Utrwalił się mylny pogląd, że zbiornik w Raciborzu będzie piętrzył każde wezbranie

- Najważniejsze bezsprzecznie jest bezpieczeństwo mieszkańców, to że mogą być spokojni o swoje zdrowie, życie i dobytek. Że nie powtórzą się już skutki powodzi z 1997r., a właśnie z myślą o takich katastrofach powstał ten zbiornik. Przejmuje wezbrane wody Odry przy określonym przepływie i gromadzi je w swojej czaszy, by odciążyć koryto poniżej. Rolą administratora jest sterowanie pracą takiego obiektu, systemowe zarządzanie sytuacją, w taki sposób by nie nałożyły się na siebie kolejne fale wezbrania. Właśnie ten aspekt wzbudza najwięcej emocji i niezrozumienia, choć także za sprawą przekazu publicznego, stopniowo się to zmienia. W regionie utrwalił się mylny pogląd, że suchy zbiornik w Raciborzu będzie piętrzył każde wezbranie, że będzie uruchamiany po każdym opadzie deszczu, podczas gdy polder został zaprojektowany na powodzie tysiąclecia. Przechwytuje i wypłaszcza fale wezbraniowe, zgodnie z przepływem i w oparciu o prognozy. Musimy być przygotowani na dynamikę sytuacji meteorologicznych, która z roku na rok jest większa. Tym samym zbiornik musi być w stanie przyjąć falę, jaka może uformować się na Odrze u naszych południowych sąsiadów. Piętrzenie wód o mniejszych przepływach, bez zważania na prognozy niosłoby ze sobą widmo katastrofy dla terenów położonych poniżej. Należy też pamiętać, że zbiornik oddziałuje na obszary cenne przyrodniczo, a jego funkcjonowanie nie może kolidować z uzyskanymi decyzjami środowiskowymi - tłumaczy dyrektor Kurz.

Dyrektor Mirosław Kurz w swojej karierze zawodowej był związany m.in. z Rafako S.A.

Chrzest bojowy zbiornik przeszedł w połowie października 2020r. Przechwytując wezbranie na Odrze, wypłaszczył falę wezbraniową i uchronił przed skutkami powodzi tereny położone poniżej, począwszy od Raciborza przez Opole, na Wrocławiu kończąc.

- W dniach 12–15.10.2020r. w południowej Polsce wystąpiły obfite opady deszczu. Padało zresztą nie tylko w Polsce. Chłodny front atmosferyczny, przebiegał od północnej Rosji, aż po Włochy. Rozdzielał dwie różne masy powietrza: chłodną na zachodzie Europy i ciepłą na wschodzie, tworząc niże, które zgodnie z cyrkulacją południkową, w tych dniach wędrowały znad Morza Śródziemnego m.in. przez Polskę, niosąc bardzo duże ilości wody. Skutkowało to intensywnym i wielkopowierzchniowym opadem deszczu, który z kolei spowodował wezbranie na rzekach, zwłaszcza w dorzeczu Odry. Przypomnę, że rzędne na niektórych ciekach w regionie Górnej Odry w tym czasie zbliżone były do wartości wód 1% - woda stuletnia. Tak było np. na rzece Osobłodze. Najwyższy stan na wodowskazie Racławice Śląskie odnotowano w dniu 14.10.2020r. o godz. 19:00 – 414 cm. Dla porównania na profilu wodowskazowym Racławice Śląskie w dniu 07.07.1997 r stan wyniósł 438 cm. Między 13 a 14 października w Opolu został pobity rekord dobowego opadu dla tego miesiąca z 1966 roku (34 mm/m2) i wyniósł 46,2 mm/m2. Zważając na powyższe, prognoza IMGW mówiła o przepływie w korycie rzeki Odry rzędu 1200 – 1400 m3/s (w przekroju wodowskazowym Krzyżanowice). Nie było na co czekać. Piętrzenie wody w zbiorniku Racibórz Dolny rozpoczęło się 14 października, ok. godz. 15:30. Taką decyzję na wiosek Wojewody Opolskiego podjął Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, Pan Przemysław Daca. Nadchodząca fala wezbraniowa oraz prognozy hydrologiczne przewidywały ryzyko dla zabudowy mieszkalnej i dla jednoimiennego wtedy szpitala w Kędzierzynie-Koźlu, strategicznej jednostki, w której leczeni byli pacjenci chorzy na covid-19. Dodatkowo spłaszczenie fali wezbraniowej zażegnało ryzyko zalania oczyszczalni ścieków w Kędzierzynie – Koźlu - tłumaczy dyrektor Kurz.

- Chrzest bojowy zbiornika Racibórz Dolny trwał bez mała tydzień, od 14.10.2020 do 19.10.2020r. Do godziny 09:00 dnia 19 października 2020 r. zbiornik w Raciborzu zretencjonował około 45 mln m3 wody, przy rezerwie powodziowej 140 mln m3. Maksymalnie polder wypełniony był w około 27% (50,5 mln m3). Zbiornik samoczynnie rozpoczął opróżnianie 19 października br. – dopływ do zbiornika był niższy od odpływu. Ze zbiornikiem Racibórz współpracował także położony powyżej polder Buków, którego pojemność powodziowa wynosi 57 mln m3. Nie chcę, żeby zabrzmiało to podniośle, ale praca zbiornika Racibórz Dolny była autentycznym, historycznym momentem – po raz pierwszy w historii Dorzecza Górnej Odry Wody Polskie systemowo sterowały wodą, wywierając czynny wpływ na terenie zlewni. Równolegle z rozwojem sytuacji na rzece Odrze Centra Operacyjne Ochrony Przeciwpowodziowej w Gliwicach i Wrocławiu wypracowały optymalne rozwiązanie, aby za sprawą pracy zbiorników Turawa, Otmuchów i Nysa uniknąć nałożenia się na siebie fal wezbraniowych. Zbiorniki Kaskady Nyskiej wykorzystały w tym czasie już prawie całą dostępną rezerwę powodziową i konieczne były zrzuty wody. Podjęcie decyzji o zwiększeniu odpływu ze zbiorników we właściwym momencie i ustalenie ich przepływów, a przede wszystkim uruchomienie polderów Buków i Racibórz Dolny, pozwoliło na ochronę wielu miejscowości przed zalaniem. Wśród nich były m.in.: Dziergowice, Lubieszów, Bierawa, Koźle, Brzeźce, Obrowiec, Sławice, Żelazna, a także miasto Brzeg. Mimo, że sytuacja była dynamiczna, towarzyszył jej spokój. Służby Wód Polskich w terenie, obsługa zbiornika, monitorowała sytuację, wykonując kolejne czynności. Nasze Centrum Operacyjne Ochrony Przeciwpowodziowej było w stałym kontakcie z wojewódzkim oraz gminnymi centrami zarządzania kryzysowego. Uruchomienie zbiornika było też testem dla aparatury i systemów, którymi naszpikowany jest zbiornik - informuje dyrektor.

fot. PGW Wody Polskie, Obiektyw Piotr Krysiak, Mateusz Jęczmionka, Adam Borowski,