Były burmistrz Krzanowic uwolniony od prokuratorskich zarzutów

Sprawa z początku wydawała się prosta. Spółka Honco z Katowic, która wygrała przetarg na budowę hali sportowej w Krzanowicach, 1 września 2010 roku zaciągnęła w banku milion złotych kredytu. Jego zabezpieczeniem miała być cesja należności od gminy Krzanowice z tytułu tej inwestycji. Samorząd, za wykonane roboty, miał płacić na konto banku-kredytodawcy, a nie Honco. Trzykrotnie, we wrześniu i listopadzie 2010 r., ówczesny burmistrz Manfred Abrahamczyk zapłacił jednak bezpośrednio spółce, łącznie 1 757 671,67 zł.

Honco budowy hali nie dokończyło. Gmina rozwiązała więc z nią kontrakt i zażądała kary umownej. Pieniędzy nigdy nie zobaczyła – tych z kary i tych nieprawidłowo przelanych spółce. Jej prezes, za co jest ścigany przez prokuraturę w Bytomiu, miał zagarnąć wspomniane 1,75 mln zł do własnej kieszeni. Dziś po gotówce nie ma śladu. Prezes jest bezrobotny, na utrzymaniu żony. W sprawie burmistrza Krzanowic odmówił składania wyjaśnień.

Bank zażądał 1,75 mln zł od gminy, bo - jak stwierdził - burmistrz podpisał cesję już 30 sierpnia, a więc miał świadomość, że przelewa pieniądze nie na to konto, na które powinien. A skoro tak, to gmina powinna zapłacić jeszcze raz, tym razem bankowi. Burmistrz zaprzeczał, ale nic to nie dało. Sprawa trafiła do sądu cywilnego. Gmina prawomocnie przegrała, mimo że do apelacji od wyroku I instancji przyłączyła się Prokuratura Okręgowa w Gliwicach. Katowicki Sąd Apelacyjny przyznał rację bankowi. Sąd Najwyższy odmówił rozpoznania kasacji. Gmina jest zobowiązana płacić bankowi z odsetkami.

Obecny burmistrz skierował sprawę do prokuratury, tym razem celem zbadania, czy jego poprzednik nie naruszył prawa. W sierpniu 2015 roku gliwiccy śledczy wszczęli postępowanie przeciwko Manfredowi Abrahamczykowi, postawili mu zarzuty, ale 12 maja tego roku postępowanie umorzyli. - Brak jest podstaw do wniesienia aktu oskarżenia - napisali.

Abrahamczykowi groziła odpowiedzialność z art. 296 kodeksu karnego. - Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Byłemu burmistrzowi groziło od roku do 3 lat więzienia, bo przestępstwa miał się dopuścić nieumyślnie, a szkoda jest wielkich rozmiarów.

Podczas prokuratorskiego śledztwa były burmistrz nie przyznał się do zarzutów, konsekwentnie wyjaśniał, że zobowiązanie dotyczące cesji podpisał 15 listopada, po tym jak dokonał już trzech przelewów z tytułu faktur wystawionych przez Honco, i przekonywał, że "jego zdaniem to spółka oszukała bank i gminę". 

Bank utrzymuje, że wiedzę o cesji burmistrz miał już 30 sierpnia 2010 roku, a więc zanim dokonał trzech przelewów na konto Honco. Na dowód okazano dwa egzemplarze datowanej na ten dzień cesji. Jest tam podpis burmistrza, jego pieczęć imienna i data odciśnięta datownikiem. Burmistrz nie zaprzeczał, że dokument podpisał, ale kwestionował datę.

Prokuratorzy dokładnie wyjaśnili okoliczności sprawy. Przesłuchali pracowników gminy i banku. Z zebranych informacji wynika, że uruchamiając 1 września 2010 roku kredyt bank nie miał jednak wszystkich niezbędnych dokumentów, w tym najważniejszego, czyli cesji. - Nie ulega wątpliwości, że 2 egzemplarze przedmiotowej cesji, w oryginałach, datowane na 30 sierpnia 2010 r. wpłynęły do Centrum Obsługi Klienta Firmowego banku 24 listopada 2010 r. - czytamy w postanowieniu prokuratora. Pracownicy banku nie pamiętali szczegółów sprawy. W dokumentach była jedynie adnotacja, że wszelkie niezbędne dokumenty, w tym cesję, uzupełniono 1 września. Na dyskach bankowych nie zachowały się żadne zapisy, które mogłyby rozstrzygnąć problem. – Wersję, że uruchamiając kredyt bank dysponował cesją podpisaną przez podejrzanego, w zasadzie potwierdzają tylko pracownicy banku, jednak do ich zeznań należy podchodzić z dużą ostrożnością, bowiem nadal są pracownikami banku i nawet gdyby doszło do nieprawidłowości przy procedowaniu tego kredytu, nie potwierdziliby tego – zauważają gliwiccy śledczy.

Wiadomo natomiast, że niepodpisane druki cesji - co potwierdził biegły - trafiły na konto mailowe byłej skarbnik gminy Krzanowice dopiero 19 listopada 2010 r. "celem zapoznania się z nimi i podpisania". Załączony w e-mailu dokument został wytworzony 5 listopada. Przypomnijmy też, że na fakturach z września i listopada spółka wskazywała swoje konto, a nie banku kredytodawcy. - Było to świadome działanie ze strony spółki - czytamy w postanowieniu śledczych. Kredytu, na co zwróciła uwagę prokuratura, udzielono bardzo szybko, a żaden z podpisanych rzekomo dokumentów cesji z 30 sierpnia 2010 roku nie pozostał w Urzędzie Miejskim w Krzanowicach.

Skąd więc na dokumencie cesji wziął się oryginalny podpis burmistrza (jak twierdzi Abrahamczyk, złożony 15 listopada 2010), jego pieczęcie imienne i odbita datownikiem data 30.08.2010? Sprawą zajął się biegły. Z krzanowickiego magistratu przesłano do badań datowniki. Biegły przeanalizował dokumenty i uznał, że "nie jest możliwe potwierdzenie ani wykluczenie, czy kwestionowane konstrukcje graficzne o wyglądzie odbitek datownika "2010.08.30" zostały naniesione przy użyciu nadesłanych do badań datowników, zabezpieczonych z Urzędu Miasta Krzanowice". Data może więc pochodzić z tych datowników, ale nie musi. Mógł ją na przykład przybić kto inny, na przykład po 15 listopada, kiedy Abrahamczyk, jak sam zapewnia, podpisał dokument.

Biegły próbował ustalić również, co nanoszono jako pierwsze: podpisy czy datę. Tu również zabrakło jednoznacznej odpowiedzi. Specjalista wskazał, że prawdopodobnie w pierwszej kolejności przybito pieczątkę imienną burmistrza. I na tym koniec. - Formułowanie wniosków kategorycznych jest niemożliwe ze względu na niewielką ilość miejsc krzyżowania się linii podpisów i znaków graficznych odbitej pieczątki - czytamy w postanowieniu o umorzeniu śledztwa. Nie ustalono, co się działo z dwoma oryginałami przed 24 listopada 2010 r., zanim trafiły do banku.

Nie wiadomo zatem, która wersja jest prawdziwa – banku czy burmistrza. Obie są prawdopodobne, co prowadzi do istotnych wątpliwości, które proces karny nakazuje rozstrzygnąć na korzyść podejrzanego. Stąd postanowienie o umorzeniu śledztwa.

Ciekawe są jednak spostrzeżenia prokuratury odnośnie banku i sprawy sądowej, którą przegrała gmina. - Analizując materiał dowodowy zebrany w sprawie stwierdzić należy, że zapadł prawomocny wyrok sądu cywilnego zasądzający od gminy Krzanowice na rzecz banku kwotę 1 757 671,67 zł wraz z ustawowymi odsetkami i w efekcie tej decyzji sądu można mówić o szkodzie powstałej w gminie Krzanowice, przy czym wątpliwości budzi zasadność tego orzeczenia uwzględniając wszystkie okoliczności sprawy. Umowa o kredyt w wysokości miliona złotych została zawarta na okres od 26.08.2010 roku do 05.04.2011 roku, wskazując, że w dacie zawarcia umowy oprocentowanie łącznie wynosi 9,82 proc. w stosunku rocznym. W okresie od 19.11.2010 roku gmina Krzanowice przekazała na konto własne banku 1,2 mln zł, a sąd mimo to jeszcze zasądził od tej gminy należność główną w kwocie 1 757 671,67 zł. Na potrzeby postępowania cywilnego bank wskazał, że na dzień 18.06.2012 roku zadłużenie Honco wynikającej z umowy kredytu z tytułu kapitału, odsetek umownych, odsetek karnych oraz kosztów wynosiło 507 576,06 zł, przy czym po 15 listopada 2010 roku, kiedy gmina już wszystkie należności za faktury wystawione przez spółkę Honco przekazywała na rachunek własny banku, to bank część środków zwrócił kredytobiorcy Honco Polsko, co może budzić wątpliwości, gdyż następnie dochodził roszczeń od gminy Krzanowic. Wyrok ten został oparty na założeniu, że Burmistrz Krzanowic podpisał cesję w dniu 30.08.2010 roku i mimo że spółka Honco nie wywiązała się z obowiązku, by w wystawionych fakturach wskazywać numer rachunku technicznego banku, to fakt ten, zdaniem sądu, nie może odnosić negatywnych skutków wobec banku, przy czym nie wskazano, że takiej kwoty brakuje do spłaty kredytu – czytamy w postanowieniu o umorzeniu śledztwa.

(waw)