Tysiące ludzi odprowadzało krzyż ze starego szpitala do nowego. Dziś nie ma pieniędzy na jego renowację

- Chciałem przedstawić pewną sytuację, a konkretnie stan w jakim znajduje się zabytkowa figura i poruszyć sumienia ludzi dobrej woli, bo sumień raciborskich biurokratów nic już nie jest w stanie poruszyć - pisze do nas Grzegorz Mejłun, raciborzanin, szafarz z parafii pw. św. Mikołaja posługujący na terenie lecznicy przy Gamowskiej. - Figura znajduje się w bardzo złym stanie technicznym. Polichromia na pasyjce odpada całymi płatami (jest to już wtórne malowanie), samo drewno ma liczne pęknięcia. Dodatkowo pojawiły się przetarcia związane z brakiem zabezpieczenia figury przed kontaktem z ludzkimi rękoma - alarmuje Mejłun, licząc, że urzędnicy zajmą się problemem, znajdując pieniądze na niezbędne zabiegi konserwatorskie. Sprawą zainteresował radnych powiatowych Artura Wierzbickiego (PO) i Dawida Wacławczyka (PiS-NaM). Ze zdjęć współczesnych i archiwalnych (fotografie z procesji w 2004 r. zamieszczamy w galerii) wynika, że rzeczywiście krucyfiks ulega degradacji.

Krzyż ufundowano dla starego szpitala przy Bema, który oddano do użytku w maju 1897 roku. Wisiał przed głównym wejściem. Szczęśliwi ojcowie kładli tu kwiaty, których nie mogli zostawić na oddziale ginekologiczno-położniczym. Czasem zapalano tu znicze. Krycyfiksem i szpitalną kaplicą opiekowała się parafia miejska. Za komuny krzyż schowano na strychu. Wrócił na swoje miejsce za czasów Solidarności. Kiedy szpital przy Bema zamknięto, w nowym miejscu przy Gamowskiej postanowiono także umieścić tak ważny dla raciborzan krucyfiks. Zaangażował się w to obecny radny miejski Piotr Klima. Sfinansował nawet wydanie okolicznościowego obrazka. 2 kwietnia 2004 r. doszło do niecodziennej drogi krzyżowej. Od kościoła farnego, gdzie tydzień wcześniej zdeponowano krzyż, po Mszy św. odprawionej przez ks. bpa Pawła Stobrawę, Długą, Londzina, Głubczycką do przychodni specjalistycznych szło kilka tysięcy mieszkańców powiatu. Jakiś czas później, obok krucyfiksu zawieszono witraże ze starej szpitalnej kaplicy.

Dziś nie wiadomo do kogo należą te przedmioty. Nie można ich nazwać zabytkami, bo nie wpisano ich do rejestru zabytków, który prowadzi śląski konserwator w Katowicach. Szpital (budynki, mienie ruchome) należy do powiatu. Krzyża w wykazie szpitalnego majątku, jak zapewnia nas dyrektor Ryszard Rudnik, jednak nie ma. Nie da się jednak ukryć, że wisi przy schodach wiodący na I piętro i niszczeje. - Trwają ustalenia co do tego, kto jest jego właścicielem - mówi radny Artur Wierzbicki. Wymienia w tej sprawie korespondencję z zarządem powiatu.

W sierpniu starosta Ryszard Winiarski (jako radny powiatowy brał udział w procesji z 2004 r.) informuje, że krzyża nie ma w rejestrze zabytków i trudno przez to znaleźć pieniądze na jego renowację, a w budżecie powiatu się nie przelewa. Lista obiektów wymagających wsparcia jest duża, pieniędzy zaś mało. Przy podziale ocenia się rangę zabytku i hierarchię potrzeb. W przypadku krzyża rangi, przynajmniej formalnie, nie da się ocenić, bo póki co zabytkiem nie jest. Starosta zapewnia jednak, że stan krucyfiksu będzie monitorowany, "a w przypadku zaistnienia pilnej konieczności przeprowadzenia niezbędnych zabiegów konserwatorskich, czynności takie zostaną podjęte na miarę możliwości finansowych powiatu". Zdaniem G. Mejłuna też czas właśnie nadszedł.

- Miejski Konserwator Zabytków jest zaznajomiony z opisanym obiektem historycznym. Decyzja o ewentualnej renowacji tego obiektu natomiast należy do właściciela. Na chwilę obecną krzyż umieszczony w szpitalu nie podlega ochronie konserwatorskiej, ponieważ nie został wpisany do rejestru zabytków. Z uwagi na fakt, że krzyż jest zabytkiem ruchomym, może się znaleźć w rejestrze wyłącznie na wniosek właściciela. Wpisu takiego dokonuje Wojewódzki Konserwator Zabytków. W tej sytuacji należy jak najszybciej ustalić właściciela zabytku i dlatego Miejski Konserwator Zabytków prosi autora listu o kontakt, żeby podjąć dalsze kroki w tej sprawie. Przypomnieć należy także, że zgodnie z art. 5 Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami obowiązek opieki spoczywa na właścicielu lub posiadaczu zabytku. Wśród nich jest także prowadzenie prac konserwatorskich - czytamy w odpowiedzi miejskiego konserwatora zabytków Marii Olejarnik, przesłanej nam przez rzecznika prasowego Urzędu Miasta. Wspomniany autor listu to Grzegorz Mejłun. Jego korespondencja trafiła do radnych i naszej redakcji.

Przy wejściu na główny hol starej lecznicy przy Bema, obok RTG, był też obraz Florencji, który na szczęście nie zaginął. Znajduje się dziś, jak informuje nas Krystyna Klimaszewska, w siedzibie Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Katowicach, gdzie gromadzone są pamiątki z różnych szpitali.

(waw)