Shrinking city. Ambicje rozmijają się w Raciborzu z brutalną ekonomią [podsumowanie 2025]

Pozostała ta sama od lat podejrzliwość, że za działaniami władz stoją tajemniczy inwestorzy chcący wykupić miejską własność (wątek pojawił się przy projekcie likwidacji SP 13), ale z mijającym rokiem przyszła też rosnąca podaż nieruchomości i kurczący się popyt. W Raciborzu jest w czym wybierać, ale nie bardzo wiadomo, jak na tym zarobić. Sytuację pogarsza słaba kondycja miejskiej kasy. W 2026 r. ratunkiem dla niej ma być sprzedaż miejskiego mienia, m.in. mieszkań, działek inwestycyjnych czy pustych, zasiedzonych kamienic.

Racibórz zmaga się z problemem podaży, która coraz mocniej rozmija się z popytem. Powodem są m.in. monopolizacja handlu przez duże sieci, co podcina skrzydła małym biznesom rodzinnym, czy depopulacja. Rynek raciborskich konsumentów kurczy się co roku o około 600 osób – to różnica między zgonami a narodzinami.

Niezależnie od tego, jak potoczą się losy SP 13, inwestorzy już dziś mogliby zagospodarować dawną SP 11, a potem G5, którą prezydent przygotowuje na sprzedaż. Miasto szuka też pomysłów na plac Długosza. Według prezydenta nowa zabudowa powinna nawiązywać do przedwojennych mieszkań i lokali usługowych. Komercjalizacja takich przedsięwzięć w raciborskim otoczeniu nie będzie łatwa, zwłaszcza że inwestor musiałby uwzględnić podziemne parkingi. Prezydencki zespół pracuje nad konceptem, ale na razie nic konkretnego nie ogłoszono.

Plac Długosza jest tymczasem symbolem minionych trzech dekad. Mimo że wiele miast intensywnie zabudowało wyburzone w 1945 r. przestrzenie, Racibórz pozostał z licznymi placami, placykami i skwerami, hołdując przekonaniu, że centrum powinno przypominać park, a nie starówkę. Powrót do myśli odtworzenia serca miasta sprzed 1945 r. będzie dziś trudny, bo Racibórz to deweloperska głęboka prowincja, której przed trzy dekady ubyło około 20 tys. mieszkańców.

Równie atrakcyjny co pl. Długosza jest teren przy skrzyżowaniu ulic Lwowskiej, Kochanowskiego i Warszawskiej, należący do Eko-Okien. Spółka w 2019 roku sygnalizowała chęć zabudowy placu Długosza, po czym pozostały ciekawe wizualizacje. Obecnie gigant z Kornic nie myśli już z takim rozmachem – spółka notuje straty i skupia się na utrzymaniu konkurencyjności, a nie na realizacji dużych projektów poprawiających jakość przestrzeni, przez co trudno uznać za takie kolejne markety znanych sieci. Na duże projekty nie stać też miasta. Skarbiec przy Batorego nie jest z gumy. Może być bogaty zaradnością przedsiębiorców, a nie pomysłowością radnych, z których znaczna część żyje z budżetowych pensji, a nie dochodów z działalności.

W fazie zapowiedzi znajdują się głośne inwestycje mieszkaniowe – na terenie starego szpitala przy ul. Bema oraz za stajniami huzarskimi na Ostrogu. Zrealizowano kilka mniejszych. Mowa o komercyjnych a nie publicznych, finansowanych w większości przez budżet państwa jak osiedle przy Łąkowej. W miejskim portfelu pozostaje na sprzedaż kilka kamienic.

Czytaj także: Gospodarka Raciborza pod presją. Rok trudnych decyzji i niepewnego jutra [podsumowanie 2025]

Ekonomiści ostrzegają, że kryzys depopulacyjny odbije się na rynku mieszkaniowym, co może gasić optymizm deweloperów. Obecnie w Raciborzu wolnych jest ponad 100 mieszkań – od nowych po lokale w odnowionych przedwojennych kamienicach. Ceny przyzwoitego lokalu oscylują wokół 5000 zł za m². To dużo niższe stawki od aglomeracji przyciągających młodych dostępem do wiedzy, technologii i innowacji.

Widać też spadek zainteresowania biznesem opartym na imprezach okolicznościowych. Na sprzedaż są dwa duże lokale w Rzuchowie i Pogrzebieniu, a chętnego wciąż brak na Jubilatkę w Oborze. Do pozytywów należy za to budowa hotelu na miejscu dawnej Wiedeńskiej, co sugeruje, że Racibórz mógłby zaznaczyć mocniej swoją obecność na turystycznej mapie Śląska. Magistrat nie traktuje jednak dość poważnie rozwoju lokalnego przemysłu czasu wolnego, który mógłby generować dodatkowe dochody dla branży HoReCa. W przyjętym programie pracy radnych na 2026 rok znalazły się zmiany klimatu czy problem opieki nad bezdomnymi zwierzętami, ale brakuje strategii promocji miasta – elementu, który otwiera Racibórz na ludzi z zewnątrz.

Po raz pierwszy od lat, w 2025 r. zmniejszyła się liczba aptek. Pozostają pytania, co stanie się z halami Rafako czy Henklu (tzw. stara część jest wystawiona na sprzedaż). Portale obrotu nieruchomościami pokazują, że wolnych miejsc do prowadzenia biznesu w Raciborzu jest coraz więcej, a chętnych coraz mniej. Miasto nie sprzedało wszystkich działek w nowej strefie przy ul. Mikołowskiej.

Co jest powodem? Za 18 lat dorosłość osiągnie raptem 200 nowych raciborzan, o ile nie wyjadą z miasta ze swoimi rodzinami. Na tym tle rodzi się pytanie: jak budować biznes mieszkaniowy, handlowy czy usługowy z perspektywą zwrotu kapitału w ciągu dwóch dekad? Kto ma pojęcie o gospodarce, ten wie, że 2025 r. wyostrzył to pytanie.