawowitym właścicielom. Wiedza o powojennych losach woluminów do dziś jest niepełna. To, że część książek zaginęła wynika z dokumentacji pozostawionej przez grupę Rosenberga. Nie zniszczono jej, co zazwyczaj praktykowano na krotko przed wejściem wojsk alianckich. Ślady zbrodniczej działalności diabła, który stworzył Hitlera są w dyspozycji uniwersytetu Harvarda w USA. Prace nad nimi prowadzi profesor Patricia Kennedy Grimsed. Część efektów swoich badań opublikowała w "Roads to Ratibor: Library and Archival Plunder by the Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg" w roku 2005. Praca została przetłumaczona na język polski przez Tomasza Olszewskiego z Poznania. Zagadnienie zrabowanych książek, które przechowywano w czasie wojny w Raciborzu jest również tematem książek dokumentalnych Andersa Rydella ze Szwecji, który opublikował w lutym tego roku książkę "The Book Thieves. The Nazi Looting of Europe's Libraries and the Race to Return a Literary Inheritance".

Raciborski wątek nazistowskich grabieży leży więc ciągle w polu zainteresowania i naukowców, i dziennikarzy śledczych na świecie. Dzieje się tak, ponieważ zagadka losów zagrabionych dzieł nie została do końca rozwikłana. Nie można wykluczyć, że część księgozbiorów nigdy nie opuściła Raciborza i jego okolic.

Dr Jan Krajczok

Autor: dr Jan Krajczok , redakcja@naszraciborz.pl

Bądź na bieżąco z nowymi wiadomościami. Obserwuj portal naszraciborz.pl w Google News.

Reklama
Reklama

Komentarze (4)

Dodaj komentarz

Autor: Gość (Aby podpisać komentarz swoim nickiem musisz się zalogować)
Portal naszraciborz.pl przeciwstawia się niestosownym, nasyconym nienawiścią komentarzom,
niezależnie od wyrażanych poglądów. Jeśli widzisz komentarz, który jest hejtem – wyślij nam zgłoszenie.
Pozostało (1000) znaków do wykorzystania
Aby potwierdzić, że jesteś człowiekiem kliknij: pizzę
Reklama
Reklama

Najczęściej czytane artykuły

Reklama
Aktualności26 marca 202409:45

Wózek widłowy zmiażdżył podudzie pracownika

Wózek widłowy zmiażdżył podudzie pracownika - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. arch. portalu
Aktualności27 marca 202410:26

Zielone Płuca na Ostrogu kontra deweloperka. Tężnia finiszuje a radny mówi o kulisach inwestycji [FOTO LOTNICZE]

Zielone Płuca na Ostrogu kontra deweloperka. Tężnia finiszuje a radny mówi o kulisach inwestycji [FOTO LOTNICZE] - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
37
Racibórz:

Zielone Płuca Ostroga to projekt, który w 2021 r. poparło ponad 3,5 tysiąca mieszkańców Raciborza. W kwietniu 2024 r. kończy się pierwszy etap tego projektu. Raciborzanie będą mogli odpocząć przy tężni, która powstaje przy zbiegu ulic Książęcej i Elżbiety.

red.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności26 marca 202409:36

Jazda na zderzaku zakończona kolizją

Jazda na zderzaku zakończona kolizją - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. arch. portalu
Reklama
Aktualności27 marca 202414:47

Konwencja programowa PiS do powiatu. Pięć konkretów [WIDEO]

Konwencja programowa PiS do powiatu. Pięć konkretów [WIDEO] - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
15
Racibórz:

Poseł Paweł Jabłoński oraz kandydaci PiS do Rady Powiatu Raciborskiego przedstawili dziś, 27.03., na Rynku swoje najważniejsze założenia programowe na kadencję 2024-2029.

red.
Aktualności26 marca 202423:27

Groźne zdarzenie u sąsiadów. Winna sarna

Groźne zdarzenie u sąsiadów. Winna sarna - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
KPP Wodzisław Śl.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności26 marca 202422:16

Pamiętaj o konfesjonale. Przedświąteczna spowiedź w raciborskich parafiach

Pamiętaj o konfesjonale. Przedświąteczna spowiedź w raciborskich parafiach - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Przygotowania do Świąt Wielkanocnych w wielu domach już na ostatniej prostej. Raciborskie parafie zachęcają w tym czasie do skorzystania z sakramentu pokuty.

opr. J.P.
Reklama
Reklama
Reklama

Partnerzy portalu

Dentica 24
ostrog.net
Szpital Rejonowy w Raciborzu
Spółdzielnia Mieszkaniowa
Ochrona Partner Security
Powiatowy Informator Seniora
PWSZ w Raciborzu
Zajazd Biskupi
Kampka
Nasz Racibórz - Nasza ekologia
Materiały RTK
Fototapeta.shop sklep z tapetami i fototapetami na zamówienie
Reklama
Aktualności26 marca 202423:13

Raciborskie samorządy dostały wsparcie na drogi dojazdowe do gruntów rolnych

Raciborskie samorządy dostały wsparcie na drogi dojazdowe do gruntów rolnych - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
8
Racibórz:

Wręczono kolejne umowy na budowę i modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych w naszym regionie. Do gmin z subregionów centralnego i zachodniego trafi łącznie ok. 8 mln zł. Pieniądze otrzymały: Pietrowice Wielkie, Kornowac, Racibórz i Powiat Raciborski.

ŚlUM
Reklama
Reklama

Najnowsze wydania gazety

Nasz Racibórz 22.03.2024
21 marca 202421:40

Nasz Racibórz 22.03.2024

Nasz Racibórz 15.03.2024
14 marca 202421:35

Nasz Racibórz 15.03.2024

Nasz Racibórz 08.03.2024
7 marca 202423:50

Nasz Racibórz 08.03.2024

Nasz Racibórz 01.03.2024
29 lutego 202423:20

Nasz Racibórz 01.03.2024

Zobacz wszystkie
© 2024 Studio Margomedia Sp. z o.o.