Od Ciebie też zależy, jak wygląda nasze miasto!

Śmiemy postawić tezę, że centrum Raciborza rozwija się w sposób niezaplanowany. Powoduje to jego „zamieranie” oraz zanikanie funkcji centrotwórczej w obszarze historycznej starówki. „Życie miasta” przenosi się na obszary, gdzie w wyniku sprzedaży nieruchomości na cele handlowe powstają markety korporacyjnych sieci (ulica Opawska).

Powoduje to, że w ścisłym centrum miasta (m.in. ul. Długa, Rynek, Plac Długosza) zamierają inicjatywy biznesowe, szczególnie te kreatywne, które są wypierane przez mało atrakcyjny handel (np. lumpeksy) czy usługi pożyczkowe, pustoszeją lokale użytkowe, zamiera życie gastronomiczne, kulturalne i rozrywkowe. W związku z tym miejska społeczność „ubożeje”, jej aktywność zaczyna się ograniczać do wykonywania pracy zawodowej i podejmowania transakcji handlowych, a mieszkańcy miasta coraz rzadziej przebywają między sobą na ulicach Raciborza.

Polityka władz miasta wobec obywateli i planowania rozwoju przestrzeni publicznych również jest naszym zdaniem mało satysfakcjonująca. Ma ona charakter niepartycypacyjny, nieuwzględniający głosu obywateli, realizujący jedynie wąsko pojmowane konsultacje społeczne (wykorzystujące jedną, najprostszą i najmniej efektywną drogę konsultacji – BIP). Dlatego też trudno określić, jaki jest rzeczywisty stosunek mieszkańców miasta wobec zjawiska "rozmywania" centrum.

Oceniamy, że polityka ta jest efektem doraźnego generowania przychodów budżetowych (ze sprzedaży nieruchomości), a nie elementem szerszej strategii rozwoju. W opinii współpracujących z nami architektów jest to kierunek prowadzący do zawężenia funkcjonalności przestrzeni publicznych, ograniczenia ich do sfery wielkopowierzchniowego handlu, generującego szereg innych problemów. Jednocześnie polityka ta nie kreuje nowych funkcji miasta.

Chcemy zająć się rozwiązaniem dwóch wyżej opisanych problemów dlatego, że widzimy silną korelację pomiędzy realizowaną polityką władz miasta, a nieobecnością obywateli w procesie podejmowania decyzji co do kierunków tej polityki. Uważamy, że stworzenie „Obywatelskiego Planu Rewitalizacji Centrum Raciborza” przy szerokim udziale mieszkańców Raciborza, małych przedsiębiorców, liderów lokalnych środowisk i specjalistów z jednej strony, a z drugiej strony przy udziale władz wykonawczych (Prezydenta i jego administracji) i prawodawczych (Rady Miasta), będzie silnym zobowiązaniem i mandatem do zmiany sposobu myślenia o centrum miasta i do realizacji konkretnych przedsięwzięć oraz inwestowania publicznych pieniędzy tam, gdzie chcą tego obywatele.

Chcemy, aby to mieszkańcy sami zdecydowali, jak powinna wyglądać i rozwijać się jeszcze
do niedawna tętniąca życiem ulica Długa (główny deptak), która dziś stała się w dużej mierze siedzibą placówek zagranicznych banków i straszy opustoszałymi lokalami. Chcemy także, aby mieszkańcy zdecydowali o przeznaczeniu dużego budynku dworca kolejowego, który od wielu lat stoi niezagospodarowany i niszczeje, a publikowane co kilka miesięcy przez media pomysły na jego zagospodarowanie, wypływające z Urzędu Miasta mówią o chęci zlokalizowania tam np. straży miejskiej. Pytanie czy mieszkańcy Raciborza podzielają te pomysły?

W samym sercu centrum znajduje się ogromny betonowy Plac Długosza, pełniący funkcję parkingu, który od kilku lat władze próbują bezskutecznie sprzedać pod budowę wielkopowierzchniowej galerii handlowej, co – zdaniem części mieszkańców – niekoniecznie jest dobrym rozwiązaniem. Wiele osób natomiast artykułuje (publicznie lub nie) potrzebę takiego zagospodarowania tego obszaru, który służyłby przede wszystkim mieszkańcom i stworzyłby przyjazną przestrzeń publiczną, będącą jednocześnie wizytówką miasta.

Naszą intencją jest, aby wyżej opisane przykłady problemów zostały rozwiązane poprzez otwarte dyskusje, prowadzone przez niezależnych specjalistów, których głównymi uczestnikami będą mieszkańcy miasta, przedsiębiorcy, liderzy różnych środowisk społecznych, a także aktywnie uczestniczące w całym procesie władze samorządowe.

Naszym głównym celem jest włączenie mieszkańców miasta do dyskusji na temat sposobu zagospodarowywania centrum i rozwiązywania jego problemów. Dyskusji, w której wezmą udział użytkownicy przestrzeni miejskich (mieszkańcy czy przedsiębiorcy), władze samorządowe i niezależni eksperci, zajmujący się problematyką rozwoju miast.

Naszą ambicją jest, aby w długofalowej perspektywie mieszkańcy miasta stali się nie tylko autorami strategii rozwoju, ale by w przyszłości mieli także znaczący udział w jej wprowadzaniu w życie: aby otwierali i rozwijali tam swoje lokalne biznesy, realizowali inicjatywy społeczne czy kulturalne, angażowali się w projekty rewitalizacji przestrzeni, czy też brali odpowiedzialność za jej ład estetyczny.
    
Harmonogram działań projektu:
19 X 2012 – happening promocyjny, Rynek, godz. 14.00 – 17.00
30 X 2012 – konferencja otwierająca, Hotel Polonia, godz. 18.00 – 20.00, spotkanie otwarte
5-6 XI 2012 – spotkania stolikowe - otwarte dla wszystkich wywiady diagnostyczne

X – XI 2012 – wywiady diagnostyczne
XII 2012 – IV 2013 – 8 debat publicznych (spotkania otwarte), 2 warsztaty (spotkania zamknięte)
V – VI 2013 – opracowanie raportu z realizacji projektu, konferencja podsumowująca, przekazanie Planu władzom miasta.

Szczegóły dotyczące poszczególnych wydarzeń będą na bieżąco zamieszczane na stronie internetowej projektu www.ozywiamyraciborz.pl, a także na stronie RSS Nasze Miasto: www.nam-raciborz.pl.

W październiku i listopadzie będą realizowane wywiady mające zdiagnozować kluczowe problemy związane z przestrzenią w obszarze ścisłego centrum miasta. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do „rozmów stolikowych”, które będziemy prowadzić w otwartych przestrzeniach miasta, a także do kontaktu z nami drogą mailową: kontakt@nam-raciborz.pl

W czasie realizacji projektu zostanie zorganizowanych 8 dyskusji publicznych, do udziału w których zapraszamy wszystkich mieszkańcy Raciborza, m.in. przedsiębiorców, aktywistów miejskich, zarządców wspólnot mieszkaniowych, przedstawiciele władz samorządowych, architektów i inne osoby zainteresowane tą problematyką. W ramach projektu odbędą się także warsztaty kreowania rozwoju przestrzeni publicznych oraz konferencja podsumowująca projekt.

Finalnym efektem projektu będzie dokument pod nazwą „Obywatelski Plan Rewitalizacji Centrum Raciborza”. Ma on zawierać diagnozę problemów, propozycje i koncepcje konkretnych rozwiązań, które oddadzą wolę mieszkańców i będą mogły sprawić, że raciborska starówka będzie bardziej atrakcyjna i przyjazna dla mieszkańców i turystów. Dokument ten przekażemy władzom miasta z rekomendacją do systematycznego jego wdrażania.

Projekt będzie trwał do końca czerwca 2013 r. Jest realizowany ze środków otrzymanych od Fundacji im. Stefana Batorego w ramach programu Demokracja w Działaniu.

Piotr Dominiak
Leszek Szczasny
Dawid Wacławczyk