ZUS odzyskał ponad 3 mln zł po kontrolach zwolnień lekarskich w województwie śląskim

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma ustawowy obowiązek prowadzić kontrole zwolnień lekarskich, co też regularnie czyni.  W ciągu sześciu miesięcy 2025 r. w województwie śląskim poddano kontroli  ponad 32 tys. zwolnień lekarskich. Trzeba pamiętać o tym, że gdy mówimy o kontrolach zwolnień lekarskich tak naprawdę mamy na myśli dwa rodzaje kontroli: kontrolę wykorzystywania zwolnień lekarskich i kontrolę orzekania o czasowej niezdolności do pracy – mówi Beata Kopczyńska, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS województwa śląskiego.

W pierwszym przypadku kontrolerzy ZUS sprawdzają, czy osoba korzystająca ze zwolnienia lekarskiego nie świadczy pracy lub nie wykonuje innych czynności, które mogą utrudnić powrót do zdrowia, a druga kontrola weryfikuje, czy osoba na zwolnieniu lekarskim  nadal jest chora i niezbędna jest kontynuacja zwolnienia, czy też należy zwolnienie skrócić. Ta druga kontrola prowadzona jest przez lekarzy orzeczników ZUS  

- Tak jak mamy dwa rodzaje kontroli, tak i konsekwencje dla ubezpieczonego są różne. W przypadku kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich - jeżeli osoba korzysta ze zwolnienia niezgodnie z jego przeznaczeniem, to Zakład wstrzymuje wypłatę świadczenia, a jeżeli zostało już wypłacone, nakazuje jego zwrot. W przypadki kontroli orzekania, jeżeli po badaniu przez lekarza orzecznika okaże się, że chory może już wrócić do pracy, wówczas następuje tylko wstrzymanie dalszej wypłaty świadczenia – tłumaczy rzeczniczka. 

Wyniki kontroli zwolnień lekarskich w woj.śląskim

W I półroczu 2025 r. województwie śląskim kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich poddano ponad 7,3 tys. osób, z czego ponad 1,1 tys. osób zostało pozbawionych prawa do zasiłków. Kwota cofniętych świadczeń przekroczyła 2,5 mln zł. Najwięcej takich kontroli przeprowadził Oddział ZUS w Rybniku (2,7 tys.) i Oddział ZUS w Sosnowcu (1,5 tys.). Największa kwota cofniętych zasiłków przypadła również na rybnicki ZUS – 909,3 tys. zł, a następnie na Oddział ZUS w Częstochowie – 389,9 tys. zł 

W analogicznym okresie lekarze orzecznicy ZUS w sześciu oddziałach ZUS w naszym województwie skontrolowali 25,1 tys. zwolnień lekarskich. Spośród tej liczby wydano 576 decyzji o braku prawa do zasiłku na łączna liczbę ponad 4 tys. dni. Kwota wstrzymanych zasiłków przekroczyła 503 tys. zł. Najwięcej zwolnień lekarskich lekarze orzecznicy skontrolowali w Oddziale ZUS w Sosnowcu (5,3 tys.) oraz w Oddziale ZUS w Chorzowie i w Zabrzu (w obu przypadkach po 5,2 tys. eZLA). Jednak to w Oddziale ZUS w Rybniku (164), a następnie w Oddziale ZUS w Chorzowie (124), wydano najwięcej decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłku. Największa kwota wstrzymanych zasiłków przypadła w Oddziale ZUS w Rybniku – 128,8 tys. zł oraz w Oddziale ZUS w Chorzowie – 98,5 tys. zł. 

Ludzie listy piszą 

- Pomimo ciągłego przypominania, że zwolnienie lekarskie jest czasem rekonwalescencji, to wciąż jest grono osób, które wykorzystuje je niezgodnie z przeznaczeniem, co pokazują dane z kontroli. I chorzy zamiast skupić się na leczeniu, to w trakcie zwolnienia lekarskiego dorabiają u drugiego pracodawcy albo prowadzą własny biznes – dodaje rzeczniczka.
Jednak coraz więcej osób ma świadomość, że pieniądze wypłacane na zasiłki chorobowe to pula składek wszystkich ubezpieczonych. Stąd też coraz więcej sygnałów od współpracowników, pracodawców, sąsiadów, bliskich o niewłaściwym zachowaniu osób przebywających na „chorobowym”. To także dzięki ich informacjom skuteczność kontroli zwolnień lekarskich rośnie. Świadkowie przekazują te informacje pracodawcom, bądź też bezpośrednio do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pracodawca też może prowadzić kontrole

Warto pamiętać, że kontrole wykorzystywania zwolnień lekarskich mogą prowadzić i prowadzą również samodzielnie pracodawcy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. 

Beata Kopczyńska, 
regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie śląskim