Reklama

Najnowsze wiadomości

Styl życia15 sierpnia 201409:31

Pierwszy raciborski piorunochron i kilka faktów z dziejów ulicy Nowej

Pierwszy raciborski piorunochron i kilka faktów z dziejów ulicy Nowej - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Reklama
Racibórz:

Kartka z kalendarza. W sierpniu 1802 roku dyrektor policji Blühdorn kazał na swoim domu przy ul. Nowej założyć pierwszy w Raciborzu piorunochron. W 1915 r. w zaledwie 26 domach przy tej ulicy było aż 35 telefonów. Budżet miasta na 1879 roku przewidywał na ulicy Nowej wymianę kocich łbów na kostkę granitową. Dziś Nowa zyskuje nowe oblicze, a Paweł Newerla przypomina historię tej ulicy.  

Z Rynku w kierunku południowym biegnie ulica Nowa. Jest jedną z siedmiu wychodzących z Rynku. Pierwotnie kończyła się przy murach miejskich u zbiegu z ulicami Leczniczą i Basztową. Znacznie później niż Bramę Wielką czy Odrzańską, u zbiegu ulic Basztowej, Nowej i Leczniczej postawiono bramę ułatwiającą dojście do wsi Nowe Zagrody. Bramę nazywano Nową. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi dopiero z 1351 roku. 

Początek dzisiejszej ulicy Opawskiej otrzymał nazwę Troppauer Straße dopiero w 1844 roku. Wtedy nie było już bramy miejskiej. Dzisiejsza Opawska wcześniej była nazywana Długą (Lange Gasse) i znajdowała się w podraciborskiej wsi Nowe Zagrody, którą dopiero w 1860 roku włączono do miasta. Natomiast w kierunku Opawy opuszczało się miasto przez Bramę Wielką i jechało ulicą Mariańską, wówczas zwaną Opawską. 

Początek ulicy Nowej, od Rynku do ulicy Solnej, nosił niegdyś nazwę Kramarskiej (Krämergasse). Z czasem cała ulica od Rynku do bramy przyjęła nazwę Nowej. Bierze się ona stąd, iż była późniejsza od innych, „nowa” właśnie. W latach 30. XX wieku zmieniono nazwę na Straße der SA. W 1945 roku przywrócono znowu historyczną nazwę Nowa. Przez wiele stuleci była to typowa ulica handlowa. Urbarz z 1567 roku nazywa ją Neue Gasse i wymienia tu 31 domów mieszkalnych zobowiązanych do płacenia czynszu. Nie ominęły jej klęski, głównie pożary. Źródła wymieniają wielki pożar, który 10 kwietnia 1489 roku wybuchł u browarnika Barthosska. Spłonęła wówczas duża część miasta wokół Bramy Nowej z częścią Nowego Targu i ulicy Solnej.

W 1915 roku w zaledwie 26 domach przy ul. Nowej było aż 35 telefonów. Wcześniej też zaliczała się do tzw. dobrych adresów. Kiedy pruski minister i rzeczywisty radca stanu, hrabia Georg Karl Heinrich von Hoym, 27 kwietnia 1783 roku pisał do króla Fryderyka II raport o Raciborzu, wytykał iż boczne ulice miasta nie są wybrukowane i w czasie opadów trudne do przebycia. Stwierdził, iż nie ma wieży do zainstalowania miejskiego zegara, co nie licuje z miastem mającym 2850 mieszkańców. Minister wymienia jako wybrukowane ulicę Nową, Kościelną, czyli Kapitulną do mieszkania generała, oraz Panieńską, przy której z kolei mieszkał dowódca miejscowego pułku oraz Rynek.

Budżet miasta na 1879 roku przewidywał na ulicy Nowej wymianę kocich łbów na kostkę granitową, bo ulica jest już skanalizowana. Trzeba jeszcze nadmienić, że w sierpniu 1802 roku dyrektor policji Blühdorn kazał na swoim domu założyć pierwszy w Raciborzu piorunochron. Jego dom mieścił się przy ulicy Nowej. Natomiast 4 lutego 1806 roku, również przy Nowej, zaczadziła się cała rodzina rzeźnika Wunscha. Był to pierwszy w Raciborzu przypadek zatrucia spowodowanego zastosowaniem nowego materiału opałowego - węgla kamiennego.

Wiernopoddańcze pochody i manifestacje ku czci cesarzy niemieckich przechodziły ulicą Nową. W latach 30. XX wieku maszerowały tu formacje SA i SS. Również po roku 1945, właśnie ulica Nowa i przyległy plac Długosza, były miejscem odbywania manifestacji i pochodów.

Nowa związana była także z rzemiosłem. Z dokumentu pochodzącego z 1377 roku wiadomo, iż u zbiegu ulicy Basztowej i Leczniczej znajdowały się ławy szewskie, na których rzemieślnicy sprzedawali swoje wyroby. Dopiero później ławy przeniesiono na dzisiejszą ulicę Szewską, którą w urbarzu z 1567 roku zwano jeszcze Gasse hinter der Pfarrkirche (ulicą za Kościołem Parafialnym). Wspomniano już o fabryce czekolady Sobtzicka. Protoplasta tego rodu, Feliks (1804–1869), w 1828 roku przy Nowej 15 uruchomił piekarnię. 2 października 1846 roku przebywał w Raciborzu król pruski Fryderyk Wilhelm IV. Podane na stół pieczywo Sobtzicka tak smakowało monarsze, że kazał sobie przedstawić piekarza, a po kilku dniach przesłał mu srebrne puzderko. Syn Feliksa, Franciszek, w 1852 roku otworzył przy Nowej 19 pierwszą raciborską cukiernię.

Po wybudowaniu w 1857 roku raciborskiej gazowni, 13 marca 1858 roku w mieście zapłonęły po raz pierwszy płomienie gazowe. Gdy w 1873 roku gazownia stała się własnością miasta, wprowadzono także gazowe oświetlenie uliczne. W latach 50. XX wieku niektóre boczne ulice były jeszcze oświetlane latarniami gazowymi. Zakładanie tego oświetlenia zaczęto od ulicy Nowej. Cytowany już Bernard Lachmann pisał, iż 160 płomieni oświetla miasto, co kosztowało magistrat 166 talarów 20 srebrnych groszy rocznie. W latach 80. XIX wieku na Nowej zainstalowano 10 lamp gazowych najnowszej konstrukcji, zdalnie zapalanych. Dwie z nich były zainstalowane przed budynkiem sądu. Ponadto Nową oświetlało 20 lamp prywatnych. Oświetlenie gazowe nie dawało takiego światła, jak obecne elektryczne lampy rtęciowe czy sodowe, ale było niewątpliwie nowością i stanowiło znaczny postęp w stosunku do poprzednio używanych lamp olejnych czy naftowych. 

Paweł Newerla, Dzieje Raciborza i jego dzielnic

fot. ze zbiorów Henryka Sowika

Autor: Paweł Newerla, redakcja@naszraciborz.pl

Bądź na bieżąco z nowymi wiadomościami. Obserwuj portal naszraciborz.pl w Google News.

Reklama
Reklama
Tagi:

Komentarze (0)

Aby dodać komentarz musisz być zalogowany

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności18 marca 202412:57

Opel wjechał w opla na DK 45. Policja szuka sprawcy

Opel wjechał w opla na DK 45. Policja szuka sprawcy - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. KPP Racibórz
Reklama
Aktualności18 marca 202415:08

Mali mieszkańcy Arboretum w makro skali

Mali mieszkańcy Arboretum w makro skali - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
22
materiał nadesłany UM
Aktualności17 marca 202420:16

Czternaście ofert, jedna w limicie. Bitwa firm o zlecenie na parking przy Srebrnej

Czternaście ofert, jedna w limicie. Bitwa firm o zlecenie na parking przy Srebrnej - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
12
Racibórz:

Czternaście firm złożyło oferty na budowę parkingu przy stadionie Unii Racibórz na Płoni. Tylko jedna mieści się w cenie.

red.
Reklama
Reklama
Sport17 marca 202418:27

Sportowe podsumowanie weekendu

Sportowe podsumowanie weekendu - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Wiele sportowych emocji doświadczyli kibice w trakcie weekendu. Postarali się o nie piłkarze od III ligi do B klasy Podokręgu Racibórz, amatorzy siatkówki w Zoo-Mar JP Telebim RLPS, siatkarki Krzanowic oraz piłkarki ręczne z Pietrowic Wielkich. Sprawdź, jak poradziła sobie drużyna, której kibicujesz.

(greh)
Aktualności18 marca 202420:20

Dariusz Polowy i drużyna Silnego Raciborza: jak zmieniło się nasze miasto i kto może rozwijać je dalej [video]

Dariusz Polowy i drużyna Silnego Raciborza: jak zmieniło się nasze miasto i kto może rozwijać je dalej [video] - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
93
materiał wyborczy zlecony i finansowany przez KWW Dariusz Polowy - Silny Racibórz
Reklama
Aktualności18 marca 202411:08

Audi i opel zderzyły się w Krzyżanowicach

Audi i opel zderzyły się w Krzyżanowicach - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red, fot. FB/OSP KSRG Krzyżanowice
Sport17 marca 202400:16

Mistrzostwa Szkół Sportowych w Pływaniu - Racibórz 2024

Mistrzostwa Szkół Sportowych w Pływaniu - Racibórz 2024 - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Trzystu zawodników z 33 polskich klubów stawiło się na dwudniowych (16-17.03) zawodach w H2Ostróg. Racibórz reprezentują ekipy SP 8 i SP 15.

fot. M. Kościelniak
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Aktualności18 marca 202413:06

Raport 998. Para z czajnika wzbudziła czujkę. Interweniowali strażacy

Raport 998. Para z czajnika wzbudziła czujkę. Interweniowali strażacy - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
red., fot. FB/OSP Racibórz Markowice
Reklama
Aktualności18 marca 202422:17

Jacek Wojciechowicz rozmawiał z wiceministrem Koperskim na temat budowy mostu na Uldze i drogi Racibórz-Pszczyna

Jacek Wojciechowicz rozmawiał z wiceministrem Koperskim na temat budowy mostu na Uldze i drogi Racibórz-Pszczyna - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
31
Racibórz:

- To było spotkanie dwóch doświadczonych samorządowców w istotnej dla Raciborza sprawie. – Uzyskaliśmy zapewnienie, że to inwestycja priorytetowa z realną perspektywą szybkiego finansowania z Krajowego Planu Odbudowy – informuje Jacek Wojciechowicz w nadesłanym do mediów komunikacie.

mat. prasowy
Aktualności18 marca 202422:46

Mieli propozycje z innych komitetów, ale obrali własny kierunek. Konwencja Oblicz - Zjednoczonych dla Raciborza

Mieli propozycje z innych komitetów, ale obrali własny kierunek. Konwencja Oblicz - Zjednoczonych dla Raciborza - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
6
Racibórz:

To jak dotąd najskromniejsza konwencja samorządowa. KWW Oblicza - Zjednoczeni dla Raciborza zebrali na nią raptem 16 tys. zł, ale stawiają na łączące ich wartości, zgodę, rodzinę, a w sferze samorządowej m.in. przedsiębiorczość i nowy most.

red.
Reklama

Partnerzy portalu

Dentica 24
ostrog.net
Szpital Rejonowy w Raciborzu
Spółdzielnia Mieszkaniowa
Ochrona Partner Security
Powiatowy Informator Seniora
PWSZ w Raciborzu
Zajazd Biskupi
Kampka
Nasz Racibórz - Nasza ekologia
Materiały RTK
Fototapeta.shop sklep z tapetami i fototapetami na zamówienie
Reklama
Strony Partnerskie18 marca 202422:15

XVII Raciborskie Seminarium Pedagogiczne

XVII Raciborskie Seminarium Pedagogiczne - Serwis informacyjny z Raciborza - naszraciborz.pl
0
Racibórz:

Reprodukcja kapitału społecznego Raciborza w kontekście pokoleniowym to jeden z tematów podjętych podczas sesji naukowej w murach Akademii Nauk Stosowanych.

red.
Reklama
Reklama

Najnowsze wydania gazety

Nasz Racibórz 15.03.2024
14 marca 202421:35

Nasz Racibórz 15.03.2024

Nasz Racibórz 08.03.2024
7 marca 202423:50

Nasz Racibórz 08.03.2024

Nasz Racibórz 01.03.2024
29 lutego 202423:20

Nasz Racibórz 01.03.2024

Nasz Racibórz 23.02.2024
23 lutego 202409:04

Nasz Racibórz 23.02.2024

Zobacz wszystkie
© 2024 Studio Margomedia Sp. z o.o.