Racibórz i ziemia raciborska w okresie wielkiej wojny 1914-1918 cz. 6

Cesarz niemiecki Wilhelm II był przeświadczony o swym geniuszu, uprawiał politykę światową, uwielbiał przy tym potrząsać szabelką, pokazywać siłę Rzeszy. Za jaką cenę? W wyniku wielkiej rozbudowy floty Rzesza zadłużyła się, politycznie była izolowana na arenie międzynarodowej. Cesarz, jego doradcy i generałowie nie posiadali najwyraźniej wyczucia do niebezpieczeństw, jakie niosła za sobą uprawiana przez nich buńczuczna, wielkomocarstwowa polityka. Dążenie do wielkomocarstwowości i dominacji światowej spowodowało sprzymierzenie się wielu państw przeciw Niemcom. Niemcy z kolei czuli się coraz bardziej osaczeni przez wrogi związek państw, i taki obraz zaczął dominować w szerokich kręgach społeczeństwa niemieckiego oraz w środkach masowego przekazu.

Mobilizacja armii niemieckiej

Armia, przede wszystkim wojska lądowe, potem marynarka i inne, nowe rodzaje wojsk, były podstawą funkcjonowania Rzeszy. Sama egzystencja armii, jej pozycja, hierarchia wewnętrzna była niezbywalnym elementem porządku i państwowości Rzeszy, która była nie tylko państwem posiadającym armię, ale też państwem na wskroś zmilitaryzowanym. Armia – niejako zbrojne ramię narodu, prócz rządu i parlamentu, była trzecim filarem porządku wewnętrznego i polityki wielkomocarstwowej. Należy jednak stwierdzić, że chociaż ówczesne Niemcy nie były państwem demokratycznym, to jednak były dobrze funkcjonującym państwem prawa. Tego możemy nawet dzisiaj ówczesnej Rzeszy pozazdrościć, bowiem czym jest chociażby formalnie demokratyczne państwo bez praworządności i przestrzegania prawa – smutną kreaturą.

Armia niemiecka (Deutsches Heer 1871-1918) była jedną z najsilniejszych i najnowocześniejszych armii ówczesnego świata. Na stopie pokojowej w roku 1914 składała się z 25 korpusów armijnych liczących 800 675 żołnierzy i 160 092 koni.

Korpus armijny był w okresie pokoju najwyższym ośrodkiem administracyjnym: dowodzenia, szkolenia i zarządzania. Był też największym, samodzielnym związkiem taktycznym do samodzielnego wykonywania zadań operacyjnych. Do roku 1914 korpusy armii niemieckiej składały się zwykle z dwóch dywizji oraz wielu mniejszy jednostek, w tym jednostek pomocniczych i inżynieryjnych. Na czele korpusu stał dowodzący nim generał.

W roku 1913 utworzono też osiem inspekcji armijnych. Były one instytucjami nadrzędnymi w stosunku do korpusów. W okresie pokoju ich zadaniem było głównie kontrolowanie funkcjonowania rozlokowanych na terenie ich działalności korpusów. W chwili mobilizacji i wybuchu I wojny światowej wszystkie inspekcje armijne zostały przekształcone w dowództwa armii (Armeeoberkommandos), którym podporządkowano trzy lub cztery korpusy armijne.
Każdy obywatel Rzeszy, zdolny do służby wojskowej i nie skazany prawomocnym wyrokiem, był od 17 do 45 roku życia powołany w różnych formach do służby wojskowej. Aktywna służba w jednostkach trwała do 1893 roku trzy, później dwa lata. Każdy zdolny do służby w wojskach lądowych czy marynarce mógł być do niej pociągnięty od 20 do 39 roku życia.
Służba wojskowa składała się z kilku okresów: Pierwszym był okres aktywnej służby w oddziałach (trzy, potem dwa lata) - od 20 do 28 roku życia. Po służbie aktywnej żołnierze pozostawali pięć lat w rezerwie. Następnie przechodzili na pięć lat do landwery I powołania. Do skończenia 39 lat byli członkami landwery II powołania. W okresie pokoju członkowie landwery odbywali coroczne ćwiczenia, zaś podczas wojny byli powoływani głównie do oddziałów garnizonowych i okupacyjnych.

Osoby, które nie należały do żadnej z wymienionych kategorii powoływano w razie potrzeby do pospolitego ruszenia (Landszturm). W XIX wieku służono w tej jednostce do 50 roku życia. Przed I wojną światową okres przynależności do pospolitego ruszenia trwał od 17 do 45 roku życia. W okresie wojny członkowie tej formacji mogli być powoływani do służby, a w szczególnych przypadkach także do regularnych oddziałów.

Oddziały pospolitego ruszenia miały jednak wykonywać głównie zadanie ochrony swego terytorium, w tym policyjne. Rozkaz (dekret) o powołaniu pospolitego ruszenia mógł wydać tylko cesarz.

cdn. Renata, Piotr Sput