Osoby doświadczone kryzysem psychicznym obawiają się o przyszłość Centrów Zdrowia Psychicznego

Możesz ich wesprzeć i podpisać petycję, każdy głos jest niezwykle ważny. Wcześniej swoje petycje w tej sprawie skierowali psychiatrzy i asystenci zdrowienia. Petycja umieszczona jest na stronie www.petycjeonline.com. Centra Zdrowia Psychicznego działają obecnie w programie pilotażowym i obejmują swoją opieką niewiele ponad 10% populacji kraju. Jest ich 31. W założeniach pilotaż, który kończy się w przyszłym roku miał zostać przedłużony. Ilość centrów miała się zwiększać, tak aby do końca 2027 roku objąć swoją opieką 100% populacji. Miało ich powstać 300, po jednym w każdym powiecie. Działania centrów opierają się na psychiatrii środowiskowej, otaczając pacjenta wszechstronną, łatwo dostępną i godną opieką w pobliżu jego miejsca zamieszkania.

Polska psychiatria od lat jest niedofinansowana. Nakłady na nią to niespełna 3,5 procenta budżetu ochrony zdrowia. Pod względem finansowania psychiatrii jesteśmy na przedostatnim miejscu w unii, za nami jest tylko Bułgaria. W wielu państwach nakłady na psychiatrię wynoszą 6 procent nakładów na ochronę zdrowia. W Polsce milion osób doświadcza depresji, milion osób ma za sobą psychozę, 400 tysięcy choruje na schizofrenię. Zgodnie ze statystykami co czwarty mieszkaniec Polski doświadczył, doświadcza lub doświadczy kryzysu psychicznego. Może być to załamanie wynikające z pracy w dużym stresie, po stracie bliskiej osoby lub utracie pracy. Teraz, w zderzeniu sytuacją związaną z COVID-19, rośnie liczba ludzi szukających pomocy psychiatrycznej i terapeutycznej. Bardzo ważne jest więc tworzenie przyjaznego i skutecznego systemu leczenia i wspierania w zdrowieniu.

Jest nas na dyżurze 10 osób i kilka nieśpiących osób w kryzysie i zapytałam je, dlaczego warto leczyć się środowiskowo i z jakich powodów Centrum jest potrzebne. Wszyscy na pierwszym miejscu wymienili partnerstwo i podmiotowość - i pacjenci i pielęgniarki. Pacjent w psychiatrii środowiskowej to konkretna osoba ze swojego pokoju z plakatami lub obrazami z porządkiem lub nieładem, ze swoimi sąsiadami, ze swoimi zainteresowaniami, ale też wadami, to nie jest anonimowa osoba zamknięta w azylu, która dla profesjonalistów jest kolejnym/kolejną hospitalizowanym z taką samą chorobą bez historii życiowej. Ta podmiotowość gwarantuje partnerstwo w procesie zdrowienia. Nie ma wszystkowiedzącego lekarza i niesłyszalnego pacjenta. W środowisku osoba z kryzysem ma swój głos - słyszalny dla wszystkich. W związku z tym wszystkim zależy na zdrowieniu.

Po drugie psychiatria środowiskowa to praca zespołowa. Wzajemne wsparcie i budowanie relacji zespołowych daje satysfakcję w pracy. Po raz pierwszy od 2 lat - od momentu utworzenia CZP w Koszalinie absolwenci/absolwentki pielęgniarstwa Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie składają podania o pracę w CZP w pierwszej kolejności - NIGDY TAK NIE BYŁO! Średnia wieku pielęgniarek w naszym CZP jest najniższa w porównaniu z innymi placówkami medycznymi.

Po trzecie Centrum to znaczące miejsce w społeczności lokalnej. W Koszalinie to miejsce zrobił nam pożar w escape roomie i pomoc kilkuset osobom, a teraz pandemia. Ta pomoc odczarowała psychiatrię - stała dostępność, otwartość, brak skierowań, brak kolejki, zakotwiczenie w środowisku co skraca dystans pomiędzy profesjonalistom i pacjentem, u nas także szkolenia dla osób z zawodami zaufania publicznego pokazała, że kryzys może doświadczyć każdy z nas, a uzyskana pomoc nie jest niczym wstydliwym. Na koniec anegdota - nasz pacjent objęty leczeniem środowiskowym zadzwonił do swojego zespołu w czasie pandemii i poprosił o poradę w zakresie przyjmowanie leków na nadciśnienie tętnicze , "bo do was można natychmiast dodzwonić się i usłyszeć co mam robić gdy skacze ciśnienie niż do lekarza rodzinnego, bo do niego dzwonię już kilka godzin i nic" – podkreśla Izabela Ciuńczyk, psychiatra i psychoterapeuta, dyrektor Centrum Zdrowia Psychicznego w Koszalinie.

Więcej informacji o centrach: www.czp.org.pl

Treść petycji:

Szanowny Panie Ministrze,
Kryzysy psychiczne (problemy, zaburzenia, choroby) sprawdzają naszą odporność w konfrontacji ze znanymi i nowymi (jak COVID-19) zagrożeniami zdrowia. W ciągu życia doświadcza ich co najmniej co czwarty z nas, co czwarta rodzina. W ciągu ostatniego roku - co najmniej co szesnasty z nas, co szesnasta rodzina, czyli blisko 1,8 mln. osób. Niosą cierpienie, bezradność, często niezrozumienie i osamotnienie. W porę nierozwiązane łamią lub zabierają życie.

Tak nie musi być! – od połowy 2018 roku powstają w Polsce CENTRA ZDROWIA PSYCHICZNEGO (CZP, zobacz: www.czp.org.pl) CZP – to ośrodki oferujące bez skierowań i bez kolejek indywidualne formy pomocy psychologicznej, terapeutycznej, psychiatrycznej w zależności od potrzeb realizowane w poradni, w domu, oddziale dziennym lub szpitalnym. Są odpowiedzialne za zapewnienie pomocy mieszkańcom określonego obszaru – Twojego powiatu, miasta, dzielnicy. Aktualnie 31 CZP obejmuje działaniem w przybliżeniu 10% dorosłych mieszkańców Polski. Po wielu latach odkładania niezbędnych reform - to zwiastun nadziei na radykalne podniesienie standardu pomocy psychiatrycznej w całym kraju. Niestety w przeszłości takie zwiastuny nadziei niejednokrotnie gasły z powodu zaniechań lub błędów polityki zdrowotnej. Dlatego dzisiaj my, jako pacjenci, ich rodziny, bliscy, a także jako profesjonaliści w tej dziedzinie, czyli obywatele świadomi naszych praw i odpowiedzialności stanowczo domagamy się:

1. CENTRUM ZDROWIA PSYCHICZNEGO W KAŻDYM POWIECIE – przyspieszenia rozwoju sieci CZP i jej ukończenie najpóźniej do roku 2027,
2. TRZYPOZIOMOWEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO – w którym CZP zapewniają pomoc podstawową, dopełnianą w koniecznych przypadkach przez specjalistyczne programy zdrowotne (pomoc profilowana) i ośrodki wysokospecjalistyczne (akademicki poziom referencyjny),
3. ADEKWATNEJ LEGISLACJI, SKUTECZNEGO FINANSOWANIA i INWESTOWANIA – wprowadzenia podstaw funkcjonowania CZP i trzypoziomowego systemu do znowelizowanej Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, powiązania odpowiedzialności CZP za obsługiwaną populację z finansowaniem w formie ryczałtu według stawki wyliczonej na głowę mieszkańca, zwiększenia nakładów na ochronę zdrowia psychicznego do poziomu co najmniej średniego w Europie, tj. 5% udziału w całości nakładów na ochronę zdrowia,
4.UPOWSZECHNIANIA ŚRODOWISKOWEGO MODELU OPIEKI - odchodzenia od osadzania potrzebujących w odległych azylach, na rzecz aktywnej pomocy im w środowisku zamieszkania, zgodnie z Narodowym Programem Ochrony Zdrowia Psychicznego (2010, 2017).
5. POSZANOWANIA PODMIOTOWOŚCI – eliminowania instytucjonalnych barier, uprzedzeń i opresji naruszających prawa lub godność pacjentów, jak i pracowników systemu ochrony zdrowia psychicznego.

Dlaczego to tak ważne?

Ponieważ każdemu obywatelowi, każdemu z nas należy się godna, łatwodostępna, bliska domu, włączająca w terapię bliskich, podążającą formami pomocy za dynamiką kryzysu, opieka psychiatryczna. Taką właśnie opiekę, opartą na zasadach psychiatrii środowskowej oferują Centra Zdrowia Psychicznego. Opieka środowiskowa może sprawić, że będziemy mogli uniknąć często traumatycznego pobytu w szpitalu lub sprawić, że hospitalizacja będzie jak najkrótsza. Leki, które dostajemy od psychiatrów pomagają opanować objawy choroby ale poza nimi jest jeszcze potrzebne wsparcie osób, które na różne sposoby mogą nam pomóc, żebyśmy nie tracili ról matek, mężów, pracowników, uczniów. Ogromna konstelacja takich ludzi jest właśnie w Centrach Zdrowia Psychicznego, składająca się z lekarzy, pielęgniarek środowiskowych, psychoterapeutów, psychologów, terapeutów zajęciowych, pracowników socjalnych oraz asystentów zdrowienia czyli ludzi, którzy doświadczyli kryzysu, opanowali go i po odpowiednim szkoleniu wspierają chorych trwających w kryzysie i ich bliskich. Leczenie środowiskowe pozwala zachować rytm życia. Przy takim wsparciu można pracować, uczyć się, realizować swoje pasje, kochać i bawić się. Dzięki takiemu leczeniu jest ogromna szansa utrzymać nas w staraniach o wspólne dobro, bez skazywania na lądowanie na rentach, utrwalanie w chorowaniu. Praca, nauka i rodzina mają ogromną terapeutyczną moc. Do tego jeżeli pracujemy, nie tworzymy ogromnych kosztów, jakim jest korzystanie z rent. Płacimy podatki, jesteśmy przydatni. Nie czujemy się obciążeniem dla państwa. #PopieramCentrumZdrowiaPsychicznego

Joanna Krzyżanowska-Zbucka
Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego
Kongresu Zdrowia Psychicznego