Wojewoda śląski podjął decyzję za raciborskich radnych

2 września 2016 roku weszła w życie Ustawa o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki. Zgodnie z przepisami nazwy nadawane przez jednostki samorządu terytorialnego nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować. Za propagujące komunizm ustawa uważa także nazwy odwołujące się do osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944-1989. Nowe prawo dało samorządom czas do 2 września 2017 r. na zmianę nazw ulic, które (jako podlegające ustawie) wskazał Instytut Pamięci Narodowej. W przypadku niewykonania tego obowiązku, zmiany nazw wprowadza wojewoda w drodze zarządzeń zastępczych.

Do najgłośniejszej zmiany doszło w Kuźni Raciborskiej, gdzie generała Świerczewskiego zastąpił napastnik reprezentacji Robert Lewandowski. W Raciborzu na liście IPN znalazło się 5 ulic: Dąbrowszczaków, Jana Badury, Stefana Drzymały, Czynu Społecznego i Pionierów. Rada Miasta Racibórz, aby być w zgodzie z prawem podjęła decyzję o zmianie nazw dróg. Ulica Dąbrowszczaków jest teraz przedłużeniem ulicy 1 Maja, a w przypadku ulicy Drzymały zmieniło się imię (w uchwale znalazła się postać słynnego chłopa z Wielkopolski walczącego z germanizacją Michała Drzymały). W przypadku ulic Czynu Społecznego, Pionierów oraz Jana Badury zmienią się jedynie uzasadnienia uchwał nadających nazwy. Takie rozwiązanie pozwoli zaoszczędzić zarówno mieszkańcom jak Urzędowi czas i pieniądze, które mogłyby zostać zmarnowane w przypadku dalej idących zmian.

Okazało się jednak, że obok tych 5 ulic znalazła się także ulica Kruczkowskiego. W tym przypadku decyzję o zmianie nazwy podjął Śląski Urząd Wojewódzki. Ulica ta po konsultacji z mieszkańcami zmieni nazwę na Olchową - informuje Urząd Miasta. Wczoraj wojewoda śląski podpisał zarządzenie zastępcze w tej sprawie. Wojewoda zaznaczył, że zdecydował o wydaniu pierwszych zarządzeń zastępczych w 36. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego. – To 36 lat temu zdecydowano o tym, że wojsko przejmie kontrolę nad państwem i obywatelami. Postanowiłem, że to będzie dobry moment, by w sposób symboliczny rozpocząć wydawanie zarządzeń zastępczych – podkreślił wojewoda Wieczorek na konferencji prasowej.

13 grudnia na podstawie zarządzeń zastępczych zmienionych zostało 11 nazw:

w Częstochowie :
Oskara Langego na ul. Żołnierzy Niezłomnych
Zygmunta Berlinga na ul. por. Hieronima Dudwała
Leona Kruczkowskiego na ul. ppłka Zygmunta Żywockiego
w Mysłowicach ul. Lucjana Rudnickiego na ul. Kazimierza Wielkiego
w Rudzie Śląskiej ul. Leona Kruczkowskiego na ul. gen. Stanisława Maczka
w Rybniku ul. Armii Ludowej na ul. Jana Karskiego
w Sosnowcu rondo im. Edwarda Gierka na rondo Zagłębia Dąbrowskiego
w Zabrzu:
Lucjana Szenwalda na ul. rotm. Witolda Pileckiego
Leona Kruczkowskiego na ul. płka Franciszka Niepokólczyckiego
w Raciborzu ul. Leona Kruczkowskiego na ul. Olchową
w Łazach ul. Leona Kruczkowskiego na ul. Jana Karskiego.
Wszystkie zarządzenia zastępcze zostaną ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego i wejdą w życie w terminie 14 dni od publikacji.

Wojewoda podkreślił, mimo że nie miał obowiązku konsultowania z samorządami nowych nazw, to jednak – jak zaznaczył wojewoda – „zostały wysłane zapytania do każdego burmistrza, wójta i prezydenta o wskazanie ewentualnej propozycji. Część samorządów pozytywnie odpowiedziała na apel, część pozostała bez odpowiedzi, część odpisała, że nie chcą żadnych zmian”.

Jak wspomniał wojewoda, napływało do niego wiele propozycji nowych nazw od środowisk politycznych, patriotycznych oraz mieszkańców. – W zdecydowanej większości przychylałem się do tych zaewnętrznych propozycji, które wpływały wprost ze środowisk z danej gminy czy z danego miasta – mówił.

– Zależy nam na tym, aby to były nazwy, które wkomponowują się w charakter miejski, w charakter dzielnicy, wkomponowują się również w pewien etos niepodległościowy, […] przynależność historyczną danego miasta czy danej gminy – podkreślał wojewoda.

Nowa ustawa dekomunizacyjna nie wymaga od mieszkańców zmian dokumentów, nawet jeśli nazwy ulic ulegną zmianie. Zgodnie z prawem, dokumentów będzie można używać tak długo, aż stracą swoją ważność. Dodatkowo pisma oraz postępowania sądowe i administracyjne w sprawach dotyczących ujawnienia w księgach wieczystych zmiany nazwy ulicy oraz uwzględnienia w rejestrach, ewidencjach i dokumentach urzędowych zmian są wolne od opłat.

Leon Kruczkowski (ur. 28 czerwca 1900 w Krakowie, zm. 1 sierpnia 1962 w Warszawie) – polski pisarz i publicysta, a także poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy (1947–1952) oraz na Sejm I, II i III kadencji (1952–1962), działacz PZPR, w latach 1949–1956 prezes Związku Literatów Polskich.