Cyberprzestępczość a polskie przepisy prawne

Przestępstwa internetowe to problem i wyzwanie nie tylko dla organów ścigania, ale także dla prawodawców. Według oficjalnych danych tylko w pierwszym półroczu 2016 roku odnotowano aż 25 824 przestępstw, do których realizacji wykorzystane zostały sieci komputerowe. Wśród nich znalazły się między innymi zgłoszenia dotyczące kradzieży tożsamości, rozpowszechniania treści pedofilskich, ataków na systemy komputerowe oraz nowoczesnych form kradzieży danych – skimmingu i phishingu.

Postępujące zjawisko powodowane jest złożonymi czynnikami, wśród których znajdują się również niewystarczające zmiany prawne. Za rozwojem nowych technologii nie zawsze nadążają odpowiednie zmiany ustawodawcze, co sprzyja narastaniu problemu. 

Czym jest cyberprzestępczość?

Choć pojęcie cyberprzestępczości jest stale obecne w mediach i  literaturze przedmiotowej nadal nie doczekało się polskiej wykładni prawnej sensu stricto. Brak odpowiednich regulacji rodzi konieczność korzystania z ustaleń organizacji międzynarodowych, których Polska jest uczestnikiem. Oto przegląd niektórych z nich:

• Unia Europejska uznaje, że cyberprzestępstwo to każde działanie wymierzone przeciwko poufałości i integralności danych, szpiegostwo komputerowe, sabotaż komputerowy oraz nielegalny podsłuch.
• Organizacji Narodów Zjednoczonych postuluje podział przestępstw internetowych na ujęcie wąskie i szerokie. Pierwsze oznacza wszelkie niedozwolone działania o charakterze elektronicznym wymierzone przeciw bezpieczeństwu systemów komputerowych lub ich danych. Drugie obejmuje wszelkie działania, w których komputer i sieć posłużyły jako narzędzia przestępstwa.

Już pobieżna analiza przedstawionych definicji pozwala wyciągnąć ogólne wnioski. Termin cyberprzestępczość należy rozumieć dwuaspektowo - jako ogół przestępstw dokonanych za pomocą sieci komputerowych oraz jako działalność, której bezpośrednim celem jest funkcjonowanie określonej sieci. Co więcej, należy wyraźnie podkreślić, że każda wypracowana definicja będzie niewystarczająca wobec dynamicznie rozwijającej się techniki i należy ją na bieżąco aktualizować.

Cyberprzestępczość a polski Kodeks karny

Brak ścisłej definicji w polskim prawodawstwie nie oznacza pomijania zjawiska. Podstawowym aktem wyznaczającym ramy walki z cyberprzestępczością jest Kodeks karny. Ustawa penalizuje takie zachowania jak: podszywanie się pod inną osobą (Art. 190a § 2), nieuprawnione pozyskanie informacji (Art. 267 § 1 kk), oszustwo popełniane za pomocą Internetu (Art. 286 kk) czy rozpowszechnianie złośliwego oprogramowania (Art. 269a kk). To tylko niektóre z pozycji określających nielegalne działania. Wszystkie wnikliwe zostały opisane w Kodeksie Karnym od Profinfo.pl, obejmującym najnowsze zmiany w rodzimym prawodawstwie. 

Jak zabezpieczyć się przed cyberprzestępczością?

Zmiany prawne to jednak nie wszystko. Bezpieczeństwo w sieci zależy w dużej mierze od nas samych.  Wystarczy przestrzeganie kilku prostych zasad, aby zagrożenie ataku radykalnie zmalało. Należą do nich: instalacja oprogramowania antywirusowego, tworzenie długich skomplikowanych haseł do kont w serwisach społecznościowych i bankowości internetowej, aktualizacja oprogramowania, zwracanie uwagi na szyfrowanie stron internetowych. Szczególnie ważny jest także nadzór nad postępowaniem dzieci w Internecie. Jak podają dane, są one szczególnie narażone na przestępstwa i nadużycia natury cyfrowej, w tym te o charakterze seksualnym. W razie niebezpieczeństwa nie bójmy się także kontaktować z policją, która posiada odpowiednie narzędzia do reakcji w sytuacjach zagrożenia online.