Reklama

Najnowsze wiadomości

Styl życia7 lipca 201908:52

Pomiędzy piknikiem a historią. Czy Piłsudski rzeczywiście był w Raciborzu?

Pomiędzy piknikiem a historią. Czy Piłsudski rzeczywiście był w Raciborzu? - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Reklama
Racibórz:

Wczorajszy piknik powstańczy z inscenizacją przyjazdu marszałka Józefa Piłsudskiego do Raciborza niewiele miał wspólnego z historią, choć prezydent wyjaśnił mieszkańcom, że nawiązuje nim do wydarzeń z 1922 roku. Czytamy o tym w szkicu śp. dr. Ryszarda Kincla, byłego dyrektora raciborskiej książnicy.

Pobyt Józefa Piłsudskiego, ówczesnego Naczelnika Państwa na Górnym Śląsku w 1922 roku jest powszechnie znany; wiadomo też, że przebywał on wtenczas m.in. w Rybniku i Żorach. Ale fakt, że między pobytem w Rybniku a w Żorach marszałek przebywał na ziemi raciborskiej, przejeżdżał przez Kornowac, przechadzał się po Brzeziu nad Odrą, po dzisiejszej dzielnicy Raciborza, jest do tej pory mało znany.

Wojciech Janota opublikował w katowickim tygodniku Tak i Nie artykuł pod sensacyjnym tytułem Piłsudski pod pierzyną. Autor zrelacjonował w nim podróż marszałka po Górnym Śląsku na podstawie wspomnień gen. Jana Jacyny, a pod koniec artykułu pisał: - W poniedziałek 28 sierpnia wyjechano samochodami [z Katowic] na trasę ostatniego objazdu Górnego Śląska. [...] Podobny jak w innych miastach był przebieg uroczystości w Rybniku, dokąd przybyto w południe. Była więc msza przy ołtarzu polowym, dekoracja powstańców i zasłużonych, defilada, obiadu starosty. O 16.00 udano się do miejscowości Łukaszyna (taką nazwę wymienia J. Jacyna, jednak ani na dawniejszych, ani na współczesnych mapach nie znajdujemy takiej miejscowości. Chodzi być może o Lubomię). Piłsudski obserwował tu granicę polsko-niemiecką i teren, gdzie toczyły się walki w czasie III powstania śląskiego.

Generał Jacyna (adiutant marszałka) we wspomnieniach z górnośląskiej podróży zapisał miejscowość Łukaszyna, lecz chodzi z całą pewnością o Lukasynę, gdyż tak wtenczas nazywano w Raciborzu i okolicy część Brzezia ze znaną restauracją i kręgielnią, ulubione miejsce rekreacji mieszczaństwa raciborskiego, która po plebiscycie znalazła się w powiecie rybnickim w Polsce. Dziś ta część Brzezia nazywa się Dębicz. Lubomia jako miejsce pobytu marszałka nie może być brana pod uwagę. Tym bardziej, że znalazły się inne przekazy o pobycie Naczelnika Państwa w Brzeziu. Otóż tenże gen. Jacyna później opublikował wspomnienia pt. Wiosna (1918-1926), Warszawa 1931, których Wojciech Janota nie omówił. Z tego opracowania przytoczymy dwa fragmenty: - 11-tej w Rybniku była msza polowa, dekoracja odznaczonych powstańców, defilada, śniadanie w starostwie i wyjazd samochodami do Pszczyny. Jechałem z Naczelnikiem Państwa, był śliczny słoneczny dzień. W drodze zatrzymaliśmy się dwa razy, raz w Brzezinie, gdzie z pagórka widzieliśmy Odrę i granicę obu państwa - Czech i Niemiec.

Wspomniana Brzezina to oczywiście Brzezie, gdyż na dawnej polsko-niemieckiej granicy w tym rejonie nie było miejscowości o podobnej nazwie, skąd z pagórka można było oglądać Odrę, A za nią granicę niemiecko-czeską. Inną sprawą jest widzialność tej granicy z tamtego miejsca, ale ponieważ był śliczny słoneczny dzień, więc było to z pewnością możliwe, przecie z Brzezia w prostej linii do ówczesnej granicy niemiecko-czeskiej w Pietraszynie było niespełna dwadzieścia km. A krajobraz był piękny i płodny w patriotyczne rozmyślania marszałka i jego otoczenia: - Przed oczyma rozścielał się śliczny widok. Myśl leciała do przeżyć minionych, tej tak drogiej każdemu Polakowi połaci ziemi polskiej, która przez szereg wieków była pod jarzmem duchowem [?] bezwzględnego terroru niemieckiego. Miejscowy proboszcz opowiadał nam o tych katuszach i znęcaniach się przez niemieckich hakatystów nad tymi Ślązakami, którzy dążyli do połączenia się z Polską. (...).

Aliści wizyta marszałka nad granicą polsko-niemiecką na pewno nie była zapowiedziana; adiutant pisał nawet, że z pewną obawą jechano na Górny Śląsk, gdyż można było również oczekiwać ukrytych prowokacyjnych wystąpień wrogich nam elementów niemieckich. Pamiętajmy, że wojsko polskie przybyło do powiatu rybnickiego dopiero 4 lipca 1922 roku.

Oba przytoczone źródła gen. Jacyny potwierdza relacja dziennikarza obsługującego wizytę Józefa Piłsudskiego na Górnym Śląsku; otóż w wychodzącej w Katowicach Gazecie Robotniczej ukazała się 1 września 1922 roku relacja pt. Naczelnik Państwa w Rybniku i Pszczynie, gdzie czytamy m.in.: - Po obiedzie [w Rybniku] o godz. 4-tej udano się samochodami na granicę raciborską do Łukaszyny, gdzie z okien restauracji leśnej p. Naczelnik Państwa obserwował granicę polsko-niemiecką, pamiętną walkami z trzeciego powstania. Po krótkim postoju ruszono do Żor.

Nawet niemieckie źródło potwierdza wyjazd Józefa Piłsudskiego - pomiędzy pobytem w Rybniku a Żorach - na ziemię raciborską; w dzienniku Oberschlesicher Anzeiger dnia 31 sierpnia 1922 roku ukazała się informacja prasowa, gdzie m.in. pisano: - Po krótkim obiedzie u starosty [w Rybniku] i podróży inspekcyjnej przez powiat, Naczelnik Państwa o godz. 3 po południu pojechał do Pszczyny. Owa podróż inspekcyjna przez powiat, to właśnie przejazd do Brzezia.

Należałoby jeszcze objaśnić, gdzie stała owa restauracja leśna z okien której marszałek obserwował granicę polsko-niemiecką. Otóż była nią wtedy nadgraniczna restauracja U Mrozka, czyli powojenna Karczma Staropolska przy ul. Rybnickiej, nadal należąca wtedy do tej rodziny. Położona wśród starych lip, na skraju lasu, mogła się katowickiemu dziennikarzowi jako żywo skojarzyć z restauracją leśną.

Pamięć o pobycie Naczelnika w Brzeziu była przed wojną żywa, świadczy o tym fakt, że 13 lat później, po śmierci Piłsudskiego w 1935 roku, polska straż graniczna tuż obok szlabanu granicznego (do którego marszałek zapewne doszedł, bo znane jest jego upodobanie do bezpośrednich kontaktów z żołnierzami) posadziła lipę ku czci twórcy odrodzonej Polski. Wiemy o tym z ciekawej relacji mieszkańca Dębicza urodzonego w 1923 roku, przekazanej p. Florianowi Burkowi; pamięta on z lat szkolnych, iż strażnicy graniczni, tuż obok swojej budki, posadzili lipę ku czci i pamięci zmarłego marszałka. Drzewko mieli posadzić strażnicy Bartosiewicz i Śmiełowski; lipa stoi do dziś. Powinniśmy ją otoczyć opieką, wystarczy wokół niej postawić płotek i umieścić napis Lipa posadzona w 1935 roku przez Graniczną Straż na pamiątkę pobytu marszałka Piłsudskiego w 1922 roku w Dębiczu. Również na budynku Karczmy Staropolskiej należy umieścić tablicę pamiątkową: - Tu przebywał i stąd obserwował granicę polsko-niemiecką marszałek Józef Piłsudski 28 sierpnia 1922 roku.

Ryszard Kincel

Autor: tekst Ryszard Kincel, zdjęcia Jan Ptak, redakcja@naszraciborz.pl

Bądź na bieżąco z nowymi wiadomościami. Obserwuj portal naszraciborz.pl w Google News.

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Autor: Gość (Aby podpisać komentarz swoim nickiem musisz się zalogować)
Portal naszraciborz.pl przeciwstawia się niestosownym, nasyconym nienawiścią komentarzom,
niezależnie od wyrażanych poglądów. Jeśli widzisz komentarz, który jest hejtem – wyślij nam zgłoszenie.
Pozostało (1000) znaków do wykorzystania
Aby potwierdzić, że jesteś człowiekiem kliknij: kanapkę
Reklama
Reklama

Najczęściej czytane artykuły

Reklama
Aktualności26 marca 202409:45

Wózek widłowy zmiażdżył podudzie pracownika

Wózek widłowy zmiażdżył podudzie pracownika - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. arch. portalu
Aktualności27 marca 202410:26

Zielone Płuca na Ostrogu kontra deweloperka. Tężnia finiszuje a radny mówi o kulisach inwestycji [FOTO LOTNICZE]

Zielone Płuca na Ostrogu kontra deweloperka. Tężnia finiszuje a radny mówi o kulisach inwestycji [FOTO LOTNICZE] - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
37
Racibórz:

Zielone Płuca Ostroga to projekt, który w 2021 r. poparło ponad 3,5 tysiąca mieszkańców Raciborza. W kwietniu 2024 r. kończy się pierwszy etap tego projektu. Raciborzanie będą mogli odpocząć przy tężni, która powstaje przy zbiegu ulic Książęcej i Elżbiety.

red.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności26 marca 202409:36

Jazda na zderzaku zakończona kolizją

Jazda na zderzaku zakończona kolizją - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. arch. portalu
Reklama
Aktualności27 marca 202414:47

Konwencja programowa PiS do powiatu. Pięć konkretów [WIDEO]

Konwencja programowa PiS do powiatu. Pięć konkretów [WIDEO] - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
16
Racibórz:

Poseł Paweł Jabłoński oraz kandydaci PiS do Rady Powiatu Raciborskiego przedstawili dziś, 27.03., na Rynku swoje najważniejsze założenia programowe na kadencję 2024-2029.

red.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności26 marca 202422:16

Pamiętaj o konfesjonale. Przedświąteczna spowiedź w raciborskich parafiach

Pamiętaj o konfesjonale. Przedświąteczna spowiedź w raciborskich parafiach - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Przygotowania do Świąt Wielkanocnych w wielu domach już na ostatniej prostej. Raciborskie parafie zachęcają w tym czasie do skorzystania z sakramentu pokuty.

opr. J.P.
Reklama
Reklama
Reklama

Partnerzy portalu

Dentica 24
ostrog.net
Szpital Rejonowy w Raciborzu
Spółdzielnia Mieszkaniowa
Ochrona Partner Security
Powiatowy Informator Seniora
PWSZ w Raciborzu
Zajazd Biskupi
Kampka
Nasz Racibórz - Nasza ekologia
Materiały RTK
Fototapeta.shop sklep z tapetami i fototapetami na zamówienie
Reklama
Aktualności26 marca 202423:13

Raciborskie samorządy dostały wsparcie na drogi dojazdowe do gruntów rolnych

Raciborskie samorządy dostały wsparcie na drogi dojazdowe do gruntów rolnych - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
8
Racibórz:

Wręczono kolejne umowy na budowę i modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych w naszym regionie. Do gmin z subregionów centralnego i zachodniego trafi łącznie ok. 8 mln zł. Pieniądze otrzymały: Pietrowice Wielkie, Kornowac, Racibórz i Powiat Raciborski.

ŚlUM
Reklama
Reklama

Najnowsze wydania gazety

Nasz Racibórz 22.03.2024
21 marca 202421:40

Nasz Racibórz 22.03.2024

Nasz Racibórz 15.03.2024
14 marca 202421:35

Nasz Racibórz 15.03.2024

Nasz Racibórz 08.03.2024
7 marca 202423:50

Nasz Racibórz 08.03.2024

Nasz Racibórz 01.03.2024
29 lutego 202423:20

Nasz Racibórz 01.03.2024

Zobacz wszystkie
© 2024 Studio Margomedia Sp. z o.o.